Fiziksel koşullar ne kadar düzgün olsa da bir çocuğun kurum bakımında kalması yerine birebir ilgi, sevgi ve hürmetin olduğu aile yanında büyümesinin fizikî, duygusal ve psiko-sosyal gelişimi için daha âlâ olacağı biliniyor. Bu bakımdan koruyucu ailelik, çeşitli sebeplerle biyolojik ailesiyle yaşayamayan, devlet muhafazasında kurum bakımındaki 0-18 yaş aralığındaki çocuklara alternatif bir bakım modeli oluyor.
Koruyucu aile olmak isteyen pek çok kişi bu kararı alıp sonrasında teşebbüste bulunuyor. Dört yıl evvel kollayıcı aile olan Nebahat-Tansı Atabey çiftinin kıssası ise öbür kollayıcı ailelerden biraz daha farklı. Nebahat Atabey bu süreci, “İki yıl çocuk konutları sitesinde istekli annelik yaptım. Kızımla sevgi meskenlerinde gönüllüyken tanıştık. Kızımın kimi sıkıntıları vardı. Konuşamıyordu ve ağır öğrenme zahmeti de vardı. Hafta sonları bizim konuğumuz oluyor, konuşma terapisi aldırıyorduk. Bir müddet sonra bu durum bize yetmedi. Hafta sonları geliyordu, sonra geri gidiyordu. Hem o üzülüyordu hem de biz üzülüyorduk. Terapi de kâfi olmuyordu. Aslında eşimle çocuk yapmama kararı alarak evlenmiştik. Yıllar sonra kızımızla tanışınca yeni bir karar aldık. Bundan sonra yolumuza kızımızla üç kişi olarak devam edecektik. Fikrimizi değiştirip istekli aileden gözetici aileye geçiş yaptık” kelamlarıyla anlattı.
“Konuşma terapisi aldıktan sonra kızımız olağan konuşmaya başladı. Aldığı eğitimlerle öğrenme zahmeti de çok hoş bir gelişim gösterdi. Okul hayatında uygun bir noktaya geldi. Dört yıl içinde gayemize ulaştık. Beklentilerimizin üzerinde değişiklikler oldu. Natürel ki hâlâ özgül öğrenme zahmeti ve konuşmayla ilgili sıkıntıları var. Bu bir süreç, bir mühlet daha özel eğitimlere ve terapilere devam edeceğiz. Kızımızdaki hoş gelişim, beni ve eşimi çok memnun ediyor. Artık ortamızda çok keyifli, sevinçli, eğlenceli hayatın içine katılmış bir çocuk var.” Nebahat Atabey
‘SEVGİ VE BAĞLILIĞA MUHTAÇLIKLARI VAR’
“Kızımızı görünce ortamızda sevgi bağı oluştu” diyen Atabey, “O bize biz ona bağlandık. Sevgi meskenlerinde birçok çocuk vardı. Lakin kızımın aileye daha çok muhtaçlığı olduğunu hissettim. Devlet müdafaası altındaki çocukların her türlü maddi gereksinimi devlet tarafından karşılanıyor. Bu manada devletimiz son derece cömert. Lakin çocukların temel gereksinimi sevgi ve bağlılık. Eşim ve ben kızımıza konutta onu sağladık. Çocuğumuz üzerinde bu durum çok tesirli oldu” dedi.
‘ELEŞTİRİLERE MARUZ KALDIK’
Çocuk yetiştirmenin zorluğunu çocuk sahibi olan herkesin bildiğini söyleyen Atabey, fakat bir çocuğa sevgi vermenin, onunla birlikte yaşamanın tadının çok öteki olduğunu lisana getirdi. Ebeveyn olmaya karar verdiklerinde kendisinin 55, eşinin 57 yaşında olduğu bilgisini veren Atabey, “Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) kimya kısmı mezunuyum. Uzun yıllar savunma endüstrisinde çalıştım. Çocuğum bize geldiğinde 6 yaşındaydı. O gelince emekli olamaya karar verdim. Birçok insan bu yaştan sonra annelik yapılabilir mi diye beni eleştirdi” diyerek bu bahiste pek çok reaksiyon aldığını söyledi.
