Gençlerle bir ortaya gelen CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, seçim güvenliği konusunda, “200 bin sandık var Türkiye genelinde. Altı parti anlaştık. Her sandığa birer kişi partiler koyarsa altı gözlemci olacak orada… Biz, onlardan şunu bekliyoruz. Bir sefer katiyetle yemek yemek ve sigara içmek için dışarıya çıkmayacaksınız. O gün yok. İki; elektrik kesildi filan, çabucak sandığın üstüne oturacaksınız, elektrik gelinceye kadar. Sayım sırasında dikkat edeceksiniz; toplamalara dikkat edeceksiniz, sayılara. Sonra imzalayacaksınız” dedi.
Kemal Kılıçdaroğlu, dün Amasya’daki bir kafede gençlerle buluştu. Kılıçdaroğlu, gençlerin sorularını yanıtladı. Burada bir genç, adalet sisteminden şikayet ederek, “Kafalarına nazaran gözaltına alma, özgür bırakma durumları oluyor yahut hiç süreç açılmama durumları oluyor. Bu savcılar, yargıçlar hakkından rastgele bir planınız var mı? Yahut rastgele bir süreç yapılacak mı” diye sordu. Kılıçdaroğlu, bu gence şöyle karşılık verdi:
“Yasalara kim uyuyorsa başımızın üstünde yeri var. Ancak bir yargıç ya da savcı maddelere uymuyor da bir merkezden aldığı talimatı yerine getiriyorsa o, hakimlik ve savcılık yapamaz. Onun meslekten alınması lazım. Zindaşti’yi hür bırakacaksın, ondan sonra geriden tutuklama kararı çıkaracaksın. Zindaşti esasen gitti. Adamı özgür bırakmak için zati o numaraları çekiyorsun. Onu yapan hakime biz, ‘hakimlik yapsın’ diyecek miyiz? Denmez. Yanlışsız da değil. Yahut Sezgin Baran Korkmaz’ı özgür bırakan savcı ve savcı yardımcısı, mal varlığının üzerindeki haczi kaldıran savcı ve savcı yardımcısı, birisi Anayasa Mahkemesi üyesi oldu, birisi Adalet Bakanı Yardımcısı oldu. Ne için? Aldığı talimatı yerine getirdiği için. Artık onlar yerlerinde kalacak mı? Onlar kalırsa adaleti o vakit yaralamış olursunuz, verdiğiniz kelamı tutmamış olursunuz.”
Kılıçdaroğlu, bu söylediklerini nasıl yapacaklarını soran gence şunları söyledi:
“Herkes kendi vazifesini yasal ölçüler içinde yerine getirirse hiçbir sorun yok zati. Onun toplumsal ömrü yahut kimliği hiç değerli değil. Kâfi ki vazifesini yasal ölçüler içinde yerine getirsin. Bunu yerine getirdiğinde, kendi vazifesini yerine getirdiğinde, biz ona ‘devlette liyakat’ diyoruz. Hakim, kanuna nazaran karar vermez. Şaşıracaksınız tahminen; ‘nasıl olur da kanuna nazaran karar vermez’. Dünyada bütün yargıçlar, hukukun üstünlüğü ve vicdani kanaatine nazaran karar verir. Bizim Anayasa’da da öyledir. Şayet hukukun üstünlüğü ve vicdani kanaatine nazaran karar veriyorsa o gerçek manada yargıçtır ve adaleti sağlar. Fakat birileri devreye girip hatalıyı hatasız üzere göstermek, onu kurtarmak, ona özel ayrıcalıklar sağlamak üzere bir ortam yaratırsa adalet yara almış olur. Münasebetiyle adalet kavramı yara almış olur. Devletin temeli adalet aslında. Adaleti sağladığınız anda toplumda huzuru sağlamış olursunuz. Adaleti sağlamadığınız halde herkes rahatsız olur. Bir genç, hukuk fakültesi mezunu kız imtihana giriyor; Türkiye ikincisi. Kelamlı imtihanda, daha beş dakika bile sürmüyor, eliyorlar. Artık olmaz. Niçin eleniyor? Yahut daha evvel öğretmenlik imtihanına giriyor. Matematikte Türkiye yedincisi ve gerisinden bakıyorsunuz, eleniyor kelamlı imtihanda. Ne için? Ya dayısı yok ya tanıdığı yok, bir şeyi yok. Torpili yok. Torpili olan birisi gelip onun önüne geçiyor, beşerler eleniyorlar. Yapacağınız şey aşikâr. Kelamlı imtihanı kaldırırsınız, KPSS var esasen.
