Mustafa Kemal Atatürk’ün, 9 Eylül 1922 sabahı “Ordular, birinci gayeniz Akdeniz’dir, ileri” buyruğuyla 3 yıl 3 ay 24 gün süren işgalin akabinde İzmir’in kurtuluşu sağlandı. İzmir’in kurtuluşu üzerinden tam 100 yıl geçti. Lozan Barış Antlaşması’na uzanan tam bağımsızlık yolunu açan İzmir kurtuluşu tüm yurtta kutlanırken, vatandaşlar bu günün kıymetini paylaştıkları bildirileri ile ortak oluyor. Bu manalı güne özel 9 Eylül İzmir’in kurtuluşu kutlama bildirileri ve Atatürk’ün kelamları haberimizde yer alıyor.
Bugün İzmir’in kurtuluşunun 100. yıldönümü! Büyük Taarruz harekâtı sonucu Türk ordusu Yunan işgali altındaki İzmir’e 9 Eylül 1922’de girerek düşman işgalinden kurtardı. Bugünün değerini paylaşmak isteyenler için İzmir’in kurtuluşu kutlama bildirileri ve Atatürk’ün kelamları haberimizde yer alıyor.
İZMİR’İN KURTULUŞU KUTLAMA MESAJLARI
9 Eylül Türk ulusunun bağımsızlığına bağlılığının dokümanlarından yalnızca biri İzmir’in işgalden kurtulduğu kutlu gün kutlu olsun.
Kan süzülür kefenler; Döner mi hiç gidenler? Size selam yollamış; Peygamberler, erenler! 9 Eylül İzmir’in kurtuluşu kutlu olsun!
İşgal edildiği gün, Kurtuluş Savaşı’nı başlatan; İşgalin bittiği gün, Kurtuluş Savaşı’nı bitiren dünyadaki tek kent İzmir’dir. İzmir’imizin kurtuluşu kutlu olsun!
9 Eylül İzmir’in kurtuluşu kutlu olsun! Mustafa Kemal Atatürk ve silah arkadaşlarını şükranla anıyoruz. Rabbim işgal günlerini tekrar göstermesin.
Laikliğin yıkılmayan son kalenin simgesi olan hoş İzmir’imizin düşman işgalinden kurtuluşunun 100. yılı kutlu olsun.
Akdeniz Karadeniz; Ah Ege’de yüzseniz! Sakın deneme Yunan! Biz çılgın Türkleriz… İzmirin kurtuluşunun 100. Yılı kutlu olsun!
Atam üzere yalnızca zeybek oynarken diz çöker İzmir, bilirim. O yüzden gâvurdur bazılarının gözünde… Güzel ki doğdun İZMİR!
Gâvur değil de hoş olan, laik kalan, Atatürk kokan kent, canım İzmir! Doğum günün kutlu olsun. Yaşa Mustafa Kemal Paşa Yaşa!
ATATÜRK’ÜN ÖZLÜ SÖZLERİ
Bütün cihan işitsin ki efendiler, artık İzmir hiçbir kirli ayağın üzerine basamayacağı kutsal bir topraktır! 1925 (Atatürk’ün S.D.II, s.227)
Ben, bütün İzmir’i ve bütün İzmirlileri severim. Hoş İzmir’in pak kalpli insanlarının da beni sevdiklerinden eminim. Yalnız bir tesadüf, beni Karşıyaka’ya daha fazla bağlamıştır. Karşıyakalılar, annem sizin bağrınızda, sizin topraklarınızda yatıyor. Karşıyakalılar, İzmir’i gördüğüm gün evvelâ Karşıyaka’yı ve orada da sizin Türk topraklarınızda yatan annemin mezarını gördüm! 1925 (Atatürk’ün S.D.II, s.227)
Egemenlik, kayıtsız kuralsız ulusundur.
Ulusal egemenlik o denli bir ziyadır ki, onun karşısında zincirler erir, taç ve tahtlar yanar, mahvolur.
İnsaf ve merhamet dilenmekle millet işleri görülemez; millet ve devletin gurur ve bağımsızlığı elde edilemez, insaf ve merhamet dilenmek üzere bir kural yoktur. Türk milleti ve Türkiye’nin çocukları, bunu bir an akıldan çıkarmamalıdır.
Bağımsızlık, uğruna ölmesini bilen toplumların hakkıdır.
Dünyada ve dünya milletleri ortasında sükun, huzur ve âlâ geçim olmazsa, bir millet kendisi için ne yaparsa yapsın, huzurdan yoksundur.
Türkiye’nin inancını gaye edinen, hiçbir öbür ulusun aleyhinde olmayan bir barış yolu, her vakit bizim unsurumuz olacaktır.
