Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun (BDDK), finansal istikrarın güçlendirilmesi ve kaynakların daha verimli kullanılarak kredi sisteminin faal bir biçimde çalışması maksadıyla cuma günü aldığı kararın akabinde gözler gerçek dal firmalarına çevrildi. TL kredi kullanımı için döviz varlıklarına sınırlama getiren kararın dün açıklanan münasebeti, kimi şirketlerin döviz fazlaları bulunmasına karşın, TL kredi çekerek dolar aldığını gözler önüne serdi.
3 KURAL SAĞLANACAK
BDDK’nın aldığı karara nazaran, “bağımsız kontrole tabi”, “yabancı para nakdi varlıklarının TL karşılığı 15 milyon liranın üzerinde olan” ve “yabancı para nakdi varlıkların TL karşılığının etkin toplamından yahut son 1 yıllık net satış hasılatından büyük olanının yüzde 10’unu aşan” şirketlere TL cinsinden yeni bir nakdi ticari kredi kullandırılmayacak. Rastgele bir şirketin karar kapsamına girmesi için, kelam konusu 3 kaidenin hepsinin birden sağlanması gerekecek.
BANKALARA TALİMAT VERİLDİ
BDDK tarafından dün yapılan açıklamada, daha evvel bankalara, kredilerin emeline uygun olmayan süreçlerin gerçekleştirilmesinde kullanılmasının engellenmesi için azami ihtimamın gösterilmesi istikametinde talimatlar verildiği anımsatıldı. Birtakım şirketlerin, döviz borcu ya da döviz yükümlülüğü olmamasına hatta döviz konum fazlası bulunmasına karşın, TL kredi kullanarak döviz alımı gerçekleştirdikleri ve döviz konumu tuttukları aktarılan açıklamada, “Yani üretime, istihdama, yatırıma gitmesi gereken uygun şartlı TL ticari kredi kaynakları, gerçek bir muhtaçlık olmadığı halde birtakım şirketlerce döviz alımı gayesiyle kullanılmaya devam etmektedir” ifadesi kullanıldı.
ROTATİF KREDİLER KAPSAMDA
Rotatif, kredili mevduat hesabı (KMH) yahut kurumsal kredi kartları üzere kredi süreçleri yoluyla karar tarihinden itibaren gerçekleşecek nakdi ticari TL kredi kullandırımları için her ay sonunda yapılacak bakiye artışı hesaplaması yeni kullandırım olarak kabul edilecek. Tıpkı uygulama, gecelik kredilerde bakiye risk meblağı bulunması durumunda da geçerli olacak. Ay sonunda kredi müşterisinin; rotatif, KMH yahut kurumsal kredi kartları için bakiye artışının bulunması; gecelik krediler için ise risk meblağının bulunması halinde ve tevsik edilen evraklar çerçevesinde ilgili sınırlama kapsamına girdiğinin tespit edilmesi durumunda, kelam konusu müşterilere limit boşluğu olsa dahi TL cinsinden yeni bir nakdi ticari kredi kullandırılmayacak.
BORSADA 58 ŞİRKETİ ETKİLİYOR
Aracı kurumların Borsa İstanbul’daki şirketleri baz alarak yaptığı araştırmaya nazaran, birinci çeyrek bilançoları prestijiyle 15 milyon liranın üzerinde yabancı para durumu bulunup, bu fiyatın etkinlerin ya da 1 yıllık cironun yüzde 10’unun üzerinde olduğu şirket sayısı 58 olarak tespit edildi. Kelam konusu şirketlerin yabancı para likiditelerini satmaları halinde yaklaşık 5.6 milyar dolarlık döviz satışı olabileceği varsayım ediliyor. Öte yandan dün borsada 30’dan fazla şirket alınan karardan etkilenmediğini açıkladı.
MUVAZAAYA GEÇİT YOK
Şirketlerin TL kredi talebi öncesi, fiktif süreçlerle borç kaydı yaratma ya da muvazaalı öteki süreçler yoluyla kararın etrafından dolanmaya yönelik uygulamalara tevessül etmemeleri bakımından bankaların müşterilerini uyarması gerekecek. Bankalarca tahsis edilmemesi gereken bir kredinin açılmasını sağlayanlar hakkında gerekli yasal süreçler yapılabilecek.
