“Artık bilmek zorundayım, siz sahiden benimle birlikte misiniz? Artık karar verin”
İmamoğlu; “Her şartta sayın genel liderimizin yanındayım”.
Yavaş; “Adil yarınlar, huzurlu bir gelecek için her vakit yanınızdayım”.
Soyer; “Umut, barış ve adalet dolu bir Türkiye için yanındayım”
Kılıçdaroğlu, bu türlü seslenmişti/sormuştu İzmir’de partisinin Çalışma ve Kıymetlendirme Toplantısı’nda. Ve çabucak cevap verdi üç belediye lideri. Güya soru da cevaplar da evvelden hazırlanmıştı. Ve bu diyalog, (doğallığında) Kılıçdaroğlu’nun onayı aldığı ve cumhurbaşkanlığı adaylığının önündeki tüm pürüzlerin kalktığı formunda yorumlandı.
***
İlk olarak, şu kısmı biraz kıymetlendirmek gerek; bu diyalogda bir gariplik var üzere. Soran, Parti Genel Lideri. Yanıtlayan; Parti’li belediye liderleri. Genel Lider, kendi partisinin üyesi olan bu liderlerden neden onay almak zorunda hissediyor kendini? Üstelik bu liderleri şahsen seçtiren de kendisi değil mi? O denli ya Kılıçdaroğlu karar vermese (ya da en azından onay vermese) bu şahısların hiçbiri şu an ki koltuklarında olamazdı. Hele hele İmamoğlu! Kılıçdaroğlu, bu şahsı İBB adayı yapmasa Türkiye’de kaç kişi farkında olurdu, bu türlü bir şahsın ortamızda yaşadığına? Bir genel liderin, kendi partisinin üyelerinden “kendisi ile birlikte olunup olmadığını” teyit etmesi Genel Kurul’da olur (ve Kılıçdaroğlu 1318 delegeden 1251’inin oyunu alarak tekrar genel lider seçilmişti), twitter bir onay alma platformu olmasa gerek.
Bir diğer gariplik; kullanılan metot. Kılıçdaroğlu, pekâlâ bu liderleri odasında toplar, tıpkı soruyu sorar ve bu cevapları aldığında da basın karşısında oturur –elbette yanına da BB’leri oturtup- “başkana bağlılık” bildirisini okutturabilirdi. Lakin bu prosedürü kullanmadı. BB’lerin, tek tek ve twitter üzerinden “bağlılık yemini” etmelerini istedi.
En yaygın yorum, Kılıçdaroğlu’nun bu türlü yaparak “potansiyel cumhurbaşkanı adaylarını bertaraf ettiği” halinde. Açıkçası kanaatim bu istikamette değil! İmamoğlu’nun da Yavaş’ın da potansiyel adaylıkları esasen çok evvelden bitmişti. İmamoğlu’nunkini Fazıl Say, Yavaş’ınkini de HDP bitirmişti.
Hatırlanacak olursa, İmamoğlu’nun Nagehan’lı Karadeniz çeşidi sonrasında Fazıl Say; “Ekrem İmamoğlu’nu savunmuş biri olarak ..toplumlardan af diliyorum, pişmanlığımı da söylemek istiyorum” diyerek noktayı koymuştu. (Barış Yarkadaş da oldukça uğraştı, hakkını yememek lazım)
Mansur Yavaş için ise noktayı Ahmet Türk koymuştu; “Mansur Yavaş aday olursa Kürtlerin oy vereceğini sanmıyorum”. Ve bu kelamlar HDP tarafından “parti görüşüdür” diyerek netleştirildi. Söylemeye gerek var mı; Kürtlerin oy vermeyeceği bir adayın seçilme mümkünlüğünün olmadığını… (Mansur’un siyasi yetersizlikleri de farklı mevzu)
Ne dokunaklı bir kısırlıktır ki Erdoğan’ı devirmeye çalışan muhalefetin aday listesi 3 bireyden oluşuyor. 4.yü söyleyebilecek kimse var mı? (birileri Gül’ü söylemeye çalışacak üzere lakin nafile).
