Rus doğalgazının taşındığı Kuzey Akım-1 ve 2’de kimin yaptığı hâlâ belirlenemeyen patlamalarla havaya salınan metan gazı, iklim değişikliğinin olumsuz tesirlerini daha da hızlandırabileceği kaygısıyla tüm dünyada kaygı yarattı. Baltık Denizi’nin yüzeyine püsküren gazın şoke edici manzaralarını sera gazı emisyonlarının “pervasızca salınması” olarak tanımlayan iklim bilimciler, bunun kasıtlı olması halinde “bir etraf kabahati manasına geldiğini” belirtiyor.
‘Türkiye’nin yıllık sera gazı emisyonunun yüzde 2’si’
GazDay Güç Danışmanlık Genel Müdürü Mehmet Doğan, Kuzey Akım-1 ve Kuzey Akım-2’de gerçekleşen patlamalarla toplam 452 bin ton doğalgazın atmosfere karıştığını belirterek, “Bu da yaklaşık 11 milyon ton karbondioksit muadili demek. Yaratılan etraf felaketinin iklim değişikliğine tesiri Türkiye’nin toplam yıllık sera gazı emisyonunun yüzde 2’sine denk gelen bir rakam” dedi. Doğan, günlerdir karşılık aranan “Peki bunu kim yaptı?” sorusunun karşılığını da şöyle verdi:
“Kağıt üzerinde iki ihtimal var. Amerika yahut Rusya. Yeniden kağıt üzerinde zati gaz vanası elinde olan ve gaz vermeyen bir ülkenin bunu yapması mantık dışı. Fakat bu işler kağıt üzerinde olduğu üzere olmayabiliyor, bekleyip göreceğiz. Sonuçta her iki taraf birbirini suçlayacak lakin gerçek elbette ortaya çıkar. Gerçeğin bu türlü bir huyu vardır. İnsanlık berbat bir periyottan geçiyor. Kifayetsiz başkanlar, maalesef dünyayı kendi çıkarları uğruna uçuruma sürüklüyor. İnsanlık vermesi gereken tek savaşın iklim değişikliği olduğunu unutmuş, maalesef birbirine giriyor. Tahlil ise aslında çok kolay bir gerçekte yatıyor. O da 20 Nisan 1931 tarihinde bir dahinin söylediği cümlede: ‘Yurtta sulh, cihanda sulh’, şartsız ve çabucak.”
Metan karbondan daha zararlı
Alman Etraf Ajansı (UBA) araştırmacıları, sızıntıların iklim üzerindeki tesirinin yaklaşık 7.5 milyon metrik ton karbona muadil olduğunu kestirim ediyor. Ajans, sızıntılar nedeniyle atmosfere toplam 300 bin tonun üzerinde metan salınmasının beklendiğini söyledi. Metanın iklim için karbondan çok daha ziyanlı olduğunu belirten UBA araştırmacıları, 100 yıllık bir mühlet içinde bir ton metanın atmosferde 25 ton karbon kadar ısınmaya neden olduğunu kaydetti.
Bununla birlikte etraf savunucuları bu olayın, sabotaj ya da kaza riskinin fosil altyapısını “saatli bomba” haline getirdiğini bir sefer daha teyit ettiğini savunuyor. Danimarka Güç Ajansı, gaz sızıntılarından kaynaklanan emisyonların ülkenin yıllık sera gazı emisyonlarının yaklaşık üçte birine karşılık geldiğini söyledi. Danimarka Silahlı Kuvvetleri, görüntü imgelerinin en büyük gaz sızıntısının yaklaşık 1 kilometre çapında bir yüzey bozukluğu yarattığını, en küçük sızıntının ise yaklaşık 200 metrelik bir daireye neden olduğunu gösterdiğini söyledi.
Uluslararası Güç Ajansı, yıllık global metan emisyonlarının 570 milyon ton civarında olduğunu varsayım ediyor. Bu Kuzey Akım gaz sızıntılarından kaynaklanan iddiası emisyonların her yıl global toplamın yalnızca bir kısmı olduğu manasına gelirken, olayın fosil yakıt altyapısıyla bağlı risklerin bir öbür hatırlatıcısı olduğunu gösteriyor.
Imperial College London’da kimya mühendisliği alanında fahri öğretim vazifelisi olan Paul Balcombe, sızıntı yapan iki Kuzey Akım borusundan yalnızca birinin tüm içeriğini hür bırakması durumunda bile ABD tarihinde bilinen en büyük metan salımı olan Kaliforniya’daki 2015 Aliso Canyon sızıntısından muhtemelen iki kat daha fazla olacağını söyledi.
İngiltere’de 124 bin mesken ısıtılabilirdi
Manchester Üniversitesi’nde atmosferik fizik profesörü olan Grant Allen, yalnızca Kuzey Akım 2 boru çizgisinde 177 milyon metreküpe kadar gaz kalmış olabileceğinin iddia edildiğini söyledi. Allen bu ölçünün İngiltere’de 124 bin konutun bir yılda kullandığı gaza muadil olduğunu belirterek, “Bu az ölçüde bir gaz değil ve atmosfere pervasızca sera gazı salımını temsil ediyor” dedi.