Küresel piyasalarda likidite sıkışıklığı yaşanırken tıpkı 2008 krizinde olduğu üzere Körfez varlık fonları yatırım kanallarını genişletiyor. Uzmanlar, Körfez sermayesinin vakit içinde yatırım kapasitesini artırdığını ve direkt yatırımlara yöneldiğini söylüyor.
2008’de likidite dünya piyasalarından buharlaştığında Körfez’in en güçlü monarşileri, Citigroup üzere Batılı bankaların paylarına ya da İngiliz futbol kulübü Manchester City ve Londra’nın en büyük mağazalarından biri olan Harrods üzere bedelli varlıklara yatırım yaparak devreye girmişti. Körfez sermayesi o gün olduğu üzere bugün de iş başında.
Emtia piyasasından gelen nakitle dolup taşan ve 3 trilyon dolardan daha büyük bir meblağı denetim eden bölgenin en büyük devlet fonları halihazırda global mutabakatlara milyarlarca dolar akıtıyor ve kırılgan piyasa şartlarında şirketler açısından son deva niteliğindeki fon sağlayıcısı rolünü üstleniyor.
KÖRFEZ’E İLGİ ARTIYOR
2008 mali krizinden bu yana geçen müddette ucuz paraya ve yatırımcılara erişim arttığından şirketlerin yüzünü Körfez’e dönmesini gerektirmeyecek bir ortam oluştu. Bu finansman kaynakları kurumaya başladığında bölgenin petrol zengini devletlerine ilgi tekrar arttı. Bu da Körfez sermayesine, varlıklarını yeterli bir halde seçme ve petrole bağımlılıktan uzaklaşma stratejisini kuvvetlendirme fırsatı veriyor.
Bloomberg’e konuşan ve gelişmeleri yakından takip eden bir kaynak, New York’tan Londra ve Singapur’a kadar dünya genelindeki büyük muahedeler için Körfez fonlarının arandığını söyledi. Kaynağa nazaran, ABD merkezli bir yatırım bankası bölgenin en büyük para yöneticilerinden birini 20 milyar dolarlık bir mutabakata yatırım yapması için ikna etmeye çalışıyor.
İsmi belirtilmeyen, dünyanın en büyük yatırım şirketlerinden birinin üst seviye bir yöneticisi de piyasaya bir müddettir olağandan daha fazla Orta Doğu parasının geldiğini söylüyor.
ORTA DOĞU VE AFRİKA DIŞINA 28,6 MİLYAR DOLAR
Bloomberg’in derlediği datalara nazaran, bölgenin en büyük devlet varlık fonları bu yıl Orta Doğu ve Afrika dışında en az 28,6 milyar dolar pahasında satın alma sürecine katıldı. Bilgilere nazaran bu, 2021’e kıyasla yüzde 45 artış manasına geliyor ve kayıtlardaki rastgele bir periyottan daha fazla yatırım yapıldığına işaret ediyor.
Sadece son birkaç ayda Körfez fonları, New York merkezli varlık yöneticisi Fortress Investment Group’tan, İsveç merkezli finans ve teknoloji şirketi Klarna’ya ve İngiliz araba üreticisi Aston Martin Lagonda Küresel Holdings Plc.’e kadar çeşitli seviyelerde satın alma süreçleri gerçekleştirmek üzere görüşmelere katıldı.
Körfez sermayesi tarihi olarak kırılganlığın yüksek olduğu ve kıymetlerin düştüğü devirlerde cazip fırsatları kovalamış olsa da bu seferki temel fark teknoloji ve sıhhat hizmetleri üzere bölümlere yönelmeleri. Özel sermaye şirketlerini destekliyorlar ve daha direkt mutabakatlar yapmak için büyük kuruluşlarla kurdukları ilgilerden yararlanıyorlar.
‘YATIRIM STRATEJİLERİ SOFİSTİKE HALE GELDİ’
Danışmanlık şirketi Eurasia Group’un Orta Doğu ve Kuzey Afrika lideri Ayham Kamel, Körfez’deki devlet varlık fonlarının yatırım stratejilerinde daha sofistike hale geldiğini belirtiyor.
Petrol gelirlerinin süratle harekete geçirilebilmesi nedeniyle global piyasa şartlarının da Körfez’in yükselişini desteklediğini söz eden Kamel, mutabakatların alternatif bir memleketler arası gelir akışı geliştirmeye yardımcı olduğunu söyledi.
Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) Ulusal Güvenlik Danışmanı Pir Tahnoon Bin Zayed liderliğindeki holding Royal Group bu süreçte yüksek profilli mutabakatlar için değerli bir güzergah haline geldi.
YATIRIMLAR SÜRATLE ARTIYOR
Firma, Hindistanlı endüstrici Gautam Adani ve Kolombiyalı bankacı Jaime Gilinski de dahil olmak üzere milyarderlerle birlikte yatırımlar yaparken SoftBank Group yöneticisi Rajeev Misra tarafından başlatılan yeni bir fona da kaynak aktardı.
