Başkasını bilemem fakat benim için sürpiz oldu Rusya’nın Herson’dan çekilmesi. En azından oldukça erken bulduğumu söylemeliyim. Putin buraya özel bir kıymet veriyorum askeri uzmanlara nazaran. Kararın bir taktik mi yoksa hakikaten bir geri çekilmemi olduğunu da anlarız yakında.
ABD Lideri Joe Biden ile AB başkanlarının dediği üzere bu çekilme Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin’i güç bir konuma mı soktu? Çekilme kararı neden alınmış olabilir? Bu sorulara cevap vermeye çalışalım öncelikle.
Bir kaç nedeni olabilir bunun. Putin’in Rusya’da ilan ettiği seferberliğin başarısız olması bunlardan biri örneğin. Bu asker düşüncesine yol açtı muhtemelen. Ayrıyeten mühimmat eksikliği üzere önemli meseleleri da var Rus güçlerinin. İkincisi; işgalle bitmiyor iş natürel. Herson’u yönetemediği de ortadaydı Rusya’nın. Sıkıyönetim uygulamasına karşın halka dediklerini pek yaptıramadı. En son Rus dayanaklı Herson Valisi’nin kuşkulu bir trafik kazasında ölmesi de işlerin yolunda gitmediğini gösteriyor. Nihayet, Ukrayna’nın yine güçlenerek başlattığı karşı atak da nedenler ortasında sayılabilir. Bunlar Herson’da tutunmayı zorlaştıran faktörler oldu Rusya için.
Herson: İki ülke için de önemli
Herson‘un hem Ukrayna hem de Rusya için stratejik bir ehemmiyeti olduğu biliniyor. Dnipro Irmağı’nın kuzeybatısında yer alan Herson’un Donetsk ile Kırım’ın yanı sıra Karadeniz ile hududu bulunuyor. Rusya’nın Herson’u ele geçirmesi ordularını Kırım’dan Ukrayna’ya aktarmasına yaramıştı. Hala Odesa ile Karadeniz limanlarına buradan erişim sağlıyor Rusya. Mart 2022’den beri Herson’u elinde tutmakla Rusya Ukrayna’nın güneyinin denetimini alabilme talihine kavuşmuştu. Azak Denizi’ndeki Mairupol ile Odesa’nın Ruslarca ele geçirilmesi de Herson’un işgaliyle mümkün olmuştu. Orada tutunmak Rusya için son derece kıymetliydi, zira kentin sulama kanallarını savunma mevzileri olarak kullanabildiği üzere Ukrayna hücumlarına karşı koyduğu güçlü bir savunma sınırına da kavuşmuştu Rus ordusu.
Ukrayna için de burayı Ruslardan geri almak Kalancak ile Çaplinka bölgelerinde gücünü korumak, Kırım’ı tekrar alabilmek için oldukça kıymetli.
Şunları anımsayalım
Bu çekilme taktik olabilir mi sanki? Bu türlü düşünmemize yol açan birtakım hatırlatmalar yapalım. Savaşın birinci günlerinde Kiev‘e yaptığı hücumlarının tarafını Doğu Ukrayna’ya kaydırmıştı Rusya. Karkiv’i de ele geçirmekten vazgeçerek Donetsk ile Luhansk’ı hedeflemişti sonradan.
Ama ne olursa olsun Herson’dan çekilmesi Rusya’nın Ukrayna’nın güneyini elinde tutma stratejisinde boşluklar olduğunu gösteriyor.
Kakhovka Barajı Yıkılabilir mi?
Şimdi asıl tehlike ya da telaş Ukrayna’nın güneyindeki Kakhovka Barajı’na yönelik planlar. Ukrayna güçleri son haftalarda Herson bölgesinde karşı saldırıyı ağırlaştırmıştı. Rusya Ukrayna’yı hem de tekraren baraja saldırmakla suçlamış, Rusya’nın Ukrayna’daki askeri kumandanı Sergei Surovikin geçtiğimiz ay Kiev’in “büyük bir füze saldırısı” hazırlığında olduğunu argüman etmişti. Buna karşılık Ukrayna ise bu türlü bir niyetlerinin olmadığını açıklamış, tam bilakis Rus güçlerinin baraj ile hidroelektrik tesisi “terörist” bir taarruzla havaya uçurabileceği ikazında bulunmuştu.
Bu makûs bir gelişme. İkisi de bu çılgınlığı yapabilir. 1956 yılında inşa edilen Kakhovka Barajı Sovyet periyodunda Dnipro Irmağı boyunca inşa edilen altı hidroelektrik santralinden en güneyde olanıdır. Yaklaşık 30 metre yüksekliğinde, 3,2 kilometre genişliğinde olan baraj, ABD’nin Utah eyaletindeki Büyük Tuz Gölü ile yaklaşık olarak tıpkı ölçüde su depoluyor. Ukrayna güçleri, Rus ordusunun işgal altındaki Herson kentindeki birliklere ikmal sağlamak için kullandığı bu baraj üzerindeki karayolu ile demiryolu köprüsünü tekraren bombaladı.
Eğer Rusya hakikaten de tüm birliklerini Dnipro Irmağı’nın sol kıyısına çekerse, baraj ile köprü iki ordu ortasındaki cephe çizgisinin bir kesimi haline gelebilir. Ukrayna istihbaratına nazaran Rusya baraja birinci olarak nisan ayında mayın döşedi, geçen ay baraj kapaklarına, takviye yapılarına daha fazla patlayıcı ekledi. Şayet burada bir Rus sabotajı gerçekleşirse binlerce Ukraynalı elektriksiz kalabilir. Fakat bu defa Rusya, kendi güçlerine su sağlayamaz duruma düşer. Rusya‘nın tahrip siyaseti gütmesi halinde barajı hedeflemesi Dnipro Irmağı’na epeyce yıkıcı bir dalga yollayabilir, bu da güney Ukrayna’nın geniş bölgelerinde şiddetli sellere neden olabilir.
Rusya Herson‘dan çekilirken, Ukrayna da Herson’a girerken, ziyanlarının farkında olmalarına karşın üstünlük elde etme emeliyle barajı uçurmak üzere bir çılgınlık yapmazlar umarım.