Kamuoyu araştırma kuruluşu IPSOS, 6 Şubat Kahramanmaraş sarsıntılarına yönelik bir araştırma gerçekleştirdi. ‘6 Şubat Kahramanmaraş depremleri’ araştırması, IPSOS Anti Kriz Monitöründen derlendi. Araştırma 18 yaş üstü İBBS 1 seviyesinde 6 Şubat sarsıntılarından etkilenen 10 vilayet hariç öbür vilayetlerde nüfusu temsil eden 800 birey ile 20-23 Şubat 2023 tarihleri ortasında online anket metoduyla gerçekleştirildi.
IPSOS’un araştırmasının tam hali şu halde:
HALKIN STK’LARA ÜYE OLMA EĞİLİMİ DEĞİŞMİŞ DURUMDA
“Deprem sonrasında bireyler, depremzedelere dayanak için seferber oldu. O periyotta kurum ve kuruluşların oynadıkları rol öne çıktı, zira sarsıntı kişisel olarak başa çıkabilecek bir olay değildi. Araştırmamıza katılanların yalnızca %8’i bir sivil toplum kuruluşuna üye. Zelzeleler sonrasındaki toplumsal tecrübe, geri kalan %92’lik kesimde her dört bireyden birini gelecekte bir STK’ya üye olma kanısına yönlendirdi.
Toplumda devlet kurumları haricinde sivil toplum kuruluşlarının da yaygın ve güçlü olmaları çok kritik. Yeterli gitmediğini düşündüğümüz pek çok hususta yasal düzenlemeler mevcut olduğu halde sonuç alınamayabiliyor. Bunu, bina üretim kurallarının by-pass edilmesi ve sarsıntıda binlerce cana mal olan binaların yapılmasına imkan doğmuş olması ile bir defa daha gördük. Pek çok alanda daha uygun sonuçları “hataları denetim ederek”, “yasaklar & cezalar üzerinden ilerleyerek” bir yere kadar elde edebiliriz, asıl gayemiz daima birlikte “hatasızı üretmek” olmalı. Bunun için şuurlu bireylere ve örgütlü topluma muhtaçlığımız var.”
“LÜTFEN GÜN BOYUNCA HİSSETTİĞİNİZ ÖTEKİ HİSLERİ BELİRTİR MİSİNİZ”
Yapılan araştırmaya nazaran, Kahramanmaraş sarsıntılarından sonra toplumun yüzde 40’ı için sarsıntının Türkiye’nin en değerli sorunu olduğu öne çıkıyor. İştirakçilere sorulan ‘Sizce şu anda Türkiye’deki en değerli sorun nedir?’ sorusuna karşılık olarak doğal afet, koronavirüs ve iktisat başlıkları öne çıkıyor. İştirakçiler tarafından Eylül 2021’de iktisadın en değerli sorun olarak görülme oranı yüzde 62 iken, Ocak 2023’te bu oran yüzde 87 seviyesine çıkmış durumda. Fakat 6 Şubat’ta yaşanan sarsıntıların akabinde iktisadın sorun olarak görülme seviyesi 7-16 Şubat haftası yüzde 44’e düşerken, 20-23 Şubat’ta tekrar yüzde 47 seviyesine çıkmış durumda.
7-16 Şubat haftası doğal afetin en değerli sorun olarak görülme seviyesi yüzde 42 iken, 20-23 Şubat’ta yüzde 38 seviyesinde gerçekleşti. Tüm dünyayı tesiri altına alan koronavirüs salgınının en değerli sorun olarak görülme seviyesi Eylül 2021’de yüzde 23 iken, Ocak-Şubat 2023 periyodunda bu oran yüzde 0 seviyesine gerilemiş durumda.
