Kutalmış Gürbüz
CHP başkanı ve Millet İttifakı Cumhurbaşkanı Adayı Kemal Kılıçdaroğlu, Twitter’dan “girişilecek pis işler” uyarısı yaparak Cumhurbaşkanlığı İrtibat Lideri Fahrettin Altun’u “Cambridge Analytica’cılık oynamak” ile suçladı. Altun ise Kılıçdaroğlu’na verdiği karşılıkta, “Devletin kamu görevlilerini isim isim zikrederek maksat göstermesi kabul edilemez” dedi.
Peki Cambridge Analytica nedir? Odatv araştırdı:
FACEBOOK DATALARINI KULLANAN ŞİRKET
İngiliz siyasi tahlil şirketi Cambridge Analytica, 2013’te kuruldu. Firmanın öncülü SCL Group’tu. Firmanın beyinleri ve öne çıkan isimleri ise CEO Alexander Nix, ikinci CEO Julian Wheatland, şirket kurucusu Nigel Oakes ve Alexander Oakes, sermayedar Rbekah Mercer ve Robert Mercer. Mercer ailesi, bilgi toplama, algoritma ve yapay zeka çalışmalarına yaptıkları yatırımlar ile tanınan Amerikalı güçlü bir aile.
Alexander Nix
Londra merkezli şirket, bilhassa 50 milyondan fazla Facebook kullanıcısının datalarını yöntemsiz kullanması ile tanınıyor. 2018’de ifşa olan skandal ile ismi duyulan Cambridge Analytica, günümüzde hala tartışma konusu.
ÖZEL BİR ALGORİTMALARI VAR
Cambridge Analytica, geliştirdiği özel bir algoritma ile insanların eğilimlerini ve tercihlerini en yanlışsız halde saptayabiliyor ve toplumsal medyada geniş kitlelere hitap edebilecek siyasi çıkışlar hazırlayabiliyor.
Şirketin algoritması, insanları yaş, meslek, ilgi alanları, verdikleri siyasi yansılar vb. olarak tahlil ediyor ve makul kümelere ayırarak seçmen kitleleri oluşturuyor.
CLINTON’I MAĞLUP ETTİLER
2016’da ABD Başkanlığı için aday olan Hillary Clinton, Donald Trump’a mağlup oldu.
Hillary Clinton, 100’den fazla yayın kuruluşunun takviyesi, birçok zenginin bağışları ve toplumsal medyada Donald Trump’a uygulanan sansürlere karşın seçimi kaybetti. Trump’ı ise destekleyen tek medya kuruluşu Fox News’dü.
Clinton’ın kaybetmesinde, Cambridge Analytica’nın Facebook çalışmalarının tesirli olduğu ileri sürüldü.
Cambrige Analytica, Wikileaks’in ifşa ettiği 33 bin Hillray Clinton e-postasını, Facebook’ta en çok görünen reklam haline getirdi ve gönderinin milyonlara ulaşmasını sağladı.
Hillary Clinton
O e postalarda yer alan skandallardan kimileri: Hillary Clinton’ın, kocası Bill Clinton’ın cinsel taciz davasını kapatmak için yargıçlara baskı kurması, Libya’ya NATO müdahalesinin önünü açan Bingazi saldırısına göz yumulması, siyasi rakiplerinin vefatıyla alakalarının bulunması.
Bu argümanların tamamı Clintonlar tarafından yalanlansa da, Donald Trump’ın seçim stratejisinin temelini oluşturdu. Trump, 2016’da seçimleri kazanmayı başardı.
NETFLIX BELGESELİ İLE TANINIR OLDU
Cambridge Analytica’nın bir öteki bilinen olayı ise, Karayipler ülkesi Trinidad Tobago’da seçimlere yaptığı müdahale.
2010’da şimdi SCL Group olarak bilinen Cambridge Analytica, Karayipler ülkesi Trinidad Tobago’da seçimlerin seyrini değiştirdi.
Cambridge Analytica’nın planı uyarınca Trinidad Tobago’da gençler, apolitik olmaya yöneltildi. “Havalı olmak”, siyaset bilmemek ile eşitlendi. Yapılan algı çalışmaları sonucunda, gençlerin siyaset bilmemesi, “yap gitsin” sloganıyla hareket etmesi, müzik ve danslar eşliğinde görüntüler çekmesi, ve gençlerin tüm uğraşının bu usul akımlar olması hedeflendi.
Bu algı çalışması o kadar güçlüydü ki, Trinidad Tobago politikleri, gençlerin akımlarına ayak uydurmak zorunda kaldı.
Yapılan çalışma ayrıyeten gençlerin sadığa gitmemesini amaçladı. 2010 Trinidad Tobago seçimlerinde, 18-35 yaş ortası nüfusun yalnızca yüzde 40’ı sandığa gitti. Bu, seçimde yüzde 6 oranında tesir gösterdi.
Seçimi, UNC başkanı Kamla Persad-Bissesar tam yüzde 52 oy ile kazandı.
Bu olay, Netflix’in “The Great Hack” belgeseline mevzu oldu.
NASIL ÇALIŞIYORLAR
Trinidad Tobago örneği, Cambridge Analytica’nın çalışma prensibini ve sistemini de ortaya koyuyor.
Cambridge Analytica, maksat aldıkları ülkedeki geniş kitleleri farklı formlarda sınıflandırıyor.
Örneğin gençler, birinci kere oy verenler, azınlıklar vb.
İlk sefer oy verenler ile genç nüfus kümesi kesişim içinde olduğu için, yapılan çalışmalarda her iki küme da gaye alınıyor, algı yaratmak için toplumu “sınıflandırdıkları” kümeler ortasında birleştirici çalışmalar yapılıyor.
Bu çalışmalar, bir yahut daha fazla kümeden birçok insanı tek bir noktaya çekiyor ve geniş bir kitle oluşturuyor.
Oluşturulan kitle, daha sonra mutabakat yapılan siyasi partinin isteği uyarınca dönüştürülüyor. Örneğin gençler siyasetten uzaklaştırılırken, yaşı ileri olan nüfusun da siyasetin içine daha çok çekilmesi, ve gençlerin durumuna ayak uydurmaları gerektiği üzere algılar yaratılabiliyor.
BAŞKA HANGİ ÜLKELERDE TESİRLİ OLDULAR
Cambridge Analytica’nın Meksika’da, Nijerya’da, İtalya’da ve İngiltere’nin Avrupa Birliği’nden ayrıldığı Brexit seçimlerinde tesirli olduğu biliniyor.