Geçen haftalarda Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati’yle Etraf ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum’un birlikte kamera karşısına geçerek anlattıkları orta gelirliye yönelik konut kampanyası ‘Yeni Evim’ internet sitesi kurulup, müracaatları almaya başlanmasına rağmen karışıklıklar dolu.
Son 1 yılda tabir yerindeyse çıldıran konut fiyatları bilhassa büyük kentlerde kiraları da uçurunca vatandaş da gerilmişti. Evvel toplumsal konut projesi açıklandı, sonra kimi sitelerde mesken fiyatları takibe alındı, en son da iki bakan yeni kampanya açıkladı.
Açıklanan kampanyada koşullar birinci gün bakanlar tarafından kelamlı açıklanırken, 16 Ocak tarihinde de internet sitesinin kurulacağının haberi verildi. Site de kuruldu. Fakat hala belirsizlikler ve problemler çözülmedi.
Bakanların birinci lansman açıklamasında ana ayrıntılar şu haldeydi:
3 bölgede konutlarda kıymet üst limiti vardı. 1. bölge (İstanbul) en fazla 5 milyon, 2. bölge (Ankara, İzmir, Bursa, Antalya, Mersin, Muğla) 3 milyon ve geri kalan vilayetleri içeren 3. bölge 2 milyon TL krediyle meskenler alınabiliyordu.
Faizler yüzde 0,69 ila 0,99 aralığındaydı. Kredi 15 yıla (180 aya) kadar vadelendirilebiliyordu.
Hazine dayanağı vardı. Bu kısımda ayrıntılar net değildi.
Bakanların sunumunda bir de gelir sonu vardı. 1. bölge için 80 bin TL, 2. bölge için 65 bin TL ve 3. bölgede de 45 bin TL hane geliri orta sınıf sayılmak için üst limit oluyordu.
Kredi taksitleri de hane gelirinin yüzde 40’ını aşamayacaktı.
Sonra 16 Ocak oldu. Müracaatlar başladı. Site de açıldı.
Kredilendirme için burada 0,69-0,99 farkı görülebildi. 2 milyona kadar olan krediler yüzde 0,69 ile, 2-4 milyon ortasındaki krediler yüzde 0,79 ile 4-5 milyon aralığındaki krediler de yüzde 0,99 ile kredilendirilebilecekti.
Hazine Bakanı Nebati bir de Hazine takviyesine dair örnek paylaşmıştı. Buna nazaran ödemelerde takviye birinci 3 yıl olacaktı. Sonrasında 4 yıl ve son 8 yıl kademeli artarak sabit taksitler ödenecekti. Hazine takviyesi dediysek karşılıksız değil tabiki.
Bakanın hesaplaması geliriniz yüzde 40 kaidesini sağlıyorsa şu halde; birinci yıl 4 bin 410 TL, ikinci yıl 5 bin 400 TL, üçüncü yıl 6 bin 480 TL ödeyeceksiniz. 4-5-6 ve 7 yıl aylık taksitle 10 bin 315 TL’ye çıkıyor. 8. yıl prestijiyle ayda 12 bin 697 TL ödüyorsunuz.
Toplamda 15. yılda 1 milyon 909 bin 512 TL kredi ve birinci verdiğiniz 100 bin TL ile 2 milyona konutunuzu alıyorsunuz.
Bu enflasyonist ortamda bu konut fiyatlarındaki artışla tabi o periyot konutunuzun bedeli muhtemelen 36 milyon civarı olacak lakin mevzumuz bu değil.
Yüzde 0,69 faizle sabit ödemeli devlet desteksi kredi kullanırsanız 1 milyon için 15 yıl boyunca ayda 9 bin 700 TL civarında ödeme yaparak 15 yılın sonunda 1 milyon 750 bin TL kredi ödemiş olursunuz.
Kısaca birinci 7 yılki takviyenin karşılığı 160 bin civarında oluyor.
Diğer yandan birinci açıklamalarda olan gelir sonu sitede bulunmuyor. Yani buna nazaran isteyen herkes sıfır konutları bu kaidelerde alabilir üzere görünüyor.
Bir sorun da rayiç bedellerde görünüyor. Yatırım uzmanı Üzeyir Doğan’ın da dediği üzere “Türkiye’de satılan çabucak hemen her meskenin tıpkı anda 5 farklı fiyatı” bulunuyor.
twitter.com
-
İlan Fiyatı
-
Rayiç Değer
-
Ekspertiz Değeri
-
Tapuda Beyan Edilen Değer
-
Gerçek Satış Pahası.
Doğan ekliyor:
Tüm hesaplar birinci 4’ü üzerinden yapılırken, gerçekleşme 5.’si üzerinden oluyor.
Bu 2. unsurdaki rayiç bedel, kredi kısmında sorun yaratıyor. Zira vergiden kaçınmak hedefiyle müteahhitlerin pahaları düşük göstermesi bankaların kredilerinde fiyatın düşmesine neden oluyor.
Örneğin 1 milyonluk bir meskenin pahasının 300-400 bin düzeylerinde gösterilmesi konuta çıkacak krediyi de 300-400 bin TL üzerinden kıymetlendiriyor.
Diğer yandan da mesken fiyatlarında yükselişin sürmesi, müteahhitlerin ya da inşaat şirketlerinin fırsatı kıymetlendirmek istemesiyle eklenen fiyatlar şimdi 2023 artırımlı maaşını almamış çalışanların 2022 yılı gelirleri üzerinden kredi başvurusu yapmasına neden oluyor.
Kısaca diyelim ki bir minimum ücretlinin alabileceği bir mesken var, hayal bu ya, (gelirin yüzde 40’ı) ayda 3 bin 400 kredi taksiti ödeyecek. Bankaya kredi başvurusu yaparken istenen bavul dolusu dokümanların içinde bordroda gelir 5 bin 500 TL görününce 3 bin 400 değil 2 bin 200 ödeyebileceği düşünülüyor.
Şimdilik belirsizlikler bu biçimde, umarız yakın vakitte çözülür. Siz bu kampanyaya başvurabiliyor musunuz?
Bu ortada kampanyanın ayrıntılarını incelemek isterseniz resmi internet sitesine buradan ulaşabilirsiniz.