Pekâlâ, Kılıçdaroğlu’nun muradı neydi? Kılıçdaroğlu, bu atağı ile hem 6’lının içindekilere hem de dışındakilere bildirisi iletti; “Adayı ben belirleyeceğim. O ikisi bana tabi olduklarını, gördüğünüz üzere deklare etti. Beni bypass edip aday pompalamaya çalışmayın”.[1]
SARAY’IN GİRİŞİNDE KAÇ BASAMAK VAR?
Kamuoyunun çok büyük bir kısmı, bu atak ile Kılıçdaroğlu’nun “adaylığını ilan ettiği” kanaatine vardı bile. Aslında haksız da sayılmazlar. Kılıçdaroğlu, bir müddettir bu doğrultuda oldukça adım attı, yürüdü.[2] Kısaca hatırlayalım. Bilhassa 2018’den sonrasını. 2017’deki “Adalet Yürüyüşü” kıymetli elbette, tahminen de “ışık” ondan sonra yanmıştır!
15 Ekim 2021- Kılıçdaroğlu Merkez Bankası önünde
3 Aralık 2021- Kılıçdaroğlu TÜİK önünde
30 Aralık 2021- Kılıçdaroğlu MEB önünde
10 Şubat 2022- Kılıçdaroğlu elektrik faturasını ödememe eyleminde
8 Nisan 2022- Kılıçdaroğlu Et ve Süt Kurumu önünde
Bunlar, yıllardır solcuların aksiyon usulleri. Protestoyu/açıklamayı masa başında yapma, muhatabı fiili olarak da maksat olarak göster ve sokakta yap ki cüretin de kanıtlansın. Ve halktan bir karşı çıkış bekliyorsan birinci evvel sen karşı çık, sen “mağdur” olup elektriksiz kal.
Hatta Kılıçdaroğlu bir orta turbo moda geçti. Ve “tarzına” uygun olmayan bir atılım daha yapıp 13 Mayıs’ta SADAT’ın önüne gitti; “Seçim güvenliği kıymetlidir. Önünde bulunduğumuz SADAT bir paramiliter kuruluştur… Burası terörist yetiştiren bir kurumdur” dedi. SADAT atılımı, yalnızca seçim devrinde bu kontr-gerilla takımını hareketsiz kılmayı amaçlamanın ötesinde tıpkı vakitte Saray’a tabi olmayan takımlara de ‘hoş’ bir bildiriydi.
Ve vitesler teker teker yükselmeye devam etti.
18 Temmuz 2022- Kılıçdaroğlu “Gençlere sesleniyorum: Faizli KYK borçlarını ödemeyin” (Erdoğan, yansılar üzerine kredi faizlerinin sıfırlanacağını açıkladı.)
26 Temmuz 2022- Kılıçdaroğlu, “Bizler iktidara gelinceye kadar otomobil alımını öteleyin”.
07 Ağustos 2022- Kılıçdaroğlu, “Öğretmenlere sesleniyorum; meslek imtihanı saygısızlığına katlanmak zorunda değilsiniz, bu imtihana girmeyin.”
24 Ağustos 2022- Kılıçdaroğlu, “varlık şirketlerine devredilen borçları ödemeyin” (6 saat sonra Nureddin Nebati, icralık borçların silineceğini açıkladı)
Dikkat edilirse, bunlar “yönetenleri yönetemez hale getirme” atılımları. (Yine bir solcu taktiği). Tıpkı vakitte KYK borcunu ve icralık borçlarını ödemeyen, otomobil almayı öteleyen her birey artık birer destekçiden çıkıp, Kılıçdaroğlu’nun kazanması için çalışan birer “partizan”a dönüşmek zorundadır. O kaybederse kendisi de kaybedecektir.
Ve son atılım (en azından şimdilik) potansiyel adayları; bırakın karşısına almayı, yanında bile tutmayıp ardına dizdi.
Bu güçlü konumu biraz daha güçlendiren bir gelişmeyi daha eklemek yerinde olacak. O da HDP’nin ve bilhassa TİP’in “zımni” (kapalı bir biçimde söylenen ya da anlatılan, sezdirilen, kapalı) dayanağı. Bu üçünden biri seçilecekse, gerçek siyaset hangisini tercih edilebilir ki…
‘YÜZÜK TAŞIYICISI’NA KİM GÜVENİR Kİ?
