James Webb Uzay Teleskobu (JWST) tarafından görüntülenen WASP-39b isimli büyük gaz devinin atmosferinde sülfür dioksit moleküllerinin bulunması, bu sürecin Güneş Sistemimiz dışındaki gezegenlerde de gerçekleştiğini gösterdi.
Birleşik Krallık’taki Oxford Üniversitesi’nde araştırmacı olan ve WASP-39b’nin atmosferindeki sülfür dioksitin kökenini açıklayan makalenin başyazarı Shang-Min Tsai yaptığı açıklamada, “Bu, dış gezegenlerde fotokimyanın* somut delilini birinci kere görüşümüz” dedi.
*Işık tesiriyle oluşan, ışıma gücünün yol açtığı kimyasal yansımalar.
Umut veren bir buluş
Matematik, fizik, bilgisayar bilimleri, nicel biyoloji, istatistik nicel finans alanlarındaki bilimsel çalışmaların elektronik önbasımları için bir arşiv olan Arxiv‘de beş makaleden oluşan bir paket halinde sunulan son tahliller, bu ötegezegenin atmosferini birinci sefer tam olarak resmetti. Ötegezegen atmosferleri üzerinde çalışan lakin JWST takımının bir modülü olmayan astrofizikçi Nataliea Lowson, sülfür dioksitin tespit edilmesinin, yıldızların yaşanabilir bölgesinde bulunan daha küçük Dünya gibisi ötegezegenlerde de misal gazların bulunabileceğine dair umut verdiğini tabir etti.
Lowson, “Bu fotokimya, Dünya’da biyoimzalarla kontaklı olduğunu bildiğimiz bir süreçle benzerlik gösteriyor” dedi.
Sıcak gaz devi WASP-39B’nin atmosferinin yapısı. Fotoğraf: NASA
JWST, sözkonusu molekülleri spektrografi olarak bilinen ve Güneş’in önünden geçerken gezegenin atmosferiyle kesişen ışığı parçalayan bir teknikle tespit etti. JWST grupları beklediklerinden çok fazla sülfür dioksit bulunduğunu fark etti.
Bilim insanları, güneş ışığının hidrojen sülfür ve suyu, sülfür dioksiti oluşturan bileşenlere (sülfür ve oksijen) ayırdığından şüpheleniyor. Bununla birlikte araştırmacılar şimdi ötegezegenin atmosferinde hidrojen sülfürün varlığını doğrulayamadı. Lowson, “Bu orada olmadığı manasına gelmiyor, gözlemleyemedikleri öteki bir dalga uzunluğunda olabilir” dedi.
Ötegezegende diğer neler bulundu?
JWST, sülfür dioksitin yanı sıra karbon dioksit, karbon monoksit, sodyum, potasyum ve su buharı da keşfetti. Lowson, karbonun oksijene oranının, gezegenin Jüpiter ve Satürn’e emsal bir formda oluşturduğunu gösterdiğini, “Gözlemlerden elde edilen yapı, bize WASP-39b’nin, kabaca Jüpiter ve Satürn ile birebir metal zenginliğine sahip olduğunu gösteriyor” kelamlarıyla tabir etti.
Güney Queensland Üniversitesi’nden Jonti Horner ise elde edilen bulguların sözkonusu gezegenin, hayata yıldızından çok daha uzakta başladığını gösterdiğini söyleyerek, “Bu nitekim heyecan verici. (Büyük sıcak gezegenlerin) daha uzakta oluştuklarını ve sonra içeri gerçek göç ettiklerini anlatan tüm teorilerimizi doğruluyor” dedi.
‘Sıcak Satürn’
“Sıcak Satürn” olarak da bilinen WASP-39b, yaklaşık olarak Jüpiter büyüklüğünde olsa da Satürn kütlesine sahip devasa bir gaz gezegeni. Bu yılın başlarında, yaklaşık 700 ışık yılı uzaklıkta keşfedilen ötegezegenin etrafında karbondioksit molekülleri tespit edilmişti.
Kapak fotoğrafı: NASA