Yaz aylarında çoklukla karpuzdan sonra en çok tercih edilen meyvelerden biri olan kavun, yüksek potasyum içeriğiyle dikkat çekiyor. Kavundaki vitaminler de bu bol sulu meyvenin tercih edilme nedenlerinden biri; A ve C vitaminleri tarafından varlıklı olan kavun, bilhassa yaz aylarında ferahlatırken sıhhate pek çok yarar sağlar. Karpuzla tıpkı aileden gelen kavunun dünyada kantalup (Van yahut cep kavunu), ballı, galya, hami, Charentais üzere pek çok tipi bulunur. Türkiye’de ise daha çok Hasanbey, Kırkağaç (Altınbaş), yuva, Van, topatan, Mollaköy, ballı, Casaba ve galya çeşitleri yaygındır.
Kabakgiller ailesine üye bu meyve, çeşidine nazaran minik değişikler gösterebilir. Örneğin; bir kase kantalup kavunu, 53 kalori olup düzgün bir folat ve potasyum kaynağı olmasının yanı sıra gündelik A vitamini muhtaçlığının yüzde 106’sını, gündelik C vitamini gereksiniminin yüzde 95’ini içerir. Tıpkı ölçü ballı kavun ise 60 kalori olup günlük C vitamini gereksiniminin yüzde 51’ini, günlük potasyum gereksiniminin yüzde 11’ini karşılar. Ayrıyeten lif, B6 vitamini ve folat içerir. Ballı kavun isminin bilakis yüksek ölçüde şeker içermez. Bir kasesi yaklaşık 15 gram karbonhidrat içerir.
İşte kavunun yararları…
KAVUNUN YARARLARI NELERDİR?
* Su kaybını önlemeye yardımcıdır.
Bir fincan kavun yaklaşık olarak 155 gram su barındırır. Bu su, kavunun tartısının yaklaşık yüzde 90’ı kadardır. Tükettiğiniz suyun yanı sıra yediğiniz meyveler ve sebzelerdeki su da bedende su ve elektrolit istikrarının sağlanması için yardımcı olur. Bilhassa yazın terleme ile kaybedilen suyun yerine konması için kavun uygun bir orta öğün olabilir. Antrenman sonrası için de sağlıklı bir atıştırmalıktır.
* Damar tıkanıklığını önlemeye yardımcıdır.
Düşük sodyum ve yüksek potasyum içeriği tansiyonun dengelenmesinde yararlı olabilir. Potasyum, kan damarlarını gevşeterek kan akışını düzenlemeye yardım eder. B vitaminleri ve folat kaynağı olan kavunun, bedendeki inflamasyona işaret eden homosistein seviyelerini düşürmede rol oynayabilir. Kâfi folat tüketimi, felç riskini düşürmeye de yardımcıdır. Fakat yüksek potasyum içeriği nedeniyle böbrek hastalarının tabip denetiminde kavun tüketmesi önerilir.
* Cildin nemlenmesini sağlar.
Kavun yemenin yararlarını cildinizde de hissedebilirsiniz. C vitamini içeriği, kavunu cilt dokusunun tamiri için gerekli olan kolajen oluşumunu takviyeler. Kolajen ayrıyeten güneşin ziyanlı ışınları UV’ye karşı cildinizi müdafaaya yardımcı olur. Bedeniniz tarafından üretilmeyen, yalnızca meyve ve sebzelerle alınabilecek olan C vitamini, gündelik C vitamini muhtaçlığını önemli oranda karşılar. C vitamini ayrıyeten sıhhat için son derece değerli olan antioksidanlar açısından da güçlüdür.
* Canlı saçlar için besleyicilik özelliği vardır.
A vitamini, saç sıhhati için değerli bir rol oynar. A vitamini, saçların sağlıklı olmasına yardımcı olan yağ bezlerini sebum üretmesi için uyarır. Daha canlı ve parlak saçlar için kavunu beslenmenize ek edebilirsiniz.
* Gözler için yararlıdır.
Yaşlanma ve güneş ışığına maruziyet, gözlerde katarakt ve yaşa bağlı sarı nokta hastalığına yol açabilir. Vakitle önemli görme problemleri yaratan bu hastalıklara karşı kavun, beta-karoten lutein ve zeaksantin üzere antioksidanlar içerir. Bu antioksidanlar görmeyi korur ve çevresel hasarlara karşı tesirleri azaltır.
* Kabızlığı giderir birebir vakitte idrar söktürücüdür. Basur şikayetini azaltır.
