Türkiye güç piyasasının kamu ve özel bölüm birlikteliğiyle gerçekleştirilen en büyük tertibi 12’nci Türkiye Güç Doruğu, Antalya’nın turizm merkezi Belek’teki bir otelde başladı. Türkiye güç piyasasının ‘En Büyük Aile Buluşması’ olarak klasikleşen, elektrik, doğal gaz, akaryakıt ve LPG piyasalarını tek çatı altında toplayan ve 2 gün sürecek dorukta açılışı Güç ve Olağan Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez yaptı.
“Her gün adeta yeni bir siyasi, ekonomik, diplomatik ya da güvenlik meselesinin istikrarları değiştirdiği, kimi vakit sarstığı bir güç dünyasına uyanıyoruz” diyen Bakan Dönmez, güç piyasalarının 2020’de Covid-19 nedeniyle ayakta kalma gayreti verdiğini, 2022 başında Rusya-Ukrayna çatışmasının başlamasıyla Covid devrinde eksi kıymetlere kadar inen güç fiyatlarının bu kere tarihi rekorlar kırmaya başladığını söyledi. Dönmez, “Yeri geldi yüzde 300’lere 400’lere varan fiyat artışlarını gördük. Toparlanmanın ana girdisi güç fiyatları jeopolitik tansiyonlarla bu derece artınca, bu sefer dünyada resesyon ihtimali konuşulmaya başlandı. Hatta kimi ülkelerin teknik olarak resesyona girdiği tabir edildi” diye konuştu.
ELİMİZ DAHA DA GÜÇLENECEK
Türkiye’nin son 20 yılda güçte geçirdiği değişim ve dönüşümün bugün meyvelerini topladıklarını belirten Bakan Dönmez, “Dünyanın tedarik ve güç ezası çektiği bir devirde Türkiye bu manada öbür ülkelerden müspet istikamette ayrışıyor. Evet, fiyatlama konusunda ne yazık ki konjonktürel gelişmeler bizleri de olumsuz etkiliyor. Oluşan bu hasarı en aza indirebilmek için gerekli dayanak ve teşvik sistemlerimizi devreye alıyoruz. Bugün 7 memleketler arası doğal gaz boru sınırına, 2 kara, 2 deniz LNG tesisine (FSRU), 2 yer altı doğal gaz depolama tesisine sahibiz. Saros’ta yeni FSRU tesisimizin inşası devam ediyor. Fiyatların özgür piyasada oluştuğu Organize Toptan Doğal Gaz Piyasasına ve Vadeli Gaz Piyasası’na sahibiz. TANAP ve TürkAkım üzere dev projeleri çok kısa vakitte devreye alabilecek teknik yeterliliğe ve işletme kapasitesine sahibiz. Karadeniz gazıyla birlikte yerli gazımız da bu sürece dahil olunca elimiz daha da güçlenecek” ifadelerini kullandı.
FİLYOS’TA İNSANÜSTÜ GAYRET
Bakan Fatih Dönmez, mevcut doğal gaz boru çizgilerinin kapasitesini artırmak ve yeni kaynak ülke güzergah çeşitlendirmesi yapmak için ağır bir güç diplomasisi yürüttüklerini söyledi. Orta Doğu, Orta Asya ve Akdeniz’den gelecek yeni doğal gaz boru çizgileri ve ülkelerle ortaklaşa hidrokarbon arama ve sondaj iş birlikleri için görüşmeler yaptıklarını söyleyen Bakan Dönmez, şunları kaydetti:
“Türkiye hem altyapısı hem de gaz piyasalarıyla doğal gaz merkezi olmak için bütün enstrümanlara sahip. İlaveten, yeni çizgilerin ve yeni kaynakların en ekonomik rotasının da Türkiye olması bugün sahip olduğumuz bu altyapının daha da gelişmeye müsait bir potansiyeli olduğunu da gösteriyor. Öteki yandan yerli gazımız da inşallah bu süreçte etkin bir oyuncu olacak. Karadeniz’de keşfettiğimiz doğal gazı karaya çıkaracağımız birinci nokta olan Filyos’ta şu an insanüstü bir çabayla çalışmalarımızı 7/24 temeline nazaran sürdürüyoruz. Cuma alandaydım. Çalışmaları şahsen yerinde inceledim. Bütün çalışmalarımız planlanan takvime uygun bir halde ilerliyor.”
BOTAŞ BORU SINIRI DA TAMAM
Derin deniz tabanındaki 170 kilometrelik boru çizgisinin serim sürecini tamamladıklarını söyleyen Bakan Dönmez, “Test ve devreye alma süreçleri devam ediyor. Filyos Doğalgaz Sürece Tesisi’ndeki çalışmalarımızı da yüzde 80 oranında tamamladık. Deniz tabanından gelecek gazı burada işleyecek, ayrıştıracak, ulusal doğal gaz iletim sistemimize aktaracağız. Yerli gazımızı ulusal doğal gaz iletim sistemine bağlayacak 170 kilometrelik boru sınırı serim ve döşeme süreci geçen hafta bitti. Karadeniz’in 170 kilometre açığından gelecek olan yerli gazımızı ulusal doğal gaz iletim sistemine bağlayacak BOTAŞ boru sınırını da tamamladık. Orada da tekrar test ve devreye alma süreçlerimiz sürüyor” dedi.
