Kalp damarlarında ani tıkanma sonucu ortaya çıkan kalp krizi bazen şiddetli göğüs ağrısı ile gelirken bazen de terleme ve bulantıyla kendini gösterebiliyor… Kalp-damar hastalıklarının dünyada ve ülkemizde birinci vefat nedeni olduğunu hatırlatan Kardiyoloji Uzmanı Doç. Dr. İsmail Polat Canbolat, kalp krizine karşı hayat kurtaran tedbirleri şöyle sıraladı…
Doç. Dr. İsmail Polat Canbolat
1 – Kalp krizi riskini artıran nedenleri bilin
Kalp krizi kalbi besleyen atar damarların ani olarak tıkanmasıdır. Bu durum ekseriyetle damar sertliğine bağlı olarak gelişir. Damar sertliği gelişiminin en sık sebepleri ise hipertansiyon, şeker hastalığı, sigara ve kolesterol yüksekliğidir. Yıllar içerisinde kalbi besleyen damarlarda plak oluşur. Bu plakların birdenbire yırtılarak tam yahut tama yakın tıkanması kalp krizine sebep olur. Kalp krizi geçiren her üç şahıstan biri daha hastaneye ulaşmadan hayatını kaybeder. Bu nedenle erken teşhis ve tedavinin çok kıymetli olduğu kalp krizinde şikayetlerin geçiştirilmemesi ve hastaneye acil başvurulması gerekir.
2 – Bu belirtileri önemseyin
Kalp krizi belirtileri çok çeşitli işaretlerle ortaya çıkabilir. İşte en sık görülen şikayetler:
– Baskı, sıkışma biçiminde çoklukla üzerine biri oturmuş halinde tanım edilen 15 dakikadan uzun süren göğüs ağrısı.
– Omuz, kol, sırt, boyun, çene, dişler yahut üst karın bölgesine yayılan ağrı yahut rahatsızlık hissi.
Bunların yanı sıra az görülen ancak ani gelişen şikayetler de şöyle sıralanabilir…
– Bulantı ve soğuk terleme.
– Önemli nefes darlığı.
– Baş dönmesi, sersemlik hissi.
Bu şikayetler çoklukla bayanlarda, yaşlılarda, denetimsiz şeker hastalığı ve böbrek yetersizliği olan şahıslarda ortaya çıkar. Bu belirtiler apansız gelişirse ve 15 dakikadan uzun sürerse 112 aranmalı ve acil servise başvurulmalıdır.
3 – Kalp krizi geçirdiğinizi düşündüğünüz an bunları yapın
– Birinci yapmanız gereken belirtileri geçiştirmeden yardım istemektir. Şayet yalnızsanız en yakınlarınızı aramaktan çekinmeyin. Maalesef bilhassa yaşlı bireyler, yakınlarını rahatsız etmemek ismine şikayetlerini geçiştirme uğraşına girerler. Halbuki şikayetlerden birini hissediyorsanız aile bireylerinize kesinlikle haber verin.
– Tek başınıza otomobil kullanarak hastaneye gitmeye çalışmayın. 112’yi arayın. Şayet otomobil kullanırken üstte belirtilen şikayetleri yaşarsanız yol kenarına park etmeye çalışın ve yardım isteyin.
– Kuvvetli öksürmekle kalp krizini durdurmak mümkün değildir. Toplumsal medyada bu ve buna misal sağlam sıhhat kuruluşları tarafından önerilmeyen bilgilere prestij etmeyin.
– Tansiyonunuzu bilmiyorsanız lisan altı denilen tansiyon düşürücü ve göğüs ağrısını azaltıcı ilacı kullanmayın. Kalp krizi sırasında tansiyonunuz olağandan daha da düşük olabilir. Lisan altı kullanmanız durumu daha da kötüleştirebilir.
4 – Kalp krizi geçiren birine şuurlu davranın
Yanınızdaki birinin kalp krizi geçirdiğinden şüpheleniyorsanız birinci yapmanız gereken acil yardım için 112’yi aramak olmalıdır. Panik yapmadan evvel kişiyi hareket ettirmemeye çalışın. Mümkünse uzanmasını sağlayıp, varsa kemer ve kravatını gevşetin. Rahat hava alabilmesi için de odayı havalandırın. Kişi ani şuur kaybı yaşarsa birinci yardım eğitimi almadıysanız müdahalede bulunmayın.
5 – Tedbir almayı unutmayın
Kalp krizi riskimizi büyük ölçüde azaltabiliriz, ancak büsbütün ortadan kaldıramayız. Sağlıklı hayat olmazsa olmazımızdır. Olağan kiloda kalmaya uğraş etmek, sağlıklı beslenmek, sigarayı bırakmak, uyku nizamına dikkat etmek, fizikî aktivite yapmak ve sistemli denetime gitmek birinci adımlarınız olmalıdır.
Tansiyon kıymetlerini olağan düzeylerde tutmak kalp krizi riskini azaltan en büyük etmendir. Muhakkak aralıklarla tansiyonumuzu ölçmek çok değerlidir. Sinsi bir hastalık olan hipertansiyon çoğunlukla belirti vermez. Belirti vermesini beklemeden aralıklı takip etmek en kıymetli hami faktördür. Yeniden hipertansiyon hastalarında en büyük problemlerden biri şikayet yapmadığı için ilaçların aksatılmasıdır. Tansiyon kıymetlerimiz denetim altında olacak halde ilaçlarımızı kullanmalıyız.
Şeker hastalığının denetimi de kalp krizi riskini büyük oranda azaltır. Nizamlı beslenme ve önerilen halde ilaçların kullanılması ile risk azaltılabilir.
Kolesterol yüksekliği, damar sertliğinin en değerli nedenlerinden biridir. Yaklaşık olarak kolesterolün yüzde 20’si beslenmeden etkilenir. İşlenmemiş bitkisel besinlerden varlıklı, hayvansal eserlerden yoksul Akdeniz diyeti şekli beslenme kolesterolde faal düşüşe sebep olur. Buna karşın damar sertliği var ise kolesterol düşürücü ilaçlara başlanması kalp krizi riskini azaltır.