KREDİLER MAKSADINA UYGUN KULLANILMALI
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) Lideri Mehmet Ali Akben üretime, istihdama, yatırıma ve ihracat gitmesi gereken uygun şartlı TL ticari kredi kaynaklarının, gerçek bir muhtaçlık olmadığı halde kimi şirketlerce döviz alımı maksadıyla kullanılmaya devam edildiğinin görüldüğünü söyledi. Akben, “Kurulumuzun aldığı karar, finansal istikrarın güçlendirilmesi ve kredilerin maksadına uygun bir formda kullanılmasını sağlamak emeliyle alınmış bir makroihtiyati önlemdir. Bu karar, dövizin hakikaten muhtaçlık olan alanlarda kullanılmasına ve enflasyonun denetim altına alınmasına katkı sağlayacak” dedi. Kapsamdaki şirketlerin rastgele bir nakit akışı ıstırabına uğramalarının önüne geçilmesi konusuna bilhassa dikkate edildiğini söz eden Akben, şirketlerin yabancı para varlıklarına ait rastgele bir sınırlama olmadığını söyledi.
MÜSİAD BAŞKANI MAHMUT ASMALI: PİYASA İKTİSADINA MÜDAHALE DEĞİL
BDDK’nın döviz cinsinden gereksinim fazlası nakdi varlık tutan şirketlere TL cinsinden kredi kullandırılmasını sınırlayan kararını MÜSİAD olarak destekliyoruz. Kararın enflasyondaki kura bağlı maliyet artışları kaynaklı yükselişi engelleyeceği aşikârdır. Bu atılım ile döviz arz-talep istikrarı, TL lehine, çok daha makul seviyelere gerileyecektir. Getirilen istisnalar ve kapsam değerlendirildiğinde etkilenecek şirket sayısı epey sonludur. Bu bağlamda ilgili BDDK kararının akabinde ‘piyasa iktisadına müdahale’ telaffuzları gerçekçi olmayan ve düzgün niyetten uzak yorumlardır.
İTO LİDERİ ŞEKİB AVDAGİÇ: TL GÜÇLENECEK
BDDK kararını, kullandırılan kredilerin üretime dönmesi, iktisada kazandırılması ve verimli alanlara gitmesi konusunda yerinde bir önlem olarak görüyoruz. Bu önlemler, TL’nin güçlenmesine katkı sağlayacaktır. Yapılan düzenleme ile makul maliyetli fonların spekülatif döviz süreçlerine yönelmesinin de önüne geçilecektir. Düzenleme ile firmaların üretime ve yatırıma yönelik fonlama muhtaçlıkları ön planda tutuluyor. Bunu da isabetli buluyoruz.
ATO LİDERİ GÜRSEL BARAN: ÇOK OLUMLU BIR ADIM ATILDI
Bankaların gerçek dala yönelik takviyelerinin farklı hedeflerle kullanımı, öteki işletmelerimize yapılan haksızlıktır. BDDK’nın kararı kredi kanallarının yanlışsız işlemesini sağlamak açısından kıymetli. TL’nin güçlenmesi ve ekonomimizin istikrarı için olumlu bir adım. İşletmelerimizin dövizi bir yatırım aracı olarak görmemesi, yalnızca döviz yükümlülüklerini gerçekleştirmek için ellerinde bulundurması gerekir. Kaynakların üretime, yatırıma, ihracata ve istihdama aktarılarak Türkiye iktisadının güçlü bir halde büyümesinin devamı tüm yararların üzerindedir.
ORHAN AYDIN / ASKON LİDERİ: DÖVİZ ALANLAR SORGULANMALI
Hükümetimiz Kur Muhafazalı Mevduat Hesabı, Gelire Endeksli Senet ile halkımızın parasını koruyup döviz baskısını kırmaya çalışırken, bütün bu alanda verilen çabayı hiçe sayıp yatırım, üretim ve istihdama yönelik verilen ticari kredileri uygun oranlarda alıp döviz alımı yapan zihniyetleri sorgulamak gerekir. BDDK’nın kredi kullanımına yönelik aldığı yeni kararlar bu zihniyetlere dur diyecek bir karar olmuştur.