Şimdi gelelim asıl meseleye! Masanın başka 5 ayağına (aslında 2) ve o masada biraz temsil edilen, biraz da edilmeyen 600 küsur yıllık devlet geleneğinin fikri ve fiili yürütücülüğünü sürdürmeyi kendine misyon edinmiş teşkilat-ı mahsusa parçacıklarına! Bu konuya nasıl tavır alıyorlar sanki?
Masanın beşlisi, aslında 3 ve 2 olarak tasnif edilmiş durumda. Bir tarafta Saadet, Gelecek ve Deva, öteki tarafta İYİP ve DP. Saadet, Gelecek ve Deva tesirli bir karşı güç gördüklerinde çok rahatlıkla bir ortaya gelirler, fıtratları da geçmişleri de ortak. Hatta 6’lı masa olmasa (ya da bozulsa) bir ortak aday konusunda, içlerinden biri olmasa da dışarıdan birini bulup, en çabuk anlaşabilecek olanlar bunlar. DP esasen İYİP şemsiyesi altında Meclis’e girmiş, Akşener’in, daha doğrusu ağabeyi Ağar’dan devraldığı yadigarı.[3] Gücü şimdilik, geleceğin Benito Amilcare Andrea Mussolini’si olma argümanıyla hudutlu.
Açıkça söylemek gerekir ki hiçbirinin içine sinmiş değil, şu Kılıçdaroğlu’nun elinin bu kadar güçlü olması! “Keşke kendisini değil de içimize sinen, ‘bizim gibi’ birini aday diye önerse masaya. Siyaset/hayat/her şey çok hoş olurdu”…
Bu basamakta iki taktiği tıpkı süreçte uygulamaya çalışıyor, hepsi. Bir taraftan Kılıçdaroğlu’nu vazgeçirmeye, başka taraftan muhtemel adaylık karşısında nasıl “dizginleneceğine” ait kurallar oluşturmaya…
Vazgeçirme atağının en kritik taktiği; “kazanacak aday” lafı üzerine kurulmuş durumda. Mesela Akşener; “O masanın bir noter olma misyonu yok. Sayın Kılıçdaroğlu’nun Cumhurbaşkanı adayı tanımı vardı. Ben ona daima katıldım. Benim söylediğim bir şey daha var; kazanacak bir aday.” Mesela Karamollaoğlu; “O aday Sayın Kılıçdaroğlu olursa o da olur. Lakin yeterli araştırılması, yeterli etüt edilmesi gerekir. Sahiden tereddüt göstermeden bizim bu seçimi kazanacağımız bir adayı belirlememiz lazım.” Mesela Babacan; “Cumhurbaşkanlığını açık farkla kazanmalıyız.”
“Kazanacak Aday” vurgusu neden bu kadar çok yapılır? Sonuçta AKP+MHP yüzde 50’nin altında. 6’lının ardında 6 tane örgüt, 6 başkan olacak. Yamuğu, çürüğü, kaseti olmayan, toplumun tanıdığı ve tanıklık edeceği birinin olması ve elbette Kürtlerin de “içine sinecek” bir aday kâfi görülmeli. Lakin olmaz! Ve bu “olmaz” yalnızca Erdoğan’ın aleyhte kampanyasında kullanacağı “Alevi, Dersimli, üstelik CeHaPe’li” saldırganlığı ile baş edilemeyecek olması değil.[4] Kestirmeden söylemek gerekirse “fıtratlarına uygun değil, fıtratlarına”. Ve kaçınılmaz olana kadar, kendilerine uygun bir aday bulmak/yaratmak için uğraşacaklar.
İkinci atak; “içe sinmeyen” bir adayın kabul edilmesi durumunda, onu denetleyecek/kuşatacak kural ve esasların neler olacağının belirlenmesinde. Sonuçta haksız (!) da sayılmazlar. Zira o koltuğa oturacak şahıs, o kadar büyük bir güce sahip olacak ki “yüzüğünü Karar Dağı’na” atmamaya karar verebilir.