“Barış akademisyenlerini vazifelerine iade etmemiz lazım”
Türkiye’de bütün temel kurumları kuranlar, aslında toplumsal demokratlar. KPSS’yi oluşturan da merhum Bülent Ecevit. Bir kararname ile kurdu ve münasebetiyle da kamuya eleman alınırken torpil olmasın, herkes bilgi ve birikimiyle girebilsin diye. Lakin yozlaştırdılar. Orayı, YÖK’ü düzeltmemiz lazım. Barış akademisyenleri var, onları misyonlarına iade etmemiz lazım. Zira üniversiteyi üniversite olarak kabul edeceksek üniversite her türlü fikrin özgürce tartışıldığı yerler olmak zorundadır. ‘Sen benim üzere düşüneceksin, öteki türlü düşünmezsin’ diye söylediğiniz yer, üniversite olmaz artık. Üniversite, ismi üstünde bilim yuvası. En muhalif fikirlerin rahatlıkla tartışılabildiği bir yer olmak zorunda. Üniversiteyi üniversite olmaktan çıkarırsanız o ülkeyi büyütemezsiniz artık. Gelişemez, bilim üretemezsiniz.”
Amasyalı genç, Kılıçdaroğlu’ndan, liyakat konusunda yapacaklarını açıklamasını istedi. Kılıçdaroğlu, şöyle konuştu:
“Siyasi görüşüne bakmadan; kimliğine, ömür usulüne, inancına bakmadan, kişi kendi alanının uzmanıysa yerinde kalacaktır. En nitelikli insan, diyelim ki benimle tıpkı dünya görüşünü paylaşmıyor fakat eksiksiz bir cerrah. Ben, sarfiyat onda ameliyat olurum. Kâfi ki o kişi, en yeterli bilen kişi olsun. Kamuya eleman alırken ve kamuya eleman yetiştirilirken kesinlikle bu ‘kariyer’ dediğimiz, ‘bilgi-birikimi’ dediğimiz, ‘terfi’ dediğimiz kuralların kendi içinde düzgün çalışması lazım. Ben, eski hesap uzmanıyım. Üniversiteden mezun olduğumda -o vakit akademiydi- Ankara Akademi’den mezun olduğumda hesap uzmanları imtihanına girdim. O vakit Siyasal Bilgiler, Ankara Hukuk, İstanbul Hukuk; onlar çok daha bizden daha yeterli eğitim veriyordu. Ben de imtihanı kazanayım diye bütün bu okulların son sınıfında okutulan bütün kitapları okudum. İmtihana girdim fakat ona karşın ‘kazanabilir miyim’ diye telaşım var. Girdim, imtihanda üçüncü oldum. Sonra yeterlik imtihanını verdim. Sonra biz de muhakkak bir kıdeme ulaştıktan sonra bizi de görevlendirdiler eleman alımında. Şöyle görevlendirdiler; ‘Gideceksiniz, Ankara Hukuk, Siyasal, İstanbul Hukuk, İstanbul İktisat, Ankara Akademi ve öbür okullardan son sınıf öğrencilerinden en başarılı olanlarını bulun, gelip bizim imtihanlara girsinler diye onların ikna edin’. Biz, giderdik hocaları bulurduk. ‘Hocam işte en başarılı öğrenciler kim?’ ‘Bunlar.’ Derdik ki ‘Hesap uzmanları şöyledir, hesap uzmanları böyledir. Şöyle yapacaksın, bu türlü yapacaksın. Bizim imtihanlara gir’. Onlardan talepte bulunurduk. Maliye müfettişleri de ‘Hesap uzmanları değil bizim imtihanlara girin’ kederi. Devlet Planlama Teşkilatı; onlar da en nitelikli elamanları kendileri almak isterdi.