Dünyanın artık topraktan çıkarılan petrol ve gazı yakmayıp onların yerine topraktan çıkarılan kritik minerallerle yeni bir global iktisat kurmayı tartıştığını söyleyen Bakan Dönmez, “Bir evvelkilerde olduğu üzere bu güç dönüşümü de tekrar topraktan geliyor. Birinde toprak altına boru gönderip kaynağı çekerken, artık toprağı az metaller için kazacak, çıkaracak, taşıyacak ve işleyeceğiz. Uzmanlar ikinci yol daha sürdürülebilir diyor. Ama ender metallerde geri dönüşüm son süratte olsa bile, mevcut süratle lakin artan talebin yüzde 10 ya da 20’si karşılanabiliyor” değerlendirmesinde bulundu.
HİDROJEN ÜRETİM MALİYETİ
Enerji teknolojilerinin gelişmesi için kamu tarafında ağır bir çaba gösterdiklerini de söyleyen Bakan Dönmez, şu tabirleri kullandı:
“Son devirde hidrojenle ilgili yürüttüğümüz Ar-Ge faaliyetlerimiz, artık somut çıktılara dönmek üzere. TENMAK’ın sorumluluğunda; hidrojen üretimi, depolaması ve dağıtımından oluşacak bir hidrojen bedel zinciri oluşturuyoruz. TENMAK yakın vakitte Hidrojen Teknolojileri ve Yakıt Pilleri ile Karbondioksit Tutma ve İdaresi alanlarında iki proje dayanağı davetine çıkacak. Amacımız net. 2030’da 2 GW olacak elektrolizör kapasitemizi 2053 yılında 35 kat artırarak 70 GW’ye çıkaracağız. Öte yandan, 2035 yılına kadar da hidrojen üretim maliyetini de 2,4 dolardan 1,2 doların altına düşüreceğiz. Böylelikle hem yeşil dönüşümü hızlandıracak hem güç ithalatımızı azaltacak hem de rekabet gücümüzü artıracağız.”
KARAHAN: EN OLMAYACAK ŞEYLERİN OLABİLDİĞİ BİR DÖNEM
Türkiye Güç Tepesi Lideri Mustafa Karahan, geçen yılki tepe açılışında ‘Ne kadar güç günlerden geçiyoruz’ diye kelama başladıklarını hatırlatarak, bu yılı ise en olmayacak şeylerin olabildiği bir devir olarak gösterdi. Karahan, “Bu yüzden de hem bu tesirleri kestirim etmek güç oluyor hem de tesirlerin boyutunu iddia etmemiz sıkıntı oluyor. Güç tabi temelde ekonomik zenginliğin altında yatan ana kaynak olduğu için bütün dünyadaki gerginlikler ve savaşların birden fazla da aslında bunun üzerinden olmaya başladı. Bunun canlı örneklerini görüyoruz. Bu yüzden başlığını da ‘Enerji ve Jeopolitik Özel’ olarak koyduk” dedi.
SEKTÖRDE BAYANIN GÜCÜ
TOBB Bayan Teşebbüsçüler Lideri Nurten Öztürk, pandeminin tüm dünyada derin izler bıraktığı, güç bölümünde de dijital değişime neden olacak toplumsal bir dönüşüm yarattığını belirterek, şöyle konuştu:
“Kadın erkek eşitliği konusunda dünya üzerinde bu ilerlemeyle gidersek lakin 300 yıl sonra ulaşabileceğiz. Türkiye dünyada 155”en 134’üncülüğe yükseldi lakin OECD ülkeleri ortasında maalesef kurucuları ortasında olmamıza karşın en son sıradayız. Dalımızın çalışan, pompayı tutan bayanlar sayesinde büyük bir değişim yaşadığı bir gerçek. Gelin yaşanabilir bir dünya için daima birlikte el ele çalışalım.”
ENERJİDE ARZ GÜVENLİĞİ SORUNU
Zirvenin açılışında Ak Güç, Sabancı ve Kuvvetli üzere bölümün değerli firmaların yöneticileri de konuştu. Rusya-Ukrayna savaşı nedeniyle arz güvenliği riski ve yüksek güç fiyatlarının ve bunlara bağlı telaşlar ve meselelerin öne çıktığı ve bütün dünyayı etkilediğine işaret edildi. Güç kesimi açısından 2022 yılı çok kıymetli değişikliklerin yaşandığı bir yıl olarak gösterilirken, pandemi ve akabinde gelen savaş sebebiyle bilhassa Avrupa’daki krizin boyutu ve panik ortamına dikkat çekildi. Kesim temsilcileri, bu yıl güçte arz güvenliğiyle ile maliyet değişimlerinin devletlerin önceliklerini değiştirdiğini de kaydetti.
KKTC İktisat ve Güç Bakanı Olgun Amcaoğlu ise Doğu Akdeniz’deki doğal gaz problemlerine işaret ederek, Türkiye Cumhuriyeti ile birlikte omuz omuza bunu başarabileceklerine inandığını kaydetti.