DUYGU ERDOĞAN – Türkiye genelinde konut fiyatlarında kısa müddette yaşanan rekor artış ve kiralarda sürat kesmeyen artırımlara karşı hükümet hem konut sahipliğini artıracak, hem de kiraları düşürecek sistemlerini hayata geçirmeye devam ediyor.
Kira artırım oranlarına getirilen yüzde 25 sonu akabinde eylül ayında dev bir toplumsal konut atılımı açıklanması beklenirken, kısa vadede konut arzını artırmak için de ‘ofis’ atağı yapıldı. Buna nazaran, ‘ticaret+konut’ parsellerinde yer alan iskan almış yahut şimdi inşa basamağında olan ofis kullanımlı bağımsız kısımların, parseldeki toplam konut kullanımı yüzde 80’i geçmeyecek formda 1 Temmuz 2023 tarihine kadar konuta dönüşebilmesine imkan sağlanıyor. Ofis geliştiriciler tarafından da daha evvel gündeme getirilen yeni düzenleme ile örneğin 100 ofisin 80’i konuta çevrilebilecek. Bu sayede kısa vadede konut meselesine tahlil üretilmiş olacak.
Konut fiyatları, yeni konut üretimindeki azalma ile bir barınma meselesine işaret ediyor. Bu açıdan bilhassa pandemiyle artan maliyetler ve arsa fiyatları gayrimenkul geliştiricileri yeni üretime temkinli yaklaştırıyor. Bunların sonucu olarak ise konut fiyatlarında ani yükselişler meydana geliyor. Son olarak Merkez Bankası endeksine nazaran, konut fiyatları haziranda yüzde 160.6 ile yeniden rekor kırdı. Enflasyon karşısında yatırımını konut alımıyla korumak isteyenlerin gayrimenkule olan ağır talebi de piyasaya olumsuz tesir yapıyor. Tüm konutlarda bu ıstıraplar kiraya çıkan yeni konut sayısının azalmasını ve yüksek kira bedellerini getiriyor.
Yüzde 80’i konut olabilecek
Planlı Alanlar İmar Yönetmeliği’nde yapılan değişiklikler dün Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Buna nazaran, ‘ticaret+konut’ parsellerinde yer alan iskan almış yahut şimdi inşa evresinde olan ofis kullanımlı bağımsız kısımların, parseldeki toplam konut kullanımı yüzde 80’i geçmeyecek halde 1 Temmuz 2023 tarihine kadar konuta dönüşebilmesine imkan sağlanıyor.
‘Fiyatları dengeleyebilir’
Gayrimenkul Yatırımcıları Derneği (GYODER) Başkanı Mehmet Kalyoncu, CNN Türk yayınında yaptığı açıklamada, “Gayrimenkulün ham unsuru arsa. Yeni arsa arz etmenin mümkün olmadığı noktada yapılması gereken mevcut yapı stokunu günün muhtaçlığına nazaran dönüştürmek. Riskli yapıların kentsel dönüşümü üzere atıl ofis stokunun dönüşümü de hakikat bir karar” dedi. Kalyoncu, ofislerin dönüşümü ile fiyatların da dengeleneceğini belirtti.
‘Çok yatırımcı bekliyordu’
Artaş İnşaat İdare Heyeti Lideri Süleyman Çetinsaya, konut alanında bir barınma krizinin oluşabileceğinin fark edildiğini belirtirken, bu açıdan kısa vade tahlili olarak ofis alanlarının konuta dönüştürülmesinin değerli bir adım olduğunu söyledi. Çetinsaya, “Uygulama için süratli bir bildirim iletilirse dönüşüm yapacak olanlar daha süratli hareket edebilir. Ofislere pandemi nedeniyle azalan bir ilgi var. Ayrıyeten konut çok daha temel ve öncelikli bir sorun. Bu hususta kararı bekleyen çok sayıda yatırımcı da olduğunu biliyoruz” dedi.
Vergilendirme sistemi farklı
Gayrimenkul hukuku uzmanlarından Avukat Ali Güvenç Kiraz, kararın sonraki adımında uygulamaya yönelik uygulama bildirimi de beklendiğine dikkat çekerken, “Bakanlık konut meselesinin tahlili mevzularında daha evvel bizlerin de görüşünü almıştı. Benim sunduğum tahlillerden biri de ofislerin konuta çevrilmesiydi. Zira bu sayede kısa müddette çok sayıda konut piyasa ile buluşabilir. Artık kararın bir de nasıl uygulanacağına yönelik bir açıklama gerekiyor. Zira ofis alanlarında KDV yüzde 18 uygulanıyor, çeşitli vergilendirme biçimleri var” dedi.
‘Piyasayı rahatlatacak’
A sınıfı ofis arzının 6.5 milyon metrekareye ulaştığını belirten MasterTürk Kümesi Lideri Gökhan Taş, bu ofislerdeki boşluk oranının yüzde 21 seviyesinde bulunduğunu söyledi. Taş, “Şu andaki ofis stokunun yaklaşık 1.4 milyon metrekaresi boş durumda. İnşaatı devam eden ve kısa müddet içerisinde imali tamamlanması beklenen ofislerin toplamı ise 2.15 milyon metrekare. Ofislerin homeoffice yahut konuta dönüşmesi hem talebe karşılık hem de piyasada rahatlamaya sebep olacaktır” dedi.
Kurum: 50 bin yeni konut
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum, yeni düzenlemeye ait Twitter hesabından yaptığı açıklamada, “Konut-kira fiyatlarını düşürmek için her adımı atıyoruz! İstanbul’da yaklaşık 1.5 milyon, ülke genelinde 4 milyon metrekare arz fazlası nedeniyle kiralanamayan ya da satılamayan ofis, konuta dönüştürülecek! Bu, 50 bin yeni konut demek” dedi.