“Nasıl çözeceğimizi biliyoruz”
Bu üç kurum, devletin akademisi üzereydi. Bu üç kurumda yetişenlerden başbakanlar, bakanlar, genel müdürler, müsteşarlar çıkardı. Her görüşten insan. İlla A görüşünden değil. Kâfi ki o işi güzel bilsin, alınırdı. Artık bu üç kurumu da maalesef kapattılar. Yani devlet idaresinde vasatlaşma oldu. Mesela planlama yok. Planlaması olmayan ülke olur mu? Konutta bile planlama yaparsınız. Koskoca Türkiye Cumhuriyeti’nin planlama örgütü yok. Kapattılar. Buna benzeri meseleler var. Fakat bu problemlerin tamamını nasıl çözeceğimizi biliyoruz. Çözeceğiz.
“Hasar tespit kurulu kuracağız”
İlk yapacağımız işlerden birisi, ‘hasar tespit komisyonu’ kuracağız. Altı başkan, bunun üzerinde anlaştık. Hasar tespit komitesi şu; artık diyelim ki siz iktidar oldunuz. Önünüzde dünya kadar problemler var ve bu sıkıntıları çözmek istiyorsunuz. Çözmek için kaynağa gereksiniminiz var. Bilmediğiniz sıkıntılar da var. Hasar tespit komitesi bunu saptayacak. ‘Gerçek bütçe açığımız şu kadar, Merkez Bankası’nın durumu şöyle, vergi gelirlerimiz şöyle, bütçe harcamalarımız şöyle.’ Evvel bir bunları bilmemiz lazım. Bunları bilmeden siz karar alamazsınız. Yahut alacağınız karar farklı meselelere yol açabilir.
Ekonomik Toplumsal Konsey’i toplayacağız. Ekonomik Toplumsal Kurul, sanayicisinden çiftçisine, personeline, emeklisine kadar değişik katmanlardan oluşan bir kurul. Bu komitesi kuran da merhum Ecevit’ti. Sonra bu kurulun yasası çıktı. Sonra bu komite anayasal kurum haline geldi ve en sonunda da kapatıldı. Bu komitesi toplayacağız ve toplumun değişik kısımlarının problemlerini direk onlardan dinleyeceğiz. Sorunu yaşayanı dinleyemezseniz tahlil üretemezsiniz. Sorunu yaşayan size anlatacak. Şöyle olacak; diyelim Ekonomik Toplumsal Kurul bu türlü, sorunu çözecek olan bakanlar da bu türlü, sorunu anlatacak. Buradakiler, çözecek durumda olanlar da dinleyecekler. Bir ay sonra tekrar gelecek bir ortaya, ‘Evet, sizin yaşadığınız meselelerde şu kararları aldık’. Kararların yankılarına, sonuçlarına bakılacak. Bu, nizamlı aralıklarla devam edecek. Evvelce üç ayda bir toplanması mecburiydi Ekonomik Toplumsal Konsey’in, büsbütün kapatıldı.