O vakit ne yapmak lazım? Mesela Babacan; “Altı genel liderden biri olsa dahi, ortak aday belirlendiği anda, kendi partisinin siyaset çerçevesinden çıkıp altı partinin ortak siyaset çerçevesine nazaran konuşmalı. Seçim beyannamesi, altı partinin ortak uzlaştığı çerçeve üzerinden oluşmalı.” Ya da Karamollaoğlu’nun vurguladığı; “kazandıktan sonra, bu 6’lının birlikte yöneteceği bir bağ biçiminin tesis edilmesi.” Yani alınacak her kararın “oy birliği” ile alınmasını mecburî kılmak. Bu türlü bir cumhurbaşkanını nasıl bir zihniyetin yöneteceği açık!
Mansur olsa problem olmaz lakin Kılıçdaroğlu ya da onun önereceği birinin olması durumunda “ipleri elde tutacak” garantilerin şimdiden ve üstelik çok bağlayıcı biçimde kabul edilmesi gerekir. (Bu ortada, yabana atılmaması gereken bir kurgudan da kelam etmek gerek; Kılıçdaroğlu’nun sürpriz bir adayı gösterip garantör olacağı. En azından bu kurgu kesin olarak bir şeyi başarır; CHP’de başkanlık kör döğüşünü mahzurlar.)
OLMAZSA DEVLETİMİZ, NECE OLUR HALİMİZ
Yazının son kısmının girişini Demirel’den alıntılayalım, Yavuz Donat’ın kaleminden;
“Hikayeyi” Demirel anlattı. ‘Bu bir Aydın deyimidir’ diyerek.
Köylü, Aydın pazarında turp satıyormuş.
Müşteri gelince evvel ufak turpları çıkarıyormuş heybeden.
Müşterinin biri ‘bu turp büyük’ diye yüzünü buruşturup, yürüyünce…
Köylü, gerisinden seslenmiş:
– Hele dur beyefendi… Turpun büyüğü heybede.
***
Süleyman Demirel:
Demokratik istikrar korunamazsa… Yönetimde zaaf belirirse… Turpun büyüğü ortaya çıkar.
– Turpun büyüğü derin devlet mi?
– Evet.
***
Demirel:
Sana günlerdir anlattıklarım 624 yıllık Osmanlı devrinin ve sonra da Türkiye Cumhuriyeti’nin özetidir… Ana tez şudur: Bu devlet ayakta durmalı… Anlattıklarım bu yolda 50 yıl hizmeti geçen bir adamın gözlemleridir.”
***
Tamam, herkes farkında, derin devlet “eski derin” değil artık. Erdoğan ile bilhassa Fetö ve 15 Temmuz ile modüllere ayrıldı, kliklere bölündü, garip ucube bir şey oldu. Ancak hala o modüllerden medet umuluyor.[5]
Asıl değerli olan ise Ana Fikir’in, çıkar ve güç alakalarını gizleyen bir halüsinasyon oluşturmak için bile olsa hala fonksiyonelliği; “Söz konusu devletse gerisi …”. Demirel’in işaret ettiği, “yönetimde zaaf belirir”, “bu devlet ayakta duramaz” münasebetlerini her an koz olarak elinde tutanların, yeni cumhurbaşkanını içlerine nasıl sindireceği?! Yani Kılıçdaroğlu üzere birine devleti nasıl “emanet” edecekleri?
Bunun, bırakın bir örneğini, yanına yaklaşan örnek bile yok! Ufak çaplı “zorunluluklar” yaşanmış tarihte yalnızca. Mesela Ecevit! Ecevit’e 1974’te “katlanılması” evet bir zorunluluktur, Kıbrıs Harekâtı “vesile” olmuştur.[6]
(Ecevit, 28 Kasım 1990’da Milliyet gazetesinde yayınlanan röportajında “Özel Harp Dairesi”ni vaktin Genelkurmay Lideri Orgeneral Semih Sancar’dan öğrendiğini söylüyordu 1974’te. ABD, kont-gerillanın ödeneğini kestiğinde.)
Pekiyi ya 1978? 80 Faşist Darbesi meşruiyetini, bu yönetememe krizi üzerinden kurmuştu. Hele hele 1999’dan sonraki periyodunda Ecevit, Ecevit değildi aslında. Mesela Erdal İnönü sayılabilir mi? Dışişleri Bakanlığı, Başbakan yardımcılığı hatta kısa bir periyot Başbakanlık yapmış olmasına karşın devlet erkinin ne kadarını elinde tutabilmiştir? Hafızalarda kalan ise Sivas katliamı sırasındaki diyalogdur!
