Kanadalı müzikçi Jully Black, Pazar günkü NBA All Star oyunlarında, ülkesinin ulusal marşını söylemek için parkeye çıktığında, her zamankinden biraz daha fazla gergindi. “Bir sırrım vardı” diyor.
Salt Lake City’deki Vivint Arena’da dolu tribünler karşısında performansını sergileyen müzikçi, marşın kelamlarını değiştirmek üzereydi: “Evimiz ve anayurdumuz” (“our home and native land”) olan kelamları, “Anayurttaki evimiz” (“our home on native land”) biçiminde söyleyecekti.
Yerli halkın haklarına bir selam niteliğindeki tek sözlük değişiklik bir oldukça dikkat çekti.
Bazıları bir asırlık marştaki bu değişikliğin kalıcı hale getirilmesini istedi.
Toronto’da doğup büyüyen Black, birkaç yıl evvel Kanada’daki kimi yerli halkların eski yatılı okul yerlerinde isimsiz mezarlara dair deliller bulduklarını söylemesinin akabinde ülkesinin ulusal marşını söylemeyi bıraktığını söyledi.
19’uncu ve 20’nci yüzyıllarda yaklaşık 150 bin yerli çocuk, ailelerinden alınarak asimile edilmek üzere devlet tarafından yönetilen bu yatılı okullara yerleştirildi. Bu okullarda ise en az 3 bin 200 çocuğun öldüğü sanılıyor.
BBC’ye konuşan Black, “Bunun ortaya çıkışı pek çok şeyi beraberinde getirdi” dedi.
Basketbol maçı öncesinde kendisinden marşı seslendirmesi istendiği ise Black, çocukken söylediği marşın kelamlarına daha yakından bakmanın vakti geldi diye düşündü. Beraberinde ise değişikliğin kaçınılmaz olduğunu söyledi:
“‘Evimiz ve anayurdumuz’ bir palavra. Yanlışsız olan ise ‘Anayurttaki evimiz’.”
Kanada, ülkedeki mahallî halklara yönelik asimilasyon ve hegemonya geçmişine sahip bir ülke.
Son yıllarda ise yerli ve yerli olmayan halk ile hükümet ortasındaki ilgilerin yine geliştirilmesine yönelik uzlaşma davetleri artıyor.
Marşın kelamlarında yapılan değişiklik ise yerli halk da dahil geniş kitleler tarafından övgüyle karşılandı.
Manitoba Üniversitesi’nde yerli halk çalışmaları profesörü olan Niigaan Sinclair, Black’in kendisine verilen fırsatı yerli halka dikkat çekmek üzere kullandığını belirtti.
Kendisi de Anishinaabe yerli topluluğına mensup olan Sinclair, “Her Kanadalı için bir model olmalı” dedi ve şöyle devam etti:
“Milli marş, tıpkı bayrak, yasalar ve siyasetler üzere, temelinde yerli halklar olarak bizi ezmek için kullanıldı. Buna ne kadar çok meydan okuyabilirsek o kadar âlâ.”
Ancak Sinclair, Kanada’da yaşayan yerli halkın hayat kalitesini artırmanın, ulusal marş kelamlarında yapılacak bir değişiklikten daha kıymetli olduğunu da vurguladı:
“Kanadalılar, marştaki tek bir kelimeyi değiştirmekten daha çok, yerli halkın her gün maruz kaldığı baskı ve şiddeti önemsemeli.”
Sözlerde yapılan değişiklik kimileri tarafından da eleştirildi.
Toronto Sun gazetesi köşe müellifi Lorrie Goldstein, Twitter’da yaptığı paylaşımda, “ Kanada, ne vakit doğmuş olursa olsun, Kanada’da doğan herkes için ‘anavatan’dır” diye yazdı.
Black ise hareketiyle alakalı geri dönüşlerden memnuniyet duyduğunu, zira konuşulması gereken şeylerin artık konuşulmaya başlandığını söyledi.
Yüzyıl evvel kaleme alınan marşta yer alan “tüm oğullarının emri” kelamı, 2018 yılında cinsiyetsiz bir tabir kurmak üzere “hepimizin emri” olarak değiştirilmişti.
Kanada Senatosu, değişikliği “‘Ey Kanada’ artık hepimizi temsil ediyor” diyerek duyurmuştu.
Şimdi ise pek çokları Black’in gayriresmi değişikliğinin kalıcı olmasını umuyor.
Değişiklik en azından Black için artık kalıcı:
“Marşı artık diğer türlü söyleyemem.”