Merkez Bankası’nın bağımsızlığı
Bir öbür atacağımız değerli adım, Merkez Bankası’nın bağımsızlığı. Oraya atayacağınız kişinin hem içeride hem dışarıda dünya finans etraflarına itimat veren bir kişi olması lazım. Yani o kişiyi atadığınızda, ‘O kişi Merkez Bankası olayını âlâ biliyor denmesi’ lazım. Bu türlü şahıslar var. O bireylerden birisini atayacağız oraya. Merkez Bankası’nın bağımsızlığına hürmet göstereceğiz. Merkez Bankası, fiyat istikrarından sorumlu olan kurum. Merkez Bankası Kanunu’nun dördüncü hususu diyor ki ‘Merkez Bankası’nın temel vazifesi fiyat istikrarını sağlamaktır’. Yani fiyat istikrarı yok ki. Zira Merkez Bankası bağımsız değil. Merkez Bankası’na o misyon yasal olarak verilmiş fakat fiilen o misyonu yapamıyor. Merkez Bankası’na diyeceksin ki ‘Kardeşim, sen fiyat istikrarını sağlayacaksın, alacağın tedbirleri koyacaksın, hükümetin izlediği siyasete paralel bunlar gidecek’ diye. Fiyat istikrarını belirli bir süreç içinde…
İkiz açığımız var şu anda bizim. Hem dış ticaret açığı hem de bütçe açığı veriyoruz. Yani topladığımız gelir, yaptığımız harcamaları karşılamıyor. Dışarıdan ithalatımız var, ihracatımız var. Ortada önemli bir açık var. Münasebetiyle biz, 85 milyon insan olarak dışarıya çalışıyoruz. Bu tabloyu muhakkak bir vakit dilimi içinde aksine çevirmek gerekiyor. Onun içinde içeride üretime odaklanmak gerekiyor. Fakat bu dediklerim, bu türlü ‘bugün düğmeye bastık, altı ay sonra çözüldü’ değil. Gerçekçi olmamız lazım. En zorlanacağımız mevzu, istihdam yaratmak. Zira bir fabrikanın kurulması, istihdamın yaratılması aşikâr bir vakit dilimini muhtaçlık gösteriyor.
Kreş sözü
Türkiye’nin her mahallesine kreş açacağız, çocuklar kreşe gidecekler. Böylelikle bayan istihdamını çok artıracağız. Zira kreşlerde yüzde 99 bayanlar çalışıyor, çocuklara bakıyor. Bu, birinci adım olacak. İkinci adım; kırsalda çalışan bayanların toplumsal güvenlik primlerini devlet ödeyecek. Böylelikle kırsalda çalışmalarını sağlayacağız. Gençler için de birebir kuralı getiriyoruz. Üçüncüsü; atama bekleyen öğretmenler var. Yaklaşık 185 bin öğretmen açığı var, Sayıştay raporuna nazaran. O atamalar yapılacak. Kuralar çekilecek, atamalar yapılacak. Buna benzeri kısa vadede toplumu rahatlatacak tahlillerimiz var. Lakin uzun vadede daha kalıcı tedbirler almak gerekiyor.
Asıl tedbir alacağımız alan; teknolojide Türkiye’nin artık aşikâr bir noktaya gelmesi lazım. Aksi halde vasatlaşan bir sanayi ile dünyada kelam sahibi olamazsınız. Yalnızca, katma bedeli yüksek eser üreten ülkelerin pazarı durumuna gelmiş olursunuz.”
“Ben söyledim yapmadı, Putin söyledi, ’emredersin’ dedi”
Başka bir gencin sığınmacıları gönderip göndermeyeceklerine ait sorusu üzerine Kılıçdaroğlu, şunları söyledi:
“İki yıl. Bizim görüşümüz şöyle; iki yıl içinde Suriyeli kardeşlerimizi Suriye’ye göndereceğiz. Lakin nasıl? Bir; evvel Suriye’nin legal hükümeti ile bizim oturup konuşmamız lazım. Karşılıklı büyükelçilikleri açmamız lazım. Legal hükümet ile görüşemezseniz buradan giden insanların can ve mal güvenliğini sağlayamazsınız. Bu görüşmeyi yapacağız. Ben söyledim, üstelik kaç yıldır söylüyorum, yapmadı. Fakat Putin söyledi, ‘emredersin’ dedi. Artık, Putin’in dediği, yani bizim dediğimiz noktaya geldi. Görüşmeler başlayacak. İkincisi bu. Yetmez. Biz, Beşar Esad ile görüştük. Buradan Suriyeliler koşa koşa gidecek diye bir tablo yok. İkincisi; onların konutunu, yolunu, okulunu, kreşini, hastanesini yapacaksınız. Nasıl, Avrupa Birliği fonları ile. Avrupa Birliği bu fonları vermeye hazır lakin istediği tek şey var; ‘Parayı nereye harcadığınızın hesabını bize vereceksiniz’. Yani götürüp parayı yemeyeceksiniz. Zira bugüne kadar Avrupa Birliği’nin verdiği fonların hesabını Türkiye vermedi. Vermediği için fon vermiyor. Biz, o fonları alacağız. Bizim müteahhitler gidecek oraya; yolu, köprüyü, okulu, kreşi, hepsini yapacaklar. Bu kâfi mi, yetmez. Üç; buradan gidenlerin can ve mal güvenliğinin sağlanması lazım. Yani Suriyeliler oraya gittiği vakit kendilerine hiçbir akının olmayacağını, can ve mal güvenliklerinin olduklarını görecek ve kabul edecekler. Bunun garantisini alacaksınız.