Lif içeriği sayesinde kavun, bağırsak hareketlerini düzenlemede kıymetlidir. Yüksek su içeriği de tekrar lif içeriği üzere bağırsaklara âlâ gelir. Kabızlık üzere sıkıntıları olan şahısları epeyce keyifli eder. C vitamini içeriği alışılmış ki kavunun yararlarını bağışıklık sistemini tarafından de artırır. Güçlü antioksidan olan C vitamininin yanı sıra bağırsak sıhhati için yararlı olan fitokimyasallar (A vitamini ve beta-karoten) içerir. Güçlü bir bağırsak sıhhati, güçlü bir bağışıklık ile direkt bağlıdır. Bağırsaklarla dost bakteriler, bedenin da sağlıklı olmasına yardımcı olur. C vitamini bedenin virüs, bakteri üzere çeşitli tehlikelerden korunması için kıymetli olan beyaz kan hücrelerinin üretilmesi için uyarıcıdır.
* Kemiklere güçlendirici tesir yapar.
Dişler de dahil kemikleriniz için kalsiyum değerli bir mineraldir. Kavun kalsiyum zengini bir meyvedir. Anti-inflamatuvar olan bu meyve, artrit üzere iltihaplı hastalıklar ve osteoporoz üzere hastalıklar için başa çıkmada kemikleri güçlendirir.
* Ciğerleri tazeler.
Düzenli A vitamini tüketmek, bedeninizi yeniler. Bedeninizde vakitle sigara, ziyanlı hususlar üzere nedenlerle A vitamini azalır. Bu da ciğerlerinizi zayıflatmada bir etkendir. Ciğerlerinizi hep genç tutmak nefes almanızı da güzelleştirir. Kavundaki A vitamini, bilhassa nefes darlığı çekenler için yardımcı bir besin olabilir.
* Kavunun sakinleştirici tesiri vardır.
Kavunun yeniden potasyum içeriği, bedende sakinleştirici bir tesir yaratır. Gerilim giderici bir besin olarak nitelendirilen kavun, odaklamayı kolaylaştırır. Potasyum, kalp atışını olağanlaştırarak beyne oksijen gidişini kolaylaştırır. Bu da sakinleşmenizi ve odaklanmanızı sağlar.
KAVUNDA KAÇ KALORİ VARDIR?
Kavun düşük kalorili ve hayli lifli bir meyvedir. 150 gramında yani bir porsiyon kavunda 1,5 gram lif bulunur. Kavunun 150 gramı tat ve su durumuna nazaran 25-50 kilokalori (kcal) içerir. Çok ölçüde sarı ve turuncu meyve beta karoteni açısından zengindir. Lif içeriği yüksek olan kavun bağırsakların çalışmasına da yardımcı olur.
* Böbrek taşlarını ve kumlarını dökmeye yardımcı olur.
* Hudut sistemini dinlendirir, yatıştırıcı tesiri vardır.
* Kansızlığı gidermeye yardımcı olur.
* Uyku sorununu giderir.
* Bağışıklık sistemini güçlendirir.
* Romatizma ağrılarını hafifletici özelliğe sahiptir.
KAVUNDA HANGİ VİTAMİN VE MİNERALLER BULUNUR?
İçeriğinde tipine nazaran değişebilen çok sayıda değerli mineral ve vitamin vardır. A, C, B1, B2, B5 vitamini ile potasyum, sodyum, kalsiyum, magnezyum, fosfat açısından zengindir. Fitokimyasallar da içermektedir. Likopen ve beta-karoten üzere bitkisel besinler bulunmaktadır.
Bir porsiyon kavunda 11,84 karbonhidrat (g), 2,00 protein (g), 0,18 yağ(g), 1,62 lif (g), 16,20 sodyum (mg), 327,60 potasyum (mg) ve 19,80 kalsiyum (mg), 0,61 vardır.
Kavun, beden hücrelerini UV ışınlarından koruyan bilhassa yüksek bir E vitamini içeriğine sahiptir. Bu fitokimyasallar hür radikalleri yakalar ve hücre hasarını önler. A vitamini karpuzlarda ve tatlı kavunlarda bol ölçüde bulunur. Cildi ve saçı esnek meblağ ve göz sıhhati için kıymetlidir.
Ayrıca kavun çekirdekleri; A, B ve C vitaminler ile magnezyum içermektedir. İçeriğinde demir, kalsiyum ve bedelli yağlar bulunmaktadır. Kavun çekirdekleri bütün olarak yutulmamalı, çiğnenmeli, öğütülmeli yahut doğranarak tüketilmelidir.