BAE Devlet Lideri Pir Muhammed bin Zayed liderliğindeki şirket Mubadala, Almanya merkezli sigorta teşebbüsü Wefox’u destekledi, İsveç merkezli tıbbi nakliye firması Envirotainer AB’yi satın almayı kabul etti ve ayrıyeten Fortress Investment’ı satın almak için görüşmelerde bulunuyor.
Öte yandan varlık fonu, Klarna’nın bedeli geçen yılki 45,6 milyar dolarlık düzeyden 6,7 milyar dolara düştükten sonra yeni bir yatırımcı olarak ortaya çıktı.
Diğer mutabakatlar ortasında Emirates Telecommunications’ın Vodafone’a yaptığı 4,4 milyar dolarlık yatırım yer alırken, Abu Dabi Yatırım Otoritesi, Küresel Infrastructure Partners’la birlikte Alman şirket VTG’yi yaklaşık 7,4 milyar dolara satın almak için bir ortaya geldi.
Suudi Arabistan, Katar ve Kuveyt’teki devlet takviyeli yatırım devleri de harekete geçti. Riyad merkezli kamu yatırım fonu, İngiliz araba üreticisi Aston Martin’deki payını artırıyor, Katar Yatırım Otoritesi, blok zincir sanayisindeki mutabakatları inceliyor ve Kuveyt Yatırım Otoritesi emlak alanındaki süreçleri izliyor.
KÖRFEZ KENDİSİNİ BATI’YLA SINIRLAMIYOR
İspanya’daki IE Üniversitesi’nde devlet fonlarına ait çalışmalar yürüten Javier Capapé, Körfez fonlarının kendisini Batılı şirketlerle sınırlandırmadığını; Çin, Hindistan, Singapur ve öbür yerlerdeki yatırımcılara yönelerek ağlarını genişlettiğini belirtiyor.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan da yakın vakitte BAE ve Suudi Arabistan’la bağlantıların düzelmesiyle birlikte ticari, sanayi, kültürel ve turizm bağların geliştirileceğini söylemişti. Erdoğan kapsamlı ekonomik mutabakatlara varılması için kelam konusu iki ülkeyle müzakerelerin yürütüldüğünü söz etmişti.
TÜRKİYE’DEKİ KATAR YATIRIMLARI
Öte yandan son yıllarda Türkiye’yle siyasi ve ekonomik bağlarını geliştiren Katarlıların da ülkede birçok yatırımı bulunuyor. Yatırım yapılan dallar ortasında gayrimenkulden finansa, endüstriden medyaya birçok alan yer alıyor.
Katar’ın Türkiye’de satın aldığı yahut ortak olduğu mülk ve şirketlerden kimileri şu halde: Digiturk, Finansbank, Abank, Borsa İstanbul, Beymen, Network, BMC, İstinye Park, Antalya Limanı, SeaPearl Ataköy, Banvit, Şehzade Burhanettin Efendi Yalısı, Süleymaniye kentsel dönüşüm projesi.
SİYASİ OLARAK DA KUVVETLENİYORLAR
Yatırımların artması, kimi global şirketleri bölgeye ek işçi kaydırmaya teşvik ediyor. BAE’nin ticari başşehri Dubai, son vakitlerde hür yatırım fonlarını kendisine çekerken, daha büyük para yöneticileri Suudi Arabistan’da yeni ofisler bakıyor.
Dünyayı halihazırda pandemi, Rusya-Ukrayna savaşı ve yüksek enflasyon üzere gelişmeler derinden etkilerken ekonomik aktifliğini artıran Orta Doğu başkanları siyasi olarak da ellerini kuvvetlendiriyor.
ABD Lideri Joe Biden, Suudi Arabistan’ın fiili hükümdarı Veliaht Prens Muhammed Bin Selman’la bu ay bir ortaya geldi lakin petrol üretiminin artmasını sağlayacak bir taahhüt alamadan ayrıldı.
Körfez’e ilginin artmasında güç fiyatlarını tırmandıran savaş kaynaklı arz dertleri da tesirli oldu. Dünyanın en büyük petrol ihracatçısı Suudi Arabistan, ham petrol ihracatından günde 1 milyar dolara yakın kazanıyor. Dünyanın önde gelen LNG üreticilerinden biri olan Katar da Avrupa’nın Rus gücünden uzaklaşma teşebbüslerinden yararlı çıktı.
Doha’nın güç ihracatı, 2014’ten bu yana birinci kere bu yıl 100 milyar dolara ulaşacak. Öte yandan BAE, OPEC’in üçüncü en büyük üreticisi ve başşehri Abu Dabi, global olarak 1 trilyon doların üzerinde bir varlık fonu sermayesini yöneten birkaç noktadan biri.
‘YETENEKLERİNİ ARTIRDILAR’
Javier Capapé vakitle kelam konusu ülkelerin yatırımlarının farklı bir noktaya evrildiğini belirtiyor.
Capapé, “Varlık fonları birinci etapta sonlu iştiraklerle yola çıktı, ikinci etapta ortak yatırımcı oldu, üçüncü etapta yatırımcıları yönlendiren bir noktaya geldi. Grup oluşturdular, strateji geliştirdiler ve direkt yatırım yetenekleri artırdılar” tabirlerini kullandı.