Birleşik Kamu-İş Konfederasyonu, Halkın Enflasyonu Araştırması Eylül 2022 Raporu’nu açıkladı. Rapora nazaran; ocak-eylül periyodunda ekmek, pirinç, un, bulgur, makarna fiyatları yüzde 97,9 oranında arttı. Et ve balık fiyatları yüzde 56,7 oranında; süt, süt eserleri ve yumurta fiyatları yüzde 64,8, yağ fiyatları yüzde 34,6, meyve fiyatları yüzde 200,2, zerzevat fiyatları yüzde 197, bakliyat fiyatları yüzde 57,4 ve başka besin hususlarının fiyatları da yüzde 99,1 oranında yükseldi. Vatandaşlar, Eylül 2021’de 100 liraya dolan bir sepet için bu yılın tıpkı ayında 279,3 lira ödemek zorunda kaldı.
Birleşik Kamu-İş Konfederasyonu, Ar-Ge ünitesi KAMUAR’ın halkın en fazla tükettiği 64 temel besin hususundan oluşan bir sepeti temel alarak hazırladığı Halkın Enflasyonu Araştırması Eylül 2022 bilgilerini bugün yayınladı. Birleşik Kamu-İş Konfederasyonu Genel Lideri Mehmet Balık’ın imzasıyla yayınlanan raporda şu tespitlere yer verildi:
“Fiyatlar vatandaşı yetersiz beslenmeye zorluyor”
“Yanlış ekonomik ve ziraî siyasetlerin besin fiyatlarında yol açtığı artış, gelirindeki artışı bırakın besin fiyatlarını, genel enflasyon oranının da epeyce altında kalan vatandaşların açlık riskini giderek büyütüyor. Besine erişimi zorlaştıran fiyat artışları, vatandaşları yetersiz ve sıhhatsiz beslenmeye zorluyor. Uzmanlar, bu durumun, bilhassa genç jenerasyon açısından gelecekte kıymetli sıhhat meselelerine yol açma riski taşıdığını belirtiyor.
Son bir yılda kamu çalışanları ve kamu emeklilerinin fiyat ve aylıkları, enflasyon farkları da dahil yüzde 85,6 oranında arttı. Taban fiyattaki artış yüzde 94,6 oldu, personel ve bağımsız çalışanların emekli aylıkları ise yüzde 78,61 oranında artırıldı. Buna nazaran geçen yıl eylül ayında 100 liraya satın alınan bir besin sepeti için bu yıl eylül ayında 279 lira ödemek gerekirken kamu çalışanı ve emeklisinin 100 liralık geliri ise 185,6 lira, taban ücretlininki 194,6 lira, personel ve BAĞ-KUR emeklisininki ise 178,6 lira oldu. Münasebetiyle halkın yaşadığı enflasyon, çalışan ve emekli bütün kesitlerin gelirindeki artışı bir kattan fazla aştı.”
“Vatandaşlar eylülde besin sepetine yüzde 3,4 daha fazla para ödedi”
Eylülde, besin fiyatlarındaki artışta, et ve bakliyat dışındaki bütün harcama kümelerinde yaşanan yüksek oranlı artırımlar belirleyici oldu.
Ekmek, pirinç, un, bulgur fiyatları, eylülde bir evvelki aya nazaran yüzde 2 oranında artış kaydetti. Et ve balık kümesi fiyatlarında, beyaz etteki yükselişe karşın kırmızı et fiyatlarındaki düşüş yüzünden evvelki aya nazaran değişim yaşanmadı. Eylülde süt ve süt eserleri ile yumurta kümesi fiyatları ise yüzde 2,9 oranında yükseldi. Yağ fiyatlarında ise yüzde 2,6 oranında artış oldu.
Meyve fiyatlarının yüzde 1,6 oranında arttığı eylül ayında zerzevat fiyatlarında, bir evvelki aya nazaran ortalama yüzde 10,7 oranında artış yaşandı.
Bakliyat fiyatlarının değişmediği eylülde; salça, zeytin, bal, çay, tuz ve gibisi besin unsurlarından oluşan öbür işlenmiş besin fiyatlarında ise yüzde 9,2 oranında artış kaydedildi. Böylelikle vatandaşlar, mevcut besin tüketim alışkanlıklarına nazaran seçilen 64 besin unsurundan oluşturulan besin sepetini satın alabilmek için eylülde, bir evvelki aya nazaran yüzde 3,4 oranında daha fazla para ödedi.
İlk 9 ayda besin fiyatları yüzde 98,2 arttı
Türkiye’nin üç haneli enflasyonlara hakikat süratle gittiği bu yılın birinci dokuz aylık devrinde, besin fiyatlarında yüzde 98,2 oranında artış yaşandı.
Ocak-eylül periyodunda ekmek, pirinç, un, bulgur, makarna fiyatları yüzde 97,9 oranında arttı, et ve balık fiyatları yüzde 56,7; süt, süt eserleri ve yumurta fiyatları yüzde 64,8, yağ fiyatları yüzde 34,6, meyve fiyatları yüzde 200,2, zerzevat fiyatları yüzde 197, bakliyat fiyatları yüzde 57,4, öteki besin unsurlarının fiyatları da yüzde 99,1 oranında arttı.
“Eylül 2021’de liraya dolan sepet Eylül 2022’de 279,3 lira oldu”
Gıda fiyatlarında yıllık olarak ise (Eylül 2021’e göre) yüzde 179,3 oranında artış gözlendi. Öbür bir sözle vatandaşlar, Eylül 2021’de 100 liraya dolan bir sepet için bu yıl tıpkı ay 279,3 lira ödemek zorunda kaldı.
Bu yıl eylülde, geçen yılın tıpkı ayına nazaran ekmek, un, bulgur, makarna fiyatlarında yüzde 173,5, et-balık fiyatlarında 103,6, süt ve süt eserleri ile yumurta fiyatlarında yüzde 146,9 oranında artış oldu. Bir yıl öncesine nazaran yağ fiyatları yüzde 96 oranında arttı. Meyve fiyatları yüzde 215,5, zerzevat fiyatları ise yüzde 447,1 oranında artış gösterdi. Bakliyat fiyatları son bir yılda yüzde 130,5, başka besin fiyatları ise yüzde 157,8 oranında zamlandı.
Tarımsal girdi maliyetleri ve tarım eseri üretici fiyatlarındaki artışlar, besin fiyatlarındaki yıllık artışın önümüzdeki aylarda da üç haneli oranlarda kalmaya devam edeceğine işaret ediyor.(ANKA)