Yakın tarihimizin esas tartışma bahislerinden biri, hilafet.
Hilafetin neden kaldırıldığına dair bin bir iddia-tez ileri sürüldü/ sürülüyor!
Kuşkusuz tasfiyenin çeşitli sebepleri var. Ve sanırım biri pek tartışılmadı. Ki bu sebep-sonuç bağlantısı yalnızca bizde değil Batı‘da da yaşandı. Şudur:
50 milyon insanın yok olduğu 20’nci yüzyıl başına kadar insanlık tarihinin gördüğü en büyük savaş olan Birinci Dünya Harbi travması, inançları (ve demokrasiyi, kapitalizmi) büyük ölçüde etkiledi. Kimi etraflarda Tanrı sorgulanmaya başlandı. “Tanrı buna nasıl müsaade verir” idi.
Savaştan sonra -Türkiye’de yaşanmasa da- Batı’da dini yerlere ziyan verme gibi şiddet içeren tavırlar/ anti-klerikalizm doğdu, yaygınlaştı.
Bize dönersek:
Saltanatın ve halifeliğin kaldırılmasında, 1912’de Balkan Savaşı ile başlayıp 1922’de Kurtuluş Savaşı ile biten süreçte fiziki ve ruhsal ağır yaraların ne derece tesiri oldu?
Kan ve barutla yoğrulmuş savaşlar, Müslüman coğrafyada halifenin hükümdarlığının da artık kaale alınmadığını/ umursanmadığını ortaya çıkardı.
Arnavutların, Arapların vd. Osmanlı sırtına sapladığı kanlı “İslam” hançerinin, Ulusal Çaba takımlarının dine bakışını etkilememesi kelam konusu olamazdı!
Türkiye’de Rönesans/ yine doğuş gerçekleşti. Şahsî olarak halife her ne kadar nü/çıplak resim yapacak kadar moderniteye yakın olsa da, hilafet kurumunun bu yenilenmede yeri olamazdı. Millet ve din birliğine farklı bakış getirildi; laiklik…
DÜŞÜNSEL DÖNÜŞÜM
Cumhuriyet projesinin düşünsel kaynakları nelerdi?
Başta Emile Durkheim, Leon Duguit, Charles Seignobos olmak üzere sosyoloji, hukuk, tarih kitapları Cumhuriyet’in sacayağını oluşturdu. (Ki bu kitapları Meclis yayınları Türkçeye çevirip yayımladı.)
Osmanlı devrinde Türk bilim topluluğundan bahsetmek zordu; varlığından kelam edilemeyecek kadar acıklı haldeydi… Cumhuriyet ile akıl iktidar oldu. (Ki İkinci Abdülhamit devrinde kongreler düzenlemek imkânsızdı. Bilimsel kongreler yapmak Cumhuriyet’in yapıtı oldu. Vs.) Atatürk’ün bilime hudut tanımaz tutkusu vardı. Entelektüel idi. Burada bir paragraf açmalıyım:
Atatürk, hastalığının ileri kademesinde dünyanın öbür ucundaki Maya yazıtlarını merak etti. Werner Wolff’ın yazdığı “Dechiffrement de L’ecriture Maya” isimli kitabın Paris’ten getirilmesini istedi. Lakin kitap daha yeni basılıyordu. Ve ne yazık ki bu kitap lakin 1938 yılının son ayında yayımlanabildi.
Cumhuriyet’in düşünsel kaynakları yalnızca fikir seviyesinde kalmadı, -alfabe gibi- hayata geçirildi. Böylelikle: kul, birey olup Anayasal vatandaşlık hakkı kazandı.
Bireyin eğitimi-öğrenimi için 1924’te Tevhid-i Tedrisat kanunu ile medrese-mektep ikiliği ortadan kaldırıldı. Zira, Türkiye’nin liyakatlı/yetenekli kadrolara gereksinim vardı…
Atatürk’ten sonra 1960’lara kadar emsal kaynaklara Max Weber vd. eklendi.
1980’lerden itibaren neoliberal post çağdaş dalgası başladı. “İslamcılık” buna eklendi.
İslamcı niyetin kaynakları evvelce Nurculuk, Süleymancılık, Işıkçılık üzere cemaatçilik idi sonra bu Seyyid Kutuplara- Mevdudilere/siyasal İslam‘a evrildi!
Bu niyetin iktidara gelmesiyle eğitim-öğrenim seküler olmaktan uzaklaştı.
Peki, buradan nitelikli takımlar çıktı mı?
YETERSİZ KALDILAR
Liyakat, bir işin layık olan bireye yaptırılmasıdır.
İşe alımların ve misyonda yükselmelerin tek kıstası liyakat sahibi olmaktır.
Son günlerde gündem Kamu İşçisi Seçme İmtihanı ya da kısaca KPSS rezaleti!
Kamuda işe girmek salt bir partiye yahut dini cemaatlere nasıl bir imtiyaz tanıdı? Ki imtihanlarda işle ilgili olmayan onca dini sorular sorulmasına rağmen!
Döndük geldik; beşerden randıman elde edemeyen Osmanlı’nın iflas dönemine!
Sadece bu yıl değil; FETÖ ile başlayarak yıllardır her türlü merkezi imtihanda hile yapıldığı sır değil.
Ne gerek var buna? Zira, “yetiştirilen” yeni nesiller yetersiz! Fikir kaynakları dünyayı kavrayamıyor. Böylelikle:
Anadolu’yu yeni bir devletle taçlandıran kuşaktan, kopyayla niteliksiz takımlara geniş alan açan ülkeye geldik! Bu verimsizlik ülkeye ziyan verdi, bedeller sistemini çökertti. O denli ya, liyakatsiz kimselerin hükmettiği yerde, herkes itaatkâr olur.
KPSS rezaleti salt yargı konusu değildir.
Kifayetsizliği yüceltmek özünde Cumhuriyet’i tasfiye operasyonu. Zira, Atatürk Cumhuriyet’inin hamurunda liyakat vardı. “Ben liyakat aşığıyım” demişti. Gayesi; beşere dayanarak ülkeyi- devleti çağdaşlaştırmak idi. Ya artık? Cemaatler kullarının kifayetsizliğinin üstünü hileyle-kurnazlıkla kapatıyor.
Olan güzelim ülkeye oluyor…
Soner Yalçın