Türk Lirası’na ilgiyi artırmak ve dolarizyonu azaltmak için, Başkan Recep Tayyip Erdoğan’ın 20 Aralık 2021 tarihinde yapılan Kabine Toplantısı’ndaki açıklamalarının ardından hayata geçirilen Kur Korumalı Mevduat (KKM) uygulaması, beklenen sonuçları verdi.
KKM ile birlikte TL mevduat son 5 ayda 1 trilyon lira artarak 2.8 trilyonu geçip tarihi zirveye yükseldi. KKM, mevduatın vadesini uzatırken, bankacılık sektörünün de fonlama ihtiyacını azalttı.
TL MEVDUAT TARİHİ ZİRVEDE
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun (BDDK) günlük verilerine göre, 22 Aralık 2021’de 1 trilyon 833 milyar TL olan Türk Lirası mevduat hacmi, 5 ayda 1 trilyon liradan fazla artarak 24 Mayıs 2022 itibarıyla 2 trilyon 840 milyar lira ile tarihi zirveye ulaştı. 2021’ın aralık ayında yüzde 37.9 olan TL mevduatın toplam içerisindeki payı, 24 Mayıs 2022’de yüzde 43’e yükseldi. Döviz hesaplarının payı da yüzde 62’den 57’ye indi.
24.4 MİLYAR DOLAR ÇÖZÜLDÜ
BDDK’nın açıkladığı haftalık verilere göre, KKM’ye olan ilgi ile döviz hesaplarında da hızlı çözülme yaşandı. 2021’in son haftasında 261 milyar 639 milyon dolar olan döviz hesaplarının büyüklüğü, 24 Mayıs 2022 itibarıyla 24.4 milyar dolarlık düşüşle 237.2 milyar dolara geriledi. Bu dönemde şirketlere ait döviz hesapları 14.2 milyar dolar azalarak 83.7 milyar dolara, bireysel döviz hesapları ise 10.2 milyar dolar azalarak 153.5 milyar dolara düştü.
KKM 875 MİLYAR LIRAYA ÇIKTI
20 Mayıs itibarıyla 875 milyar liraya ulaşan KKM, mevduatın vade yapısına da olumlu yansıdı. Vatandaşın TL mevduatta KKM tercihi, ortalama vadedenin uzamasına neden oldu. 2021’in aralık ayında yüzde 25.3 olan vadesiz hesapların toplamdaki payı bu yılın martında yüzde 21.9’a indi. 1 aya kadar vadeli hesapların payı yüzde 21.6’dan 19.4’e, 1-3 ay arası vadelilerin payı ise yüzde 44.5’ten 35.4’e geriledi. TL mevduatta 3 aya kadar olan kısmın toplamdaki payı yüzde 91.5’ten 76.8’e gerilemiş oldu. 3-6 ay arası vadedeki TL mevduatın toplamdaki payı yüzde 5’ten 12.9’a çıkarken, 6-12 ay arası vadeli hesapların payı ise yüzde 1.4’ten 8.3’e çıktı.
KÂRLILIĞA OLUMLU KATKI
Merkez Bankası tarafından dün yayımlanan Finansal İstikrar Raporu’nda da KKM’nin sisteme katkıları konusunda önemli değerlendirmeler yapıldı. KKM uygulamasının katkısıyla bankaların TL likit aktiflerinde görülen güçlü artışın sektörün genel likiditesini desteklediğine dikkat çekildi. KKM’nin şirketlerin dolarizasyon eğilimini azalttığına vurgu yapılan raporda, sistemin sunduğu vergisel avantajın Borsa İstanbul’daki şirketlerin ilk çeyrek kârlılığına olumlu katkı yaptığı ifade edildi.
FONLAMA İHTİYACI AZALDI
KKM’nin döviz kurunda ve TL faizinde baskıyı azaltmasının, TL mevduat ve kredi faizlerinde normalleşmenin sağlanmasına katkıda bulunduğu vurgulandı. KKM’nin en önemli katkılarından biri de bankacılık sektöründe kredi/ mevduat oranını düşürmesi oldu. KKM öncesi yüzde 110’u geçen kredi/mevduat oranı yüzde 88’e kadar gerilerken, TL kredi/mevduat oranı ise yüzde 160’dan 130’a geriledi. TL mevduattaki güçlü artış ve TL kredi/mevduat oranındaki düşüş bankacılık sisteminin fonlama ihtiyacını azalttı.