Ülkemizde her 3 şahıstan birinde karaciğer yağlanması görüldüğünü belirten Gastroenteroloji Uzmanı Prof. Dr. İrfan Koruk ‘Belirti vermediği için sinsice ilerleyen bu hastalık karaciğer hücrelerinde harabiyete yol açarak siroz ve karaciğer kanserine neden oluyor’’ dedi.
Karaciğer yağlanması, alkol ve alkol dışı nedenlerle ortaya çıkan, karaciğerde yağ birikiminin artmasıyla alakalı ciddiye alınması gereken bir hastalıktır. Son yıllarda karaciğer nakli yapılan hastalara bakıldığında yağlanmaya bağlı gelişen karaciğer sirozundan kaynaklı nakil oranının süratle arttığına dikkat çeken Gastroenteroloji Uzmanı Prof. Dr. İrfan Koruk, ‘’Önümüzdeki 10 yıl içinde karaciğer nakli yapılan hastalarda en sık nedenin karaciğer yağlanması olacağı öngörülüyor” dedi ve bu önemli hastalıkla ilgili bilinmesi gerekenleri şöyle anlattı…
Prof. Dr. İrfan Koruk
NASIL ANLAŞILIR?
Karaciğer yağlanmasının direkt olarak yol açtığı özel bir bulgu yoktur. Sıklıkla genel sıhhat taramaları sırasında yapılan incelemelerde tesadüfen tespit edilir. Hastalığın teşhisine yönelik en değerli yol karaciğer ultrasonografisidir. Karaciğer yağlanması tespit edilen şahıslarda ileri tetkik olarak yapılacak birtakım kan testleri ile yağlanmanın hücresel tesirleri araştırılarak takip protokolü belirlenir. Hastalar tansiyon yüksekliği, şeker hastalığı, kolesterol yüksekliği, insülin direnci üzere hastalıklar açısından da incelenmelidir. Sonlu sayıdaki hastada ileri teşhis hedefi ile karaciğer biyopsisi gerekebilir.
Siz de risk kümesinde olabilirsiniz
Yağlı karaciğer hastalığında metabolik faktörler epey değerlidir. Bilhassa fazla kilolu olmak, insülin direnci, şeker hastalığı varlığı, kan yağlarının yüksek olması, kalp hastalığı varlığı üzere durumlarda karaciğer yağlanması sık görülür. Tıpkı vakitte yağlı karaciğer hastalığı olanlarda kalp ve damar hastalığı görülme oranı da yüksektir. Karaciğer yağlanması, karaciğer iltihabı, siroz ve karaciğer kanserine kadar birçok önemli hastalığa yol açabilir.
Ülkemizde neden bu kadar yaygın?
Obezitesi olanların yüzde 75-80’inde, diyabet hastalarının yüzde 60-70’inde, kolesterol yüksekliği olanların yüzde 70’inde yağlı karaciğer hastalığı saptanmaktadır. Dünya Sıhhat Örgütü’nün datalarına nazaran ise ülkemiz Avrupa’daki en yüksek obezite oranına sahip ülkedir. Obezite ve diyabet sıklığının fazlalığı, doğal olarak yağlı karaciğer hastalığının da artmasına sebep olmaktadır. Ülkemizde yapılan tarama çalışmalarında, karaciğer yağlanması sıklığı yüzde 48-60 ortasında saptanmıştır. Yani her üç bireyden birinde karaciğer yağlanması mevcuttur. Bu oran ile ülkemiz dünyada en çok yağlı karaciğer hastalığı görülen ülkeler ortasına giriyor. Toplum genelinde olağan kilolu bireylerin yüzde 5’inde tekrar karaciğer yağlanması görülebilmektedir.
İşte hastalığın en değerli ilacı
Öncelikle şunu belirtmek gerekir ki yağlı karaciğer hastalığı için bugün dünyada rastgele bir sıhhat otoritesi tarafından onaylanmış özel bir ilaç yoktur. Hastalığın tedavisinde temel olan ömür şekli değişiklikleridir. Bilhassa beslenmenin düzenlenmesi, fazla kilolardan kurtulma, alkol alımının sonlandırılması ve sistemli idman tedavinin en değerli ayaklarıdır. Zerzevat, meyve (ölçülü tüketilmeli), zeytinyağı, susam yağı üzere doymamış yağ kullanımı ön plana çıkartılırken; paketli eserler, nişasta bazlı şeker içeren ve yüksek güçlü besinlerden kaçınılmalıdır. Fazla kilolardan kurtulmak ise uzun vadede karaciğer yağlanmasını geriye döndürebilir. Araştırmalar göstermiştir ki beden tartısının yüzde 5 azalması karaciğerdeki yağlanmayı, yüzde 10 azalması ise karaciğer hücresel hasarını durdurabilmekte ve hatta geri döndürebilmektedir. Bunların yanı sıra bilhassa eşlik eden hastalıkları olan bireylerde birtakım ilaçlar da tedavide kullanılabilir. Lakin bunun kararının kesinlikle bir doktor tarafından verilmesi ve bilhassa ne olduğu bilinmeyen ve Sıhhat Otoritesi tarafından onaylanmamış eserlerden kesinlikle kaçınılmalıdır.
Mısır şurubuna dikkat!
Son yıllarda ketçap, salata sosları üzere tatlı olmayan besinlerde bile kullanılan olan nişasta bazlı şeker önemli bir risk teşkil etmektedir. Avrupa ülkelerinin büyük çoğunluğunda kullanılmayan ya da kesin sınırlandırmalara tabi tutulan nişasta bazlı şeker kullanımında bizde de resmi hudut olmakla birlikte bu oran birçok Avrupa ülkesindeki oranlardan yüksektir. Nişasta bazlı şeker; karaciğer yağlanması oluşumunu hem de var olan hastalığın ilerlemesini hızlandırır. Fazla ölçüde tüketildiğinde bağırsak geçirgenliğini artırmakta, bağırsakta değişikliklere yol açmakta ve karaciğerde birtakım hususların salınımını artırarak iltihabı tetiklemektedir.
Kahve yararlı mı?
Dünya genelinde yapılan araştırmalarda kahve tüketiminin bir kısım hastalıklara karşı gözetici tesir gösterdiği bildirilmiştir. Günlük bir iki fincan kahve tüketiminin karaciğer yağlanması üzerinde de yararlı olduğu bilinmektedir.