“Çocukla hayatımız çok hoş bir istikamette değişti. Kızımız bizim kalbimizden doğdu ve kalbimizin tam ortasına yerleşti. Bundan bu türlü üç kişilik bir aile olarak yolumuza devam ediyoruz. Onun gelişimini izlemek başlı başına bir heyecan. Yıllarca iki kişi olarak rutinin içinde yaşamışız. Çocuk bizi rutinin içinden çekip çıkardı.” Nebahat Atabey
Koruyucu aile olmayı herkese tavsiye eden Nebahat Atabey, bir çocuğun hayatına dokunmanın ehemmiyetine değindi. Şu anda Korucu Aile, Evlat Edinme (KOREV) Derneği’nde Kontrol Heyeti Lideri olan Atabey, “Çocukların sevgiye ve aidiyet hissine çok gereksinimi var. Esirgeyici aile olmanın en hoş tarafı, çocuğa aile sıcaklığının verilmesidir. Koruyucu aile olmak ve bu mevzuda bilgi almak isteyenler derneğimizle bağlantıya geçebilir” dedi.
Korucu Aile, Evlat Edinme (KOREV) Derneği Kontrol Konseyi Lideri Nebahat Atabey’e hami ailelik ile ilgili olarak en çok merak edilen soruları sorduk.
Kimler esirgeyici aile olabilir?
T.C. vatandaşı olup 25-65 yaş aralığında olan, en az ilkokul mezunu, tertipli bir geliri olan bireyler yahut çiftler esirgeyici ailelik müracaatında bulunabilirler. Toplumda çok bilinmiyor lakin bekâr bireyler de hami aile olabilir. Ayrıyeten ailenin biyolojik çocuğunun olması, esirgeyici aile olmasının önünde mani değildir. Hami aile olmak isteyenler vilayet müdürlüklerinde bulunan esirgeyici ailelik ünitesine müracaat yapabilirler.
Hangi çocuklar kollayıcı aileye yerleştirilebilir?
Biyolojik anne ve babası hayatta olan fakat onların yanında kalması uygun olmayan, biyolojik aile ile hukuksal bağı devam ettiği için evlat edindirilmesi de mümkün olmayan, devlet muhafazası altında olan çocuklar, uygun görülmeleri halinde gözetici ailelerle eşleştirilirler. Çocuğun kollayıcı aileye yerleştirilmesi için biyolojik anne ve babasından istek alınmasına gerek yoktur.
Çocuklar hami ailede olduklarını ne vakit öğrenir?
Aslında gözetici aileleri ile buluştukları andan itibaren aileye dahil olma biçiminin farklı olduğu aile tarafından çocukla kesinlikle paylaşılmalı. Zira çocukların kendi gerçekliklerinin bir kesimi olarak, esirgeyici ailede olduğunu bilmeleri benlik oluşumunda epeyce kıymetli.
Koruyucu ailelik ne kadar sürer? Çocuk kaç yaşına kadar hami ailede kalır?
Çocuğun esirgeyici aile yanında kalma müddeti, müdafaa altına alınma nedenine bağlı olarak değişiklik gösterir. Çocuk uzun yıllar hami ailesinin yanında kalabileceği üzere makul bir müddetten sonra biyolojik ailesine döndürülme ihtimali de var.
Koruyucu aile, çocuğu evlat edinebilir mi?
Koruyucu ailedeki çocuğun biyolojik ailesi istek verirse, çocuk evlat edinme statüsüne geçer.
Evlat edinme ile hami aile hizmeti ortasındaki temel farklar nelerdir?
Evlat edinme ile ortasındaki en temel farkı çocuğun 18 yaşına kadar esirgeyici ailesinin soyadını alamaması ve yasal mirasçısı olamayışıdır. Evlat edinme statüsündeki çocuklar terk edilmiş ya da biyolojik ailesinin rızasının alındığı çocuklardır.
Koruyucu aile olanlara sosyo-ekonomik dayanaklar sağlanır mı? Fiyat ödenir mi?
Evlat edinme ve hami ailelik ortasındaki farklardan biri de bu aslında. Evlat edinen ailelere rastgele bir sosyo-ekonomik dayanak sağlanmaz. Lakin gözetici ailelere çocuğun yaşına, sayısına, özel ihtiyacına nazaran değişen hami aile ödemesi yapılır.