DEPREM ENDİŞESİ
‘Yaşanan zelzelelerin ülke iktisadına nasıl bir tesir yapacağını düşünüyorsunuz?’ sorusuna ise her 10 bireyden 8’i yaşanan bu sarsıntının ülke iktisadını olumsuz etkileyeceğini düşünüyor. Marmara Zelzelesi için bireylerin kaygısı hayli yüksek. Her 10 bireyden 8’i bu bahislerde epey telaşlı. ‘İlinizde bir deprem olması konusunda ne kadar kaygılısınız?’ sorusuna ise iştirakçilerin yüzde 56’sı çok kaygılıyım, yüzde 27’si epey kaygılıyım, yüzde 14’ü pek telaşlı değilim, yüzde 2’si ise hiç telaşlı değilim yanıtını veriyor. Mümkün İstanbul Marmara Sarsıntısına yaklaşımınıza dair ekrandaki tabirlerden hangisi sizin için en uygundur?’ sorusuna ise iştirakçilerin yüzde 81’i öncesine nazaran daha fazla kaygılıyım, yüzde 18’i öncesiyle birebir düzeyde telaşlıyım, yüzde 2’si ise öncesine nazaran daha az telaşlıyım karşılığını veriyor.
Bugün toplumun yarısı yorgun ve kaygılı. Tıpkı vakitte üzgün ve bıkkınlık hisleri da öne çıkan öbür hisler ortasında yer alıyor. Bireylerin belirttiği tüm hislere bakıldığında toplumun çoğunluğunun en az bir olumsuz his belirttiğini, olumlu bir his ya da his belirten şahısların ise oranının yalnızca yüzde 35 olduğu görülüyor. İştirakçilerin yüzde 92’si ise gün uzunluğu kaygılı, bıkkın, öfkeli, kuşkulu, incinmiş üzere olumsuz tabirlerde bulunuyor. Yapılan araştırmaya nazaran, bugün için bireylerin yalnızca yüzde 8’i rastgele bir STK’ya ya da derneğe üyeyken, şu an için üye olmayan bireylerin dörtte biri derneğe yahut STK’ya üye olmayı düşünmeye başlamış. İştirakçilerin yüzde 92’si ise rastgele bir STK ya da derneğe üye olmadığını belirtti. Rastgele bir STK yahut derneğe üye olmayanların yüzde 40’ı üye olmayı düşünmezken, yüzde 26’sı üye olmayı düşünüyor, yüzde 35 ise fikrinin olmadığını belirtiyor.
MARMARA SARSINTISI KORKUSU
Yasını tutmaya devam ettiğimiz fakat bir yanda da birebir faciayı tekrar yaşamamak üzere tartışmaya başladığımız Kahramanmaraş sarsıntılarının üzerinden 20 gün geçti. Zelzele felaketi ülkemizin en değerli sıkıntıları ortasına yerleşti.
Her on bireyden dördü ülkemizin en kıymetli sorunu doğal afetlerdir demeye başladı. Tabi bu büyük acıya karşın hala toplumun yarısından fazlası en kıymetli sorun olarak ekonomiyi görmeye devam ediyor, bunu da atlamamak gerekli. İktisadın hala bu kadar büyük bir sorun olarak görülmesinde zelzelenin de iktisada ek olumsuz tesir yapacağı telaşının de hissesi var. Her on bireyden sekizi bu biçimde düşünüyor.Her on şahıstan sekizi yaşadığı kentte bir zelzele olmasından telaş duyuyor. Yeniden benzeri oranda bir kitle bilim insanlarının uyardığı beklenen Marmara sarsıntısına dair eskisine oranla daha yüksek bir tedirginlik içinde.
Pandemi, enflasyon derken toplum uzun bir müddettir çoklukla olumsuz hisler içinde. Tekrar de gün içinde kendisini memnun hisseden bir kitle vardı, Ocak ayında bu oran %27’ye kadar çıkmıştı. Art geriye yaşadığımız sarsıntılar, kaybedilen canlar toplumda bir müddettir yaygın olan olumsuz hisleri daha da arttırdı, memnunluk hissini tabir edenlerin oranı da %8’e kadar geriledi. En ağır hissedilen hisler kaygı, yorgunluk ve keder.