Milyonların merakla beklendiği kira düzenlemesine ait çalışmada sona gelindi. Adalet Bakanı Bekir Bozdağ, kiralarda artış sonunu açıkladı.
ARTIŞ YÜZDE 25’İ AŞAMAYACAK
Ankara’da düzenlenen “Uzlaştırma Ödül Merasimi ve Sempozyumu”nda konuşan Bozdağ, 1 Temmuz 2023’e kadar yenilenecek kira mukavelelerinde artışın bir evvelki yılın yüzde 25’ini geçemeyeceğini söyledi. Bunun üzerindeki artışlar geçerli olmayacak. Pekala bu sınırlama geriye dönük kiralar içinde geçerli olacak mı? İşte karşılığı…
DİKKAT ÇEKEN İŞ YERİ AYRINTISI!
Konuyla ilgili CNN Türk canlı yayınında açıklamalarda bulunan Avukat Zafer İşeri şu sözleri kullandı: “Kira bedelleri enflasyona bağlı hatta üzerinde artış getirdiğinde ek maliyet doğuyordu. Kira artış suratının yavaşlatılması gündeme getirildi ve beklenen bir gelişmeydi.
Çok fazla devlet müdahalesiyle karşılaşılması istenmez. Kamu tertibini bozacak duruma gelmişse kira artış oranları bu durumda önlem alınması gerekebilecekti. Bir devir TÜFE’nin üzerinde bir artış kararlaştırılamayacağı belirlenmişti. Şimdi maddeleşmiş değil yüzde 25’lik bir taslak var.
Her şeyden evvel bu iş yeri kiraları için değil yalnızca konut kiraları için kelam konusu olacak dedi. İş yeri kiraları TÜFE’yi geçmeyecek halde taraflar mutabakat yaparak belirlemiş olacak.
Bunun haricinde 1 Temmuz 2023’e kadar geçerli olacak sonrasında eski sisteme geri dönülecek dedi. Çok fazla müdahaleci olmaması kanaatindeyim. İçinde bulunduğumuz periyotta ekonomik zorlukları aşmak ismine bu cins fedakarlıkların kanun yoluyla yapılmasını istemek makul görünüyor.
Enflasyon çok yüksek olur yüzde 25 artış ile sınırlama yapılırsa bu sefer taşınmaz sahiplerinin de mağdur olabileceğini göz gerisi etmemek gerek eder.
KİRA ARTIŞ SONU GERİYE DÖNÜK DE OLABİLİR Mİ?
Geriye dönük beklemiyoruz. 1 Temmuz’dan itibaren 1 yıl müddetle yürürlükte olacağını öngörüyoruz. Bu ay prestijiyle artış yapacak yani 1 Haziran olan şahıslar yeniden TÜFE oranını geçmemek üzere artış yapabiliyor olacaklar. Lakin temmuzdan itibaren kira yenileme periyodu olan şahıslar. Bu tasarı maddeleştiği taktirde yüzde 25’in üzerinde artış yapamayacaklar.
Sözleşmedeki artışlar için rastgele bir cezai yaptırımlar öngörülmüyor lakin kiracı bu oranın üstünde fazla bir para ödemişse bunun geçersizliğini ileri sürerek fazla ödediği parayı mahkemeler aracılığıyla iadesini talep edebilecek üzere görünüyor. Sayın Bakanın açıklamalarında cezai yaptırım hissiyatı edinmiyoruz.
DENETLEMESİ OLABİLECEK Mİ?
Aslında yasa şunu söylüyor. Yüze 25 sonlandırması diyecek ki bu oranın üzerindeki artışlar geçersizdir. Bu oranın üzerinde artış yapılmışsa fazla ödemenin iadesi üzere icra daireleri ve mahkemelerden alınacak kararla takip edebilirsiniz.
Devlet bu almış olduğu kararın ardında durmak ve teminat altına almak isteyecektir. Kira geliri elde eden bireylerin yüzde 25’in üzerinde artışa gittiği tespit edilmesi durumunda cezai bir yaptırım uygulayamasa bile burada daha yüksek gelirler üzerinden vergilendirme yolu yahut inceleme başlatma suretiyle düzenleme altına alabileceğini varsayabiliyoruz.”
“KONUTLARI KAPSAMASI OLUMLU GÖRÜLEBİLİR”
Konuyla ilgili milliyet.com.tr’ye açıklamalarda bulunan Emlak Uzmanı Mustafa Hakan Özelmacıklı ise şu sözleri kullandı: “Bakanlıklar tarafından bir müddettir görüşülen gelişmede sona gelindi bu çerçevede konutlarla hudutlu olmak üzere yapılan artışların 1 Temmuz 2023’e kadar yüzde 25 ile sonlandırılacağı açıklandı. Son 12 aylık TÜFE ortalamasına nazaran son çıkan artış oranı yüzde 39.33’tü. Bunun yaklaşık artış manasında yüzde 15 daha düşük bir düzey olduğunu söyleyebiliriz. Son periyotta yaşanan kira artışlarıyla ilgili gerek mal sahibi gerekse de kiracılar için bir üst hudut olarak kabul edileceği anlaşılıyor.
Lakin piyasada TÜFE ortalaması geriden gelen bir ortalamaydı. Son 12 ayı baz alan bir kira artışı olan TÜFE’de sayılar esasen enflasyona nazaran epeyce geri kalmıştı bu sınırlama kiracılar için avantajlı gözükse de mal sahipleri için avantajlı bir durum değil. Kendileri de kirada oturan mal sahipleri kira artışı devirlerini geçirdiler. Yeni artış yapılacak durumda bu sınırlama onları da olumsuz olarak etkileyebilecek.
Kira artışlarıyla ilgili kısmın muhakkak bir mühlet daha TÜFE’de devam etmesi, şayet muhakkak bir evreyi aşarsa sınırlama yapılması benim görüşümce daha makul olabilirdi. Bu durumun yeni artışlarda kiracılar tarafından baz alınacağını. Boşaltılan ve tekrar kiraya verileceklerde fiyatların daha yüksek seyredeceği mümkün. Sonlandırmanın aşikâr bir süreyi kapsayacak olması konutları kapsaması olumlu görülebilir.”