Bizim Gaziantepli iş insanlarının Suriye’de çok sayıda fabrikaları vardı ve şu anda duruyor. Onlara diyeceksiniz ki ‘Gidin çalışın’. Teşvik vereceksiniz. Gidecekler, çalışacaklar. Türkiye’nin prestiji ve saygınlığı korunmalı. Bu çerçevede bir siyaset izlediğiniz vakit masraflar. Ben bunu birinci lisana getirdiğimde, evvel söyledim olmadı. Gerisinden Erdoğan’a bir mektup yazdım, dedim ki ‘Türkiye’de memleketler arası bir Suriye konferansı topla, bunları nasıl göndereceğimizi bütün dünyaya anlatalım’. Bunu da yapmadı. Milletlerarası Suriye konferansını biz topladık. Amerika, Rusya, Suriye’de karşı taraflar geldiler, konferansa katıldılar. Ben bu açıklamayı yaptıktan sonra, Türkiye’de Suriye’den kaçıp gelen siyasi partilerin kimi genel liderleri, bayan kolları, sivil toplum örgütleri, gazeteciler var; onlarla İstanbul’da bir toplantı yaptım. ‘Siz bizi nasıl göndereceksiniz, biz oraya nasıl gideceğiz, bize bir anlatın’ dediler. Artık sizin sorduğunuz üzere anlattım. Onun üzerine dediler ki ‘Siz bu şartları sağlarsanız biz burada kalmayız, kendi ülkemize gideriz’ diye. Bu türlü gönderdiğiniz vakit bir; onurlu bir gönderiş yapmış oluyorsunuz. İki; Türkiye bölgede çok saygınlığı olan bir ülke haline geliyor. Üç; Türkiye’nin dünyadaki saygınlığı artıyor. Dört; tam bilakis barış ortamı yaratıyorsunuz ve Türkiye çıkarlı buradan, Suriyeliler de yararlı buradan. Zira bir hengame yok. Siz gelir, döviz elde edeceksiniz buradan. Bütün bunların hepsi sağlanabilir.
“Temel sorun; Afganlar…”
Burada temel sorun; Afganlar var. Afganlar, bin küsur kilometrelik İran toprağını aşıp Türkiye’ye geliyorlar. Bunlar sığınmacı değil, kaçak. Kaçakları, memleketler arası kontratlara nazaran İran’a götürüp teslim edeceksiniz. İran’dan geldiler, İran’a teslim ediyorsunuz. Sığınmacıların konumu o denli değil, yani milletlerarası hukuka uyarak bütün bu kararları almak zorundasınız. Ben, bunu Avrupa Birliği üyelerine de anlattım. Yani büyükelçilerle yaptığımız bir toplantıda onlara da söyledim. Biz, ırkçı değiliz, Suriyelileri kendi ülkelerine göndereceğiz. Aslında onlarla akrabalık münasebetlerimiz de var. Hepiniz Ezo Gelin çorbayı seviyorsunuz değil mi? Ezo Gelin’i nereye gelin verdik, Suriye’ye. Buradakilerle oradakiler akrabalar. Bir hudut var lakin bayramda, tatilde sarfiyatlar gelirler. Hala evlilikler var. Bu birlikteliği, akrabalık alakalarını bozmadan, Türkiye’yi de bu bölgede bir manada bölgenin istikrarını sağlayan güçlü ülke pozisyonuna taşıyarak bütün bu problemleri aşabiliriz. Vatandaşlık vermediğiniz vakit ne yapacak burada? Sigortalı olamayacak. (Gençlerden biri: Vatandaşlık verilenler var.) Onu takip ediyoruz. Kaç bireye vatandaşlık verildiğini biliyoruz. Diyeceksiniz, ‘Nereden takip ediyorsunuz?’. Vatandaşlık verilenler oy kullanıyorlar. Türkiye’deki bütün seçmenlerin, 1998 yılından son seçime kadar hepsinin dataları elimizde var. Ben bir orta söylemiştim ya ‘Yüksek Seçim Kurulu’nun elinde olmayan bilgiler bizim elimizde var’ diye. Hakikaten onlarda yok, bizde var. Kim nerede oturuyor, mesela sizler de dahil, bugüne kadar hiç oy kullanmadıysanız, sizlerin de adresleri dahil hepsini biliyoruz biz.
