Rize’de Andon suyunda arsenik oranının 27 kat fazla çıkmasının akabinde bölgedeki kanser oranları tekrar gündeme geldi. Jeoloji Mühendisi Prof. Dr. Osman Bektaş, “Çernobil’in kanser hadiselerinin temel tesiri olmadığı belirlendi. Karadeniz’i Çernobil değil de, içme suyundaki ağır metaller mi kanser ediyor” dedi.
Rize’de Andon olarak bilinen Küçükçayır köyünün, turizm destinasyon projesi çerçevesine alınmasının akabinde yöre halkının şifalı su olarak bildiği Andon suyunda arsenik oranı 27 kat fazla çıktı. Bilim insanları, arsenik unsurunun toksik bir metal olduğunu uzun vadeli ve devamlı kullanımlarda insan sıhhati açısından bilhassa cilt kanseri, daha sonra ise ciğer, böbrek üzere organlarda kanserojen tesir yaptığını ortaya koydu. Yöre halkı ise yıllarca buradan içilen suyun hiçbir beşere ziyan vermediğini inatla savunarak tüm ihtarlara karşın suyu içmeye devam ediyor.
“KANSER OLAYLARININ EN DEĞERLİ NEDENİ ARSENİK VE AĞIR METALLER”
Sadece Rize’de değil, Doğu Karadeniz’in tüm vilayetlerinde birebir tehlikenin olduğunu tabir eden Jeoloji Mühendisi Prof. Dr. Osman Bektaş, “Doğu Karadeniz maden provensidir. Artvin’den Ordu’ya kadar Doğu Karadeniz Bölgesi’nin jeolojik yapısı maden alanlarından oluşuyor.
Yağan yağmur maden kayalarından süzülerek derelere geliyor, bilhassa yer altı ve kaynak sularını kirletiyor. İçme suyunda arsenik ve ağır metal tehlikesi var. Sudaki arsenik ve ağır metal içeriği dünyadaki kanser hadiselerinin en kıymetli nedenlerinden biridir. Rize’deki arsenikli su, mevzuyu yine gündeme getirmiş oldu. O suyu içenlerin kansere yakalanma oranı 20 kat daha fazladır” dedi.
Jeoloji Mühendisi Prof. Dr. Osman Bektaş
“SUYUN SAĞLIKLI OLDUĞUNA DAİR HİÇ BİR DATA YOK”
2011 yılında Karadeniz Bölgesi’ndeki sularda yüksek oranda arsenik unsurunun bulunduğunu ve kanser olaylarında tesirli olduğunu ortaya koyduklarını söz eden Bektaş, “Maalesef ortaya koyduğumuz datalar dikkate alınmadı. Biz bugüne kadar içme suyunda ne üzere tedbirler aldık. Doğu Karadeniz’de sağlıklı içme suyu olduğuna dair hiçbir bilgi yok. Türkiye Avrupa Birliği’ne entegre olmaya çalışıyor.
Avrupa Birliği’ne girme şartlarından birisi de sağlıklı su temin etmektir. Yönetmelikte bunlar var. Uygulamaya gelince yok. Trabzon Büyükşehir Belediyesi’ne soralım; içme suyunun dünya sıhhat örgütlerinin belirlediği standarda uyduğuna dair elinde bir doküman var mıdır? Varsa yayınlasınlar, rahat rahat su içelim. Fakat yok. Bu yalnızca Trabzon’un sorunu değil. Belediyeler maalesef arıtma yapmıyor.
Belediyeler, akredite edilmiş laboratuvarlarda kimyasal tahlili yapılmış suyu halka aktarırsa, vatandaş o suya güvenir. Ankara, içme suyunun arsenikli olduğunu ODTÜ’deki bilim insanları sayesinde öğrendi, gerekli tedbirleri aldılar. Ankaralılar bugün arsenikli su içmiyorsa ODTÜ sayesinde içmiyor” diye konuştu.
İŞLENMİŞ SULAR DA EMNİYETLİ DEĞİL
Türkiye’nin en fazla yağış alan bölgesi Doğu Karadeniz olmasına karşın insanların neden damacana suyu tercih ettiğinin sorgulanması gerektiğini söyleyen Bektaş, “Ben de damacana suyu içiyorum fakat gerek damacana suları olsun, gerek belediyenin suları olsun itimat vermiyor. Bu nedenle su kıtlığı çekiyoruz. Damacana sularda da yalnızca ph bedeli veriliyor, selenyum ya da öteki metallerin hangi ölçüde olduğu yazılmıyor. Dünya Sıhhat Örgütü’nün ön gördüğü standartlara nazaran su içmiyoruz” dedi.
“BU BÖLGEDE BEŞERLER KANSER OLUYORSA TESADÜF DEĞİL”
Çernobil’in Doğu Karadeniz’de artık tesirinin kalmadığını ileri süren Bektaş, “Çernobil olayından sonra yapılan araştırmalarda toprakta, suda radyasyon olmadığı, bugün görülen kanser hadiselerinin temel nedeni olmadığı birçok bilimsel makale yayınlandı. O vakit ‘Doğu Karadeniz’de kanser olayları neden fazla?’ sorusu akla geliyor.
Bu bölgede kanser içme suyundan mı, yoksa Çernobil’den mi kaynaklanıyor? Bu bölgede beşerler kanser oluyorsa tesadüf değil. İçtiğimiz suların, kaynak sularının periyodik olarak tahlillerin daima yapılması lazım. Suyun kimyası daima değişir. Sağlıklı bir toplum oluşturmak istiyorsak, sağlıklı bir etraf oluşturmamız şart” diye konuştu.
EN SON 2007’DE KANSER HARİTASI ÇIKARILDI
İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) Geomatik Mühendisliği Kısmı öğretim üyesi Prof. Dr. Tahsin Yomralıoğlu, Karadeniz Teknik Üniversitesi’nde misyonlu olduğu 2007 yılında 14 öğretim üyesiyle Doğu Karadeniz Bölgesi’nin kanser haritası çıkarttı. 15 bin 299 kanser hadisesi dikkate alınarak yapılan araştırmadan çarpıcı sonuçlar ortaya çıktı.
Araştırmaya nazaran, nüfusa nazaran kanser olayı yoğunluğunda Trabzon birinci sırayı alırken, bunu Gümüşhane, Rize ve Artvin, Giresun ve Bayburt izledi. Araştırmada, Doğu Karadeniz Bölgesi’nde 558 su numunesinin 103’ü arsenik, 290’nı kurşun, 306′ si selenyum bakımından Dünya Sıhhat Örgütü’nün limit kıymetleri üzerinde olduğu ortaya konuldu.