Dünyamız Batılı anlatının gücünü kaybettiği bir periyottan geçiyor. 2. Dünya Savaşı’nın sonunda ABD ve müttefikleri tarafından kurulan milletlerarası, ekonomik, siyasi ve toplumsal sistem, Berlin Duvarı’nın yıkılışı ve Soğuk Savaş’ın Batılı güçler lehine sona ermesiyle tepe noktasına ulaşmıştı. Nasıl ki aslında uzun 19. yüzyıl, 1939’da sona erdiyse, uzatılmış 20. yüzyıl da, ikibinli yılların birinci 20 yılında arkası gerisine yaşanan siyasi, ekonomik ve global salgın krizleriyle sona ermek üzere. Globalleşme anlatısının ve internet ihtilalini takip eden toplumsal medya nizamının büyüsünü kaybettiği bu periyotta, ABD ve Avrupalı güçlerin ikircikli ve tek taraflı siyasetleri da daha görünür oluyor. 18. ve 19. yıllarda geliştirdikleri sömürge nizamını farklı yollarla devam ettirme arayışındaki Batılı güçlerin siyasetleri ne Latin Amerika’da, ne Afrika’da ne Asya’da artık eskisi üzere alıcı buluyor. Öte yandan Batılı güçlere alternatif olarak kendilerini ortaya koyan Rusya ve Çin üzere güçlerin de sistemi daha eşitlikçi ve istikrarlı bir yapıya kavuşturmak yerine, konseyi olanın nimetlerinden kendileri lehine faydalanmayı seçtikleri de gün geçtikçe görünür oluyor. O nedenle 1945 sonrası kurulan ve değişen güç istikrarları ve gelişen coğrafyalara karşın sabit tutulan başta Birleşmiş Milletler Güvenlik Kurulu olmak üzere öbür milletlerarası kurumların, zirveden tırnağa bir ıslahattan geçmesi, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın “Dünya 5’ten büyüktür” kelamında kendini bulan, memleketler arası sistemi oluşturan ülkelerin bir konsensüsle biraraya gelmesinden geçiyor.
YENİ GÜÇ DENGESİ
Prof. Dr. Fahrettin Altun’un, Türkçe’ye kazandırılan, “Küresel Belirsizlik Çağında İstikrarlaştırıcı Güç Türkiye” kitabı, bu türlü bir geçiş sürecinde, Türkiye’nin uyguladığı siyasetler ile büyük güçlerin istikrarsızlaştırıcı faaliyetlerine karşı orta büyüklükteki güçlerin nasıl dengeleyici bir rol oynayabileceğini, örnekleriyle göstermesi açısından literatürde değerli bir boşluğu dolduruyor. Prof. Dr. Fahrettin Altun’un hem akademisyen kimliğiyle hem de alanda tarihi gelişmelere birinci elden şahitliği sonucu teoriği ve pratiği mecz ettiği kitabı, başta Batılı güçler olmak üzere Rusya ve Çin’in, memleketler arası sistemi nasıl kendi çıkarları için yonttuklarını ve altını boşalttıklarını da bize gösteriyor. Kitapta belirtildiği üzere, “Günümüzde otopilotta seyreden memleketler arası sistemin İkinci Dünya Savaşı’nın çabucak akabinde taahhüt edildiği üzere milletlerarası münasebetleri istikrara kavuşturması mümkün değildir.” Bu çerçevede Türkiye, bir orta büyüklükte bölgesel güç olarak elini taşın altına koyarak, ateş çemberini andıran etraf bölgesinde sistem kurucu ve istikrar sağlayıcı bir politikayı uygulamaya koymuştur.
GÜÇLÜ LİDERLİĞİN TAŞIDIĞI POLİTİKA
Soğuk Savaş sonrası memleketler arası ilgiler ve Türkiye’nin rolüne ait oluşturulan İngilizce literatürde Türkiye’ye “köprü” rolü ve edilgen bir siyaset biçildiği görülecektir. Bu çerçevede, Prof. Dr. Fahrettin Altun’un geliştirdiği “İstikrarlaştırıcı güç” kavramı, Türkiye’ye “köprü” görevi veren Batılı anlatıya da bir reddiye niteliği taşımakta. Bu yeni siyaset çerçevesinin altında güçlü bir liderliğin olmazsa olmaz olduğu açık. Cumhurbaşkanı Erdoğan liderliğinde Türkiye’nin savunma sanayiinden, iktisada ve diplomasiye kadar geniş bir yelpazede sağlam temeller üzerine inşa ettiği siyasetlerin, ateşle test edildiği bir süreçten geçerek uygulamaya konduğu bir periyodun sonunda, “İstikrarlaştırıcı güç” pozisyonuna yükseldiği yadsınamaz bir gerçek. Kitapta belirttiği üzere “Hem statükocu hem de revizyonist güçlerden farklılaşarak sistemin rehabilitasyonla reforme edilmesini savunan Türkiye… tekliflerinde gösterdiği kararlılık ve ısrar, Türkiye’nin hem bölgesinde hem de dünyada istikrarlaştırıcı bir güç olarak çıkmasına yol açtı.”
TARİHE GEÇEN İKİ ÖRNEK
Özellikle, İkibinli yıllar ile birlikte, Batılı ülkelerin sorunun kaynağını oluşturduğu, memleketler arası terör, sistemsiz göç, ekonomik krizler ve pandemiler karşısında mevcut sistemin ve kurumların karşılık vermede yetersiz kalması; BM, NATO, AB vb. milletlerarası ve ulusüstü yapıların adeta felç yaşaması karşısında Türkiye’nin ortaya koyduğu insani politikayı kimi vakit sert güçle destekleyerek yürüttüğü süreçler ve nihayetinde diplomasiyi kalıcı sonuç almada öne çıkartan tavrı mevcut global ve bölgesek krizlerin tahlilsiz olmadığını göz önüne sermiştir. O denli ki kitapta da belirtildiği üzere hem Suriye merkezli sistemsiz göçün bir güvenlik sorunu olmaktan çıkartılarak, insancıl bir bağlamda tahlile kavuşturulmasında hem de Rusya-Ukrayna Savaşı’nda, tüm dünyanın takdir ettiği ve hakkını teslim ettiği global besin krizini önleyen tahıl koridoru muahedesinin hayata geçirilmesinde Türkiye’nin, Cumhurbaşkanı Erdoğan liderliğinde “İstikrarlaştırıcı güç” uygulamasının fonksiyonelliğini göstermesi şimdiden tarihe geçti.