Yüksek enflasyon, çarşı-pazardaki etiketlere çabucak yansıyor, vatandaş isyan ediyor. Halk, “Aldığımız 5 bin lira maaş, yetiştiremiyoruz. 3-4 bin lirası kiraya gidiyor; çocuk okutmayalım mı, yemeyelim mi, giymeyelim mi, hasta olmayalım mı? Sahiden bu bir zulüm.” kelamlarıyla reaksiyonunu lisana getirdi. Erdoğan Güldürmez isimli bir vatandaş ise “İsmimi hiç sevmiyorum artık, değiştirmek istiyorum” dedi.
Kamera: Ali Selim YAMANLI
Hayat pahalılığı her geçen gün rekor kırarken, halkın cebindeki para da birebir süratte eriyor. Bilhassa dar gelirliler ay ortasını bile sıkıntı getiriyor. Fiyat artışları ise en çok çarşı-pazar alışverişlerinde hissediliyor.
Sebze-meyve fiyatlarındaki pahalılık gündemden düşmezken; Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Lideri Recep Tayyip Erdoğan’ın eşi Emine Erdoğan Ankara Ayaş’ta çiftçi bayanlarla bir ortaya geldi. O anların imgelerini toplumsal medya hesabından paylaşan Erdoğan, “Ankara Ayaş’ta çiftçi bayanlarımızın konuğuydum. Meşhur organik Ayaş domatesini tarlasından birlikte topladık. Kokusu da tadı da bir başka… Kış için kaynatılan salçanın püf noktalarını ise kazan başında ustalarından dinledim. Mahsulleri bereketli olsun” notunu düştü.
Biz de salçalık domates fiyatlarını araştırmak için İstanbul’un Kağıthane ilçesinde Gültepe Pazarı’na gittik. Vatandaşa mikrofon uzattık, “Eskisi üzere gönlünüzce konutunuzun salçasını, reçelini yapabiliyor musunuz?” diye sorduk.
Verilen cevaplar şöyle oldu:
“BU BİR ZULÜM”
Veysel beyefendi: “Yapamıyoruz maalesef. Ortamı siz bizden daha düzgün görüyorsunuz… Her şey kıymetli, alamıyoruz. Alım gücümüz düşük. Emekliyiz, yetmiyor. Aldığımız 5 bin lira maaş, yetiştiremiyoruz. 3-4 bin lirası kiraya gidiyor; çocuk okutmayalım mı, yemeyelim mi, giymeyelim mi, hasta olmayalım mı? Nitekim bu bir zulüm. En ucuz nerede, onu gidip almaya çalışıyorum. Allah sonumuzu hayır etsin. Gidişat hiç âlâ değil. Gelinen bu durum bizi kahrediyor. Ben 67 yaşındayım, birinci defa bu türlü bir şeyle karşılaşıyorum. Yok bu türlü bir şey… Dolanıyorum, alamıyorum. Bu fiyatlarla alacak bir gücüm yok ki. Bu türlü olacağı aklımıza gelmiyordu. Lakin burası Türkiye, neyin ne olacağı hiç muhakkak değil. Yarının ne olacağını göremeden gidiyoruz. Bakalım ışığın ucu nerede gözükecek? Bulabilecek miyiz, bulamayacak mıyız, bunu da bilmiyorum.”
Veysel Bey
“GÖNLÜMÜZCE YAPAMIYORUZ”
Perihan Özcan: “Fiyatlar değerli. Fiyatlar bütçeyi zorluyor. Bir domates salçası yapalım dedik, gönlümüzce yapamıyoruz. Kısıtlı alıyoruz. Yarı yarıya… İktisat çok berbat bir durumda maalesef.”
Perihan Özcan
“ESKİDEN SALÇA YAPIYORDUK, ARTIK DEĞERLİ DİYE ALAMIYORUZ”
Ömer Gökçe: “Fiyatlar bütçeyi zorluyor. Evvelce kiloyla aldığımız eserlerden artık birkaç yüz gram yahut taneyle aldığımız oluyor. Evvelce meskende salça ve reçel yapıyorduk, artık kıymetli olduğu için alıp yapamıyoruz. Bu durum yalnızca beni değil, herkesi üzüyor.”
Ömer Gökçe
“GEÇEN SENE ALDIĞIM SALÇALARI KULLANIYORUM”
Sebahattin Torun: “Bütün param dahil cebimde 10 lira var. Pazarcıyla pazarlık yaptım, ‘Bir dahaki haftaya veririm’ diye. Yapacak bir şey yok. Bırak salçalık yapmayı, geçen sene aldığım salçaları kullanıyorum. Yapacak bir şey yok, yönetim ediyoruz… O denli salça yapacak lüksümüz yok. Yemek için aldığın domates de 8 lira, salçalık domates de 8 lira… Değişen hiçbir şey yok.”
