FATMA GÜLÇİN KABASAKALLI – Paris İklim Anlaşması’nı onaylayarak, 2053’e kadar net sıfır amacı koyan Türkiye’nin ise emisyon azaltım amaçlarını içeren yeni ulusal katkı beyanını BM’ye sunması bekleniyor. Kasım 2022’de Mısır’da gerçekleştirilecek BM İklim Doruğu öncesinde tüm dünyadaki güç krizinden, bilhassa emtia fiyatlarının artışı nedeniyle etkilenen Türkiye’ye sivil toplum kuruluşlarından (STK) kıymetli bir davet geldi. Doğal Hayatı Müdafaa Vakfı (WWF – Türkiye), Ekosfer Derneği, Greenpeace Akdeniz, İklim Değişikliği Siyaset ve Araştırma Derneği (İDPAD), İklim İçin 350 Derneği, Sıhhat ve Etraf Birliği HEAL, Sürdürülebilir İktisat ve Finans Araştırmaları Derneği (SEFiA), TEMA Vakfı, Yeşil Fikir Derneği, YUVA, Kömürün Ötesinde Avrupa (Europe Beyond Coal) ile Avrupa İklim Aksiyon Ağı (CAN Europe), düzenledikleri basın toplantısında Türkiye’ye 2030’da en az yüzde 35 mutlak emisyon azaltımı davetinde bulundu. STK’lar fakat bu türlü bir amaçla, ülkemizin 2053 net sıfır amacına ulaşabileceğini açıkladı. STK’lar bu gayenin, Türkiye’nin ekonomik büyümesinden ödün vermeden yapabileceğini de vurguladı. Kelam konusu maksat, Türkiye’nin 2020’deki 523.9 milyon ton karbondioksit muadili düzeyindeki emisyonlarını, 2030’da 340 milyon ton karbondioksit eş kıymetine indirmesi manasına geliyor.
‘Büyümeden ödün yok’
ODTÜ Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ebru Voyvoda, Türkiye’nin 2053 net sıfır emisyon gayesine yönelik siyaset tekliflerinin ülke ve global iktisat göz önünde bulundurularak yapılması gerektiğini belirterek, “Türkiye’nin sera gazı emisyon salımında tarihi sorumluluğunu en az seviyede, kişi başı tüketim bazlı bir yaklaşımla, Türkiye’nin avantajına ve büyümeden ödün vermeden” bu maksadı belirlediklerini söyledi.
Bu amaca ulaşmak için öncelikle 2030’a kadar Türkiye’nin kömürden çıkması gerektiğini vurgulayan SEFiA Yöneticisi Bengisu Özenç, yüzde 75 oranında elektrik arzının yenilenebilir güçten karşılanmasının mümkün olduğunu söyledi. Dünyada ‘yeni büyüme patikasının yeşil dönüşüm üzerinden tanımlandığına’ dikkat çeken Özenç, düşük karbonlu iktisada geçişin, yüksek teknolojili, yüksek katma pahalı bir iktisada ve büyümeye geçişi sağlayabileceğini vurguladı. Güç bağımsızlığının değerli olduğunu belirten Özenç, “Yüksek enflasyon devrindeyiz, artan güç maliyetleri sorun. Güç krizi, bir fosil yakıt krizi” dedi.
WWF-Türkiye İklim ve Güç Programı Müdürü Tanyeli Sabuncu, Türkiye’nin karbonsuzlaşmayı hızlandırarak dönüşümün yararlarından daha erken yararlanabileceğine dikkat çekti.
HEDEF EMİSYONU % 35 AZALTMAK
Sivil toplum kuruluşlarının, Türkiye’nin 2030’da yüzde 35 mutlak emisyon azaltımı maksadına ulaşabilmesi için teklifleri:
– 2030 yılı itibariyle kömürden elektrik üretimine son verilmesi,
– Elektrik üretiminde yenilenebilir güç kaynaklarının hissesinin yüzde 75’e çıkarılması,
– Elektrikli araçların hissesinin binek araçlarda en az yüzde 20’ye, yolcu ve yük taşıma araçlarında en az yüzde 10’a çıkarılması,
– Demiryolu yatırımlarının artırılarak binek araçlarda yüzde 5, karayolu toplu ulaşım ve yük taşımada yüzde 10 raylı sisteme geçiş sağlanması,
– Sanayi, hizmet dalında ve tarım uygulamalarında güç verimliliği, elektrifikasyon ve direkt yenilenebilir güç kullanımının artırılması,
– Binalarda kömür ve sıvı fosil yakıt kullanımının sonlandırılması, büyük ölçüde elektrikle ısınmaya geçilmesi.