‘Veri madenciliği’ diye bir kavram var. Gelen bütün dataları biz işleriz. Onları yerli yerine oturturuz, bilgilerde kusur varsa Yüksek Seçim Kurulu’na söyleriz. Ben, mesela bir yanılgıyı söyleyeyim size. Bir orta bize bir bilgi geldi, seçim öncesi onları tahlil ettik. Bizim çok güçlü bir tahlil grubumuz var. Tahlil ettik, mesela 130 yaşında birisi hayatında birinci kez oy kullanacak. Olmaz. Ya bu kadar seçim olmuş, adam 130 yaşına gelmiş. Mesela 130 yaşında bir adam var mı? Biz çabucak bunu araştırdık, oraya gruplar gönderdik. Gidildi, kapı çalındı, bu türlü bir kişi var mı diye. Buna misal çok sayıda yanlış bilgiler geliyor, biz o bilgilerin tamamını düzeltiyoruz, Yüksek Seçim Konseyi o bilgileri iptal ediyor. Elimizde bu bilgiler var. Kaç bireye vatandaşlık verildiğini doğum yerlerinden anlıyoruz.
Seçim güvenliği açıklaması
Bunun yanında Yüksek Seçim Kurulu’na bildirilmeyen isimler var mı? Onu bilmiyoruz. Yüksek Seçim Kurulu’na o bilgiler, datalar; o bilgiler bize gelir, ‘bunlar oy kullanacak’ diye. Biz de her sandık için, sizden de bekliyoruz gençler, sandık güvenliği açısından; sandık başında olmanız ve çıkan sonuçları yazmanız, tutanağın tutulması, cep telefonu ile bize fotoğrafının gönderilmesi çok değerli. Bunları bekliyoruz. 200 bin sandık var Türkiye genelinde. Altı parti anlaştık. Her sandığa birer kişi partiler koyarsa altı gözlemci olacak orada. İktidarın da olacak, artı kamu vazifelileri olacak. Biz, onlardan şunu bekliyoruz. Bir sefer muhakkak yemek yemek ve sigara içmek için dışarıya çıkmayacaksınız. O gün yok. İki; elektrik kesildi filan, çabucak sandığın üstüne oturacaksınız, elektrik gelinceye kadar. Sayım sırasında dikkat edeceksiniz; toplamalara dikkat edeceksiniz, sayılara. Sonra imzalayacaksınız. Baştan tutanağı imzalamayın, en sonunda sayımlar yapıldığında imzalayacaksınız. Çabucak cep telefonundan fotoğrafı çekip genel merkeze atacaksınız. Biz, İstanbul seçimlerini bu türlü yaptık. Biz, İstanbul seçimleri açıklanmadan çok evvelce biliyorduk sonuçların ne olacağını. İptal ettiler. Milletvekili arkadaşlarımız, çuvalların olduğu yerde sabahladılar, çuvalların üstünde sabahladılar. Elektriklerin sönmemesine dikkat ettiler. Sayımlar yapıldı, hiçbir şey olmadı. Güvenliğini alırız biz. Sandığa gidin, oyunuzu kullanın.”