“SESİMİZİ DUYMAK İSTEMİYORLAR”
Gülhan Mis: “Asgari fiyatla çalışan biri olarak, şu an pazarda en uygun fiyatlı ne varsa onu almaya çalışıyoruz. Etiketleri görünce yaşamak istemediğimi fark ediyorum. Bizler tahminen bir yaşa geldik lakin büyüttüğümüz çocuklar var. İsteklerini yerine getiremediğimiz vakit bizlerin onlara bu durumu anlatamamamızdan ötürü yaşadığımız acıları bir düşünsünler. Benim üzere milyonlarca insan yetkililere seleniyor ancak bizim sesimizi duymak istemiyorlar. Bizim gördüğümüz üzere şimdiki gençler de fakirliği görüyor. Bizim istediğimiz, olağan kaidelere dönmemiz.”
Gülhan Mis
“NE GÜNLERE GELDİK… ESKİLERE DÖNDÜK”
Perihan Hanım: “Gönlümüzce yapamıyoruz. Bu sene imkansız. Şimdi hiç konserve yapmadım… Bu durum beni üzüyor. Ne günlere geldik… Eskilere döndük, ortalığı mahvettiler.”
Perihan Hanım
“MİLLETİ REZİL ETTİLER”
Erdoğan Güldürmez: “Alma bahtımız var mı sizce? Milleti rezil ettiler. Domates kaç para! Pazarcılar muzdarip, biz muzdaribiz. Benim adım Erdoğan, ismimi hiç sevmiyorum artık.”
Erdoğan Güldürmez
“PAZARDAN ELİM BOŞ DÖNÜYORUM”
Derya Yıldız: “Yapamıyorum. Pazardan meskene gidiyorum, hiçbir şey alamadım. Elim boş çıkıyorum zira çok kıymetli. Salçalık biber, domates almak istedim, hepsi değerli. Bu durum beni üzüyor.”
“BU ETİKETLERİ YAZACAĞIMIZ AKLIMIZIN UCUNDAN GEÇMEZDİ”
Pazarcı esnafı Yusuf Çağlı: “Bu sene salçalık domatesin kilo fiyatı 7 lira. Geçen sene bu vakitlerde 2.5-3 liraydı. 2 katından fazla arttı. Satışlar bu sene daha fazla zira beşerler domatesin kışın daha kıymetli olacağını düşünüyorlar. Kışa yatırım için daha fazla alıyorlar. Geçen kış domates 20-25 lirayı gördü! Artık 7 liraya alan kardadır. Bu senede rahat 25-30 lirayı görür. Bu pahalılık devam edecek. Müşteriler de, biz de artık bu fiyatları kabullendik. Geçen sene 3 liraya sattığımız domatesi bu sene 6 liraya alıyoruz, 7 liraya satıyoruz. Fiyat verirken utandığımız vakitler oluyor. Mesela barbunya 20 lira, fasulye 25 lira… Müşteri fiyatını sorduğu vakit, ’25 lira lakin ne yapalım…’ diyoruz. Kırmızı biber 15 lira, az evvel bir bayan geldi, ‘Bu kadar pahalılık olur mu?’ dedi… Bir gün bu etiketleri yazacağımız aklımızın ucundan geçmezdi. Biz bu fiyatlara hiç alışık değildik.”
Yusuf Çağlı
“İSTEDİĞİM İKİ ESERİ BİREBİR ANDA ALAMIYORUM”
İsmini vermek istemeyen vatandaş: “Fiyatlar hakikaten çok değerli. Yumurta ve peynir alacaktım, ‘Hangisini alsam?’ diye ortada kaldım… Çok kıymetli. Alışverişimizi yanlışsız düzgün yapamıyoruz. İkisini tıpkı anda alamadım, birini aldım. Eskisi üzere gönlümce salça yahut reçel yapamıyorum. Nasıl yapayım? Yardımcı olsunlar.”
“ETİKETLERİ GÖRÜNCE…”
İsmini vermek istemeyen vatandaş: “Etiketleri görünce, ‘Allah ıslah eylesin’ diyorum.”
“TEZGAHA BAKTIM LAKİN ALAMAYACAĞIM”
İsmini vermek istemeyen vatandaş: “Bu sene hiç yapamadık. Fiyatlar bütçeyi zorluyor. Tezgaha baktım ancak alamayacağım.”