Aziz Nesin, Ankara’daki Erdal İnönü’yü arayıp “Bizi kurtarın.” der. Erdal İnönü buna, “Hiç merak etmeyin. Gerekli önlemi aldık.” karşılığını verir. Ama biraz sonra otel, saldırganlar tarafından yakılır. 35 kişi yakılarak öldürülür.
HER SONUÇ YENİ BİR BAŞLANGIÇTIR
Korkutarak bitirmek, felaket tellallığı yapmak değil elbette maksat. Bu sürecin zorluklarına dikkat çekmek, iş işten geçtikten sonra “keşke” dememek! Lakin bilinmeli ki sonuç ne olursa olsun, her sonuç yeni bir çaba devri yaratır ve gayret devredilemez/ertelenemez/bitmez…
Kılıçdaroğlu ya da bir diğeri, yani haktan, hukuktan, adaletten, demokrasiden, eşitlikten, toplumsal barıştan biraz “nasibini almış” biri, pekâlâ bu ülkeye cumhurbaşkanı olabilir/olmalıdır!
Yazıdan çıkan sonuç; muharririn da Kılıçdaroğlu’nu desteklediği biçiminde olmasın sakın. Müellif “hayalini” daha evvel açıklamıştı.
NOTLAR:
[1] Dikkat edilirse birileri, “ortak aday” demek yerine “çatı aday” demeyi tercih ediyor. Buradaki emelin, 6’lıyı bypass edip farklı bir adaya mecbur bırakmak olduğu açık.
[2] Yoksa kendine solcu danışmanlar mı, buldu sanki? Ekmeleddin’i, İnce’yi pazarlayanlar tasfiye mi oldu?
[3] Bu ortada DP Genel Lideri Gültekin Uysal’ı hafife almamak lazım, bakmayın o denli ezik göründüğüne. Ocak 2008’e gidelim. Demokrat Parti’nin, Mehmet Ağar’ın başkanlıktan çekildiği Süleyman Soylu’nun lider seçildiği kongreye. Ağar, konuşmasını yapmış oturduğu yere gidiyor. DP Genel Lider Yardımcılarından Prof. Dr. Timur Gürgen, Ağar’a, ‘Sizi tebrik ediyorum sayın genel lider, partiyi bu hallere düşürdünüz. Ne hallere düştük’ diye laf atar. Tekrar bir öteki genel lider yardımcısı olan şimdiki masanın etkisiz elemanı Gültekin Uysal, Ağar’ın adamlarından bile evvel devreye girip Gürgen’e baş atar ve burnunu kırar. Dört yıl sonra 2012’de de bu partinin genel lideri oluverir.
[4] Kılıçdaroğlu’nun aday olup olmaması bir yana keşke hem Alevi hem Kürt hem CHP’li ve hem de bir bayan adayın üzerinde onaşıp seçim süreci bir toplumsal hesaplaşma ve dönüşümle sonlandırılmış olsa. (hem de sosyalist diyemeyeceğim, bu hayalimi aşabilir?!)
[5] Örnek elbette Akşener’den. Geçenlerde Sedat Bucak’ı ziyarete gitmiş. Kendisi “sadece merhaba demek içindi ve yalnızca geçmişten konuştuk” dese de ne hikmetse Bucak “ben siyaseti bıraktım lakin kardeşlerimden birileri vekil olabilir” deyiverdi. Daha da kıymetlisi “bu nazik ziyaretten sonra” Şıhanlı aşiretinin mensubu Mahmut Cevheri, YETERLİ Parti Genel Merkezi’ndeki danışmanlık misyonundan ve partiden ‘fikir ayrılığı’nı münasebet göstererek istifa ettiğini duyurdu.
[6] Kıbrıs Harekâtı, Türkiye kontr-gerillası için kritik bir basamaktır. Üst kademelere geçişin yolu Kıbrıs’tan geçecektir artık. Ve buna Brüksel Karargahı’nda vazife yapmak eklenecektir daha sonrasında. Uzunca bir müddettir de Kürtlerle savaş.