Milliyet Gazetesi’nde yer alan haberde IPSOS Türkiye CEO’su Sidar Gedik, Türkiye’de kadın-erkek eşitliğine dair yaptıkları araştırmanın sonuçlarını yazdı.
Gedik’in yazsının tamamı şu biçimde:
“Depremin yasını tutmaya, milyonlarca yurttaşımızın yaralarını sarmaya çalışırken gerçekleşen siyasi çalkantı gündemin birinci sırasına oturdu. Tüm bu baş döndürücü gidişat içinde kadim meseleler art planda kaldılar. Bayan hakları sorunu bunlardan tahminen de en önde geleni. Dünya Bayanlar Günü, 167 yıl evvel 8 Mart 1857’de New York’ta bayan dokuma çalışanlarının daha güzel çalışma şartları ve eşit işe eşit fiyat talepleriyle başlattıkları grev sırasında çıkan yangında 129 personelin hayatını kaybetmesi ile başlamış bir uğraş günü, bu nedenle İşçi Bayanlar Günü olarak da kutlanmasını atlanmaması gereken çok kıymetli bir ayrıntı görüyorum.
HER ON BİREYDEN ALTISI “KADIN VE ERKEĞE EŞİT DAVRANILMIYOR” DÜŞÜNCESİNDE
Ülkemize dönüp baktığımızda ister istemez daha temel bir noktadan başlıyoruz, kadın-erkek eşitliğinden… Her on bireyden altısı ülkemizde bayan ve erkeklere eşit davranılmadığı kanısında. Bu kadar berbat bir fotoğrafta tek düzgün nokta bu türlü düşünenlerin oranında geçen yıla kıyasla yüzde 5 oranında gerileme olması. Kadın-erkek eşitliğini sağlamaya yönelik kâfi yasal düzenlemelerin olduğunu söyleyenler ile olmadığını söyleyenler yakın oranlarda. Lakin uygulamada tablo olumsuz, bayanlara aile içinde yahut iş yerinde eşit davranıldığını düşünenler azınlıkta, fakat on bireyden üçü bu formda düşünüyor.
ON BİREYDEN ALTISI BAYANLARIN HER ALANDA ERKEK ŞİDDETİNE UĞRADIĞINI DÜŞÜNÜYOR
Kadının karşı karşıya kaldığı en değerli meselelerden biri de uğradıkları şiddet. Her on şahıstan altısı bayanların hayatın her alanında erkek şiddetine maruz kaldığını düşünüyor, bayanlar ortasında bu oran daha yüksek, her üç bayandan ikisi bu kanıya katılıyor. Bayana yönelik şiddetin cezasız kaldığını düşünenlerin oranı yüzde 68, her dört bayandan üçü bu biçimde düşünüyor, alınması gereken değerli bir ileti daha. Şiddet varken ve cezasız kalıyorken bayanların inançta hissetmemeleri de çok olağan, on bayandan yedisi dışarıda yalnızken yahut yanlarında öteki bayanlar varken inançta hissetmiyor.
KADINLARIN İŞGÜCÜNE İŞTİRAK ORANI AZ
Toplumda ekseriyetle bayanların eğitimde, karar almada dezavantajlı oldukları fikri hâkim. Pekala bayanların iş ömrüne iştirakinde biz toplum olarak hangi noktadayız? 10 Şubat 2023’te yayınlanan son işgücü istatistiklerine baktığımızda bayanların işgücüne iştirak oranının yüzde 36,6 olduğunu görüyoruz. Yani her üç bayandan ikisi işgücüne dahil değil, işsiz olabilmek için bile öncelikle işgücüne dahil olmak gerekiyor, o üç bayandan ikisi işsiz bile değil. İşgücüne dahil olabilen azınlık için de durum çok makûs, erkeklerde işsizlik oranı yüzde 8,2 iken bayanlarda yüzde 14,4. Bayanlarda işsizlik oranı erkeklerin 1.8 katı daha yüksek.
18-25 YAŞINDAKİ 4 BAYANDAN BİRİ İŞSİZ
Genç bayanların hali daha vahim, 18-25 yaş kümesindeki her dört bayan çalışandan biri işsiz. Daha işin başlangıcında sorunlu bir noktada olduğumuzu düşünüyorum, her on bireyden altısına nazaran bayan ailesinden yahut eşinden müsaade almadan çalışma hayatına katılamıyor. Araştırmamıza katılanların çoğunluğu, mahzurları aşıp da işgücüne dahil olabilen bayanların işyerlerinde ayrımcılığa maruz kaldıklarını, tıpkı iş için erkeklerden düşük fiyatlar ile çalıştıklarını belirtiyor. Bayan hakları sorunu Cumhuriyetin ikinci yüzyılına girerken her türlü gelişimin önünde duvar üzere duran bir mahzur. Toplumun yarısını oluşturan bir kitlenin eşitlikten uzak olduğu, üretimin içinde olamadığı bu tabloda daima konuştuğumuz “çağdaş uygarlıklar” düzeyine ulaşmamız yalnızca bir hayal.
İvan Gonçarov’un Oblomov romanındaki ünlü cümle geldi aklıma ‘Batıda, hayaller gerçekleştirmek için kurulur, doğuda ise gerçeklerden kaçmak için.’
Kadın-erkek eşitliğine ulaşmak elbette bir hayal olmamalı, lakin gerçekleştirmek için de gerçeği görüp üzerine gitmeye gereksinimimiz var.”