2022’nin birinci 8 ayında Türkiye’ye 28,3 milyar dolarlık kaynağı meçhul para girişi oldu.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) tarafından bugün açıklanan ödemeler istikrarı bilgilerine nazaran, kaynağı bilinmeyen para girişlerini gösteren net yanılgı ve noksan kalemi ağustosta 3,96 milyar dolar oldu. Bu sayı Ocak-Ağustos periyodunda 28,31 milyar dolar olarak gerçekleşti. Geçtiğimiz yılın birinci 8 ayında bu sayı 13,5 milyar dolar olmuştu.
Ülkeye kaynağı meçhul para girişi 2022’nin birinci 6 ayında17,5 milyar dolarla rekor kırmıştı. Böylelikle kaynağı belgisiz para rekor düzeyin üstündeki seyrini sürdürdü.
NET YANILGI VE NOKSAN KALEMİ NEDİR?
Mahfi Eğilmez’in tarifine nazaran, Bir ülkenin dış dünya ile ekonomik bağlarını gösteren ödemeler istikrarına ait dataların derlenmesinde ortaya çıkan hatalar ve eksikliklerin ödemeler istikrarı tablosunda gösterildiği kaleme net kusur ve noksan adı veriliyor
TCMB metinlerinde ‘net kusur noksan’ kalemi içinse “Verilerin değişik kaynaklardan elde edilmesi, değerleme, ölçme ve kayıt vakti farklılıkları yaratmakta; sonuç prestijiyle oluşan farklar Net Yanılgı ve Noksan (NHN) kalemine ‘kalıntı’ biçiminde yansımaktadır. Bu kalem, finans hesabından, cari süreçler hesabı ve sermaye hesabının çıkarılmasıyla elde edilmektedir” tabirleri yer alıyor.
Ödemeler istikrarı istatistikleri ve münasebetiyle net kusur ve noksan kalemi de, hem süreksiz nitelikteki bilgilerin vakit içinde katılaşması hem de yeni bir kaynaktan data derlenmeye başlanması nedeniyle geriye dönük olarak güncelleniyor.
İthalat ve ihracattaki gümrük ve banka kayıtlarındaki farklılıkların yanı sıra turizm gelir ve masraflarının izlenebilmesi için yürütülen anket çalışmaları sonucunda hesaplanan gelir yahut sarfiyat, bankaların döviz varlıklarına artış yahut azalış olarak yansımamışsa, ortadaki fark ‘net kusur noksan’ kalemine yansıtılıyor.
Yastık altında saklanan para ve bedelli metallerin sisteme giriş ve çıkışları da kaynağı bilinmeyen giriş ve çıkışlar olarak kayda geçiyor.
NET KUSUR VE NOKSAN KALEMİ NEDEN ARTIYOR?
Sermaye girişlerinin zayıfladığı, TL’de paha kayıplarının yaşandığı, vergi ve varlık barışı olduğu devirlerde yerleşiklerin yurtdışı mevduat kaynaklı sermaye hareketlerinin artması da net kusur ve noksan kaleminde sayıları artırıyor.
Türkiye’de yerleşik bireylerin yurtdışı mevduat datalarının kapsanmasındaki eksiklikler ve Türk sahipli yabancı bayraklı gemiler ve navlun bilgileri de net kusur ve noksan kaleminde tesirli oluyor.