Göğüs Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Tayfun Çalışkan, “Bir çeşit akciğer enfeksiyonu olan ve bu aylarda yaygın görülen klima hastalığı (lejyoner hastalığı) ateş, kuru öksürük, göğüs ağrısı üzere Covid-19 ile emsal belirtiler gösterir” dedi.
Klima hastalığı, başka ismiyle lejyoner hastalığı yaz aylarında daha fazla görülür. Bunun ana nedeni iklimlendirme sistemlerinin daha fazla kullanılmasıdır. “Hastaların yaklaşık yüzde 20’sinde seyahat hikayesi ve bilhassa otelde konaklama kıssası vardır” diyen Göğüs Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Tayfun Çalışkan, bu bahiste bilinmesi gerekenleri şöyle anlattı:
Tayfun Çalışkan
Lejyoner hastalığı, Legionella pneumophila isimli bakterinin etken olduğu, akciğerlerde enfeksiyona (zatürre) neden olan bir hastalıktır. Bakteri göl ve dere üzere ortamlarda doğal olarak bulunmaktadır. Her ne kadar klima hastalığı yahut yaz zatürresi üzere isimler kullanılsa da bakteri; otel, iş merkezi üzere binalarda ve restoranlarda kullanılan su ve fan içeren merkezi hava soğutma sistemlerinde, duşlarda, jakuzilerde, marketlerde ve restoranlarda kullanılan sulu nemlendirici, serinletici makinalarda, sıcak ve soğuk su kaynaklarında, su tesisatlarında ve teneffüs aygıtlarında yerleşerek hastalık yapar.
Nasıl bulaşır?
Legionella su içerisinde büyüyüp çoğaldıktan sonra, beşerler, bakterileri içeren havadaki küçük su damlacıklarını soluduklarında lejyoner hastalığı gelişir. Ayrıyeten bedende yerleşmiş bakterinin teneffüs yoluna ulaşması ile de bulaşır. Bu durum hastanede ve bilhassa ağır bakımda tedavi edilen hastalarda daha sık görülmektedir. Beşerden beşere bulaşmamaktadır. Hastalık, tıpkı anda çok sayıda kişiyi hasta edebilir.
En çok kimler risk altındandır?
Lejyoner hastalığı 50 yaş ve üzeri bireyler, mevcut yahut eski sigara içenler, kronik akciğer hastalığı olan şahıslar yahut amfizem üzere zayıf bağışıklık sistemi olan yahut bağışıklık sistemini zayıflatan ilaçlar alan bireyler (örneğin bir nakil ameliyatı yahut kemoterapi sonrası), kanserli beşerler, diyabet, böbrek yetmezliği yahut karaciğer yetmezliği üzere altta yatan hastalıkları olan şahıslar için risk oluşturur.
Tehlikeli midir?
Hastaneye yatarak tedavi edilen hastaların yaklaşık % 15’i ağır bakımda tedavi edilmektedir ve % 6’sı hayatını kaybetmektedir. Bilhassa daha evvel sigara kullanan yahut etkin sigara içicilerde hastalık daha ölümcül seyretmektedir. Hastalık, hastalarda uzun müddetli olumsuz sıhhat tesirleri bırakabilir.
Teşhisi kolay mıdır?
Hastalığın tanısı zordur. Hastalığın teşhisinde balgam, akciğer yıkama sıvısı yahut kan kültürü, serolojik testler ve sıklıkla idrarda antijen tespiti kullanılmaktadır. Lakin hastaların birçoklarına klinik ve radyolojik bulgular doğrultusunda antibiyotik tedavisi başlanmaktadır.
Korunma yolları nelerdir?
Lejyoner hastalığını önleyebilecek hiçbir aşı yoktur. Legionellaya maruz kalan birçok sağlıklı insan hastalanmaz. Lejyoner hastalığını önlemenin anahtarı, legionella büyüme ve yayılma riskini azaltmaktır. Otel, restoran üzere binaların su sistemlerinin bakımı yapılmalı ve legionella için denetimler uygulayarak örnekler alınmalıdır. Duşlar ve musluklar nizamlı olarak yıkanmalı ve duş başlıkları sistemli olarak temizlenmelidir. Mesken tipi klimaların da nizamlı bakım ve temizlikleri yapılmalıdır.
Akciğerler nasıl etkilenir?
Bakterinin bedene girdikten 2-10 gün sonra hastalık meydana gelir ve hastalarda ekseriyetle kuru (balgamsız) öksürük, ateş, baş ağrısı ve kas ağrısı şikayetleri olur. Ayrıyeten ishal, şuur bozukluğu, bulantı ve kusma üzere şikayetler de görülebilir. Bazen karaciğer bozuklukları, böbrek bozuklukları ve merkezi hudut sistemi tutulumları ile çok sayıda organ etkilenimi olabilir. Akciğer röntgeninde çoklukla tek taraflı bir akciğerin alt kısmında zatürreye bağlı etkilenim en sık görülen bulgudur. Üstelik belirtileri pandeminin devam ettiği bugünlerde Covid-19 ile karıştırılabilir.
Arabalardaki klimalar da hastalık riskini artırır mı?
Ev klima üniteleri havayı soğutmak için su kullanmazlar, bu nedenle hastalık gelişimi için değerli bir risk oluşturmazlar. Fakat klimaların sistemli bakımlarının yapılmadığı ve bu nedenle su yahut nem birikimi durumlarında da hastalık kaynağı olabilir. Otomobil klima üniteleri de havayı soğutmak için su kullanmazlar, bu nedenle legionella gelişimi için nem yahut su birikimi olmadığı sürece bir risk oluşturmazlar. Bununla birlikte, bir aracın cam silecek deposu ön cam temizleme sıvısı değil de suyla doluysa legionella gelişebilir.