Cumhurbaşkanı Erdoğan uyguladıkları iktisat modelini anlatırken “Çin de bu türlü büyüdü” demişti. Dün açıklanan ekonomik büyüme oranı Türkiye’nin hakikaten de Çin’e döndüğünü ortaya koydu.
Türkiye İstatistik Kurumu dün Türkiye iktisadının bu yılın ikinci çeyreğinde, yani Mart, Nisan ve Mayıs aylarında yüzde 7.6 büyüdüğü açıkladı. Yabana atılacak bir büyüme oranı değil. Gerçi tıpkı devirde yüzde 10’un üzerinde büyüyen ülkeler de var lakin yüzde 7.6 da az buz değil.
Peki siz kendinizi yüzde 7.6 büyümüş bir ülkenin vatandaşı üzere hissediyor musunuz? Hayır, o denli değil mi? Maaşlı bir çalışan ya da emekliyseniz kendinizi büyümek ne söz küçülen bir ülkenin vatandaşı üzere hissediyor olmalısınız. Son vakitlerde kimliğinizi denetim ettiniz mi? Farkında olmadan Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlığından çıkarıp Afrika ülkesi vatandaşlığına geçirmiş olmasınlar?
Eskiden Türkiye’deki derin eşitsizliği anlatmak için “Bu ülkede bir Belçika, bir de Uganda var” derlerdi. Yüzde 7.6’lık büyüme oranı aklıma bu kelamı getirdi. Kendinizi yüzde 7.6 büyümüş bir ülkenin vatandaşı üzere hissedemiyorsanız Türkiye’nin Uganda’sında yaşıyorsunuz demektir. Yüzde 7.6 büyüyenler ise Türkiye’nin Belçikası’nda yaşayanlar.
Gerçi ortadan geçen müddette Uganda madencilik sayesinde zenginleşti, Türkiye’nin Zimbabwe’sinde yaşıyorsunuz diyelim.
Bu ortada Belçika da biraz yoksullaştı. Yüzde 7.6 büyüyenlere Türkiye’nin Kaliforniya’sında hayatı yakıştıralım. İktisat Türkiye’nin Kaliforniya’sında yaşayanlara büyüyor. Dünya onlara hoş.
Türkiye İstatistik Kurumu’nun ekonomik büyümeyle ilgili dataları bu bölünmeyi net bir formda ortaya koyuyor. Türkiye ikinci çeyrekte yüzde 7.6 büyürken emeğiyle geçinenlerin ulusal gelirden aldığı hisse yüzde 32.6’dan yüzde 25.4’e düştü! Yani Türkiye yüzde 7.6 büyürken maaşlı çalışanlar yüzde 7.2 küçüldü!
Son bir yılda işgücü ödemeleri yüzde 66.4, artarken net işletme artığı/karma gelir ise yüzde 134.7 arttı. Bu sayede şirketlerin ulusal gelirden aldığı hisse yüzde 49.2’den yüzde 54’e çıktı.
Türkiye’nin önde gelen şirketlerinin borsada açıkladığı ikinci çeyrek bilançoları bu durumu aslında bir ay öncesinden haber vermişti. Bununla ilgili halktv.com.tr’de yazdığım “İnanmayacaksınız ancak iktisat tıkırında” başlıklı yazımda birtakım şirketlerin kâr artış oranlarını vermiştim:
Kâr Artış Oranları
(2022 birinci 6 ay, bir evvelki yılın birebir periyoduna göre)
Yünsa: % 1400
Acıpayam Selüloz: % 750
Sasa: %758
Naturelgaz: %3039
Akbank: %414
Yapı Kredi %430
Şişe Cam: %251
Çemtaş %454
Erbosan % 161
Türkiye şirketlere, onların işverenlerine, üst seviye yöneticilerine büyüyor. Geri kalan büyük çoğunluk ise daima irtifa kaybediyor. DİSK, çalışarak geçinenlerin ulusal gelirden aldığı yüzde 25.4’lük hissenin son 20 yılın en düşük düzeyi olduğuna dikkat çekti. Yani Türkiye “Yaşasın, büyüyoruz” derken aslında 20 yıl önceye döndü.
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın “Çin de bu türlü büyüdü” kelamıyla kastettiği şeyi artık anlıyorum.