İzmir, kırk yüzyıllık bir cet yurdudur. İzmir, bu kadar derin bir tarihe sahip olmakla bir arada coğrafik durumu sebebiyle ekonomik ve siyasî çok büyük bir kıymete sahiptir. İşte bunun içindir ki, Türkiye’yi mahvetmek isteyen düşmanların, her şeyden önce gözleri bu tarihî, bu kıymetli beldeye döner. Gerçekten düşmanlarımız en önce burasını işgal etmişler, ondan sonra daha doğuya ilerlemişlerdir. İzmir’in işgali, bütün milletin kalbinde derin bir yara oluşturmuştur. Herkes İzmir için feryat ediyordu. İzmir, halkın elemlerini, feryatlarını, kararlılık ve imanını söz etmek için bir parola olmuştu. Çeşitli görüş noktalarından çok kıymetli olan İzmir, elbette düşmanların elinde bırakılamazdı ve gerçekten bırakılmadı. 1923 (Atatürk’ün S.D.II, s.84)
9 EYLÜL İZMİR’İN KURTULUŞU
Büyük Taarruz harekâtı sonucu Türk ordusunun Yunan işgali altındaki İzmir’e 9 Eylül 1922’de girmesi, Mudanya Ateşkes Antlaşması ve sonrasında Lozan Barış Antlaşması’na uzanan süreci başlatması hasebiyle Ulusal Mücadele’nin sona ererek Türk milletinin kurtuluşu ve bağımsızlığını elde edişinin simgesi olmuş çok değerli bir tarihi olaydır. İzmir’in, 15 Mayıs 1919 yılında Yunan güçleri tarafından işgal edilmesi, Anadolu’da Ulusal Mücadele’nin başlamasında kıymetli bir etap olarak kabul edilir. O tarihe kadar Anadolu’da işgallere karşı dağınık olan fikir ve örgütlenme biçimleri mevcuttu. İzmir’in işgali Anadolu insanın direniş ve karşı koyuş kanısını körüklemiş, İstanbul’da başlayan işgali protesto mitingleri Damat Ferit hükümetinin düşmesine sebep olmuş; örgütlenme ve protesto mitingleri Anadolu’nun en ücra köşelerine kadar yayılmıştı.
Artık İzmir Anadolu harekâtı için temel sembollerden biri haline getirilmişti ve İzmir’in işgaline karşı protesto mitingleri, her yıl işgalin yıl dönümlerinde, Anadolu’nun çeşitli kent ve kasaba merkezlerinde tekrarlanmakta; husus daima gündemde tutulmaktaydı. Birinci İnönü, İkinci İnönü, Aslıhanlar -Dumlupınar ve Sakarya Meydan Muharebeleri ulusal gayretin kazanılmasında değerli adımlar atılmıştı.
BÜYÜK TAARUZ, BÜYÜK ZAFER
Türk ordusu tarafından 26 Ağustos 1922’de başlatılan Büyük Taarruz, Kurtuluş Savaşı’nın son safhası idi. Kesin sonuç beş gün içinde elde edildi; 30 Ağustos’ta Başkomutan Mustafa Kemal Paşa ordulara bir bildiri yayımlayarak “Ordular birinci maksadınız Akdeniz’dir. İleri!” tarihi buyruğunu verdi ve 2 Eylül’de Uşak’a girildi. Dumlupınar Meydan Muharebesi’nde kendisinin de haberdar olmadan Yunanistan Küçük Asya Ordusu’nun başkomutanlığına getirilmiş General Nikolaos Trikupis tutsak edildi. Türk birlikleri, İzmir’e gerçek süratle ilerledi. Yunan birlikleri ve Rum siviller Anadolu’dan çekildiler. 9 Eylül 1922 sabahı Ahmet Zeki Beyefendi komutasındaki 2. Süvari Fırkası, akabinde Mürsel Paşa komutasındaki 1. Süvari Fırkası birlikleri İzmir kentine girdi. Akabinde 5. Süvari Kolordusu Kumandanı Mirliva Fahrettin Paşa, komutasındaki birliklerle saat 10.00’da İzmir’e girdi.
İkinci Tümen’in öncülüğünü yapmakla görevlendirilen Dördüncü Alay Kumandan Yardımcısı Yüzbaşı Şerafeddin Bey’in komutasında yaya olarak en önde giden sekiz er, Bornova’dan Halkapınar’a ilerleyişi sırasında Punta’daki Tuzakoğlu fabrikasına yaklaştıkları sırada fabrika pencerelerinden ani bir ateşe uğramıştır. Bu olayda 4 asker hayatını kaybetti ve çabucak orada defnedildiler. İzmir’in kurtuluşu sırasında can veren askerlerin isimleri şöyledir: Akşehirli Bekiroğlu Mehmet, Antalyalı Ömer oğlu Hakkı (Sarıarslan), Nevşehirli Ahmet oğlu Seyit Mehmet ve Nevşehirli Ahmet oğlu Ahmet.
Konak’a ulaşmayı başaran Şerafettin Beyefendi, Hükümet Konağı önünde göğsüne isabet eden mermilerle yaralanmıştı fakat Konağa girip balkona Türk bayrağını dikebildi. Hükümet Konağı’na bayrağın dikilmesinin çabucak akabinde Yüzbaşı Zeki komutasındaki süvari birliği Hükümet Konağı’nın çabucak sağında yere alan ve günümüze ulaşmayan Sarıkışla’ya, Üsteğmen Arif ve grup kumandanı Celal Beyefendi ile Yedeksubay Besim Efendi’nin de Kadifekale’ye bayrağı çekmesi ile İzmir’in işgalden kurtuluşu ilan edilmiş oldu. Birinci Süvari Tümeni Kumandanı Mürsel Paşa bir Fransız harp gemisi telsizi vasıtasıyla, İzmir’e girildiğini Ankara’ya bildirdi. Belkahve’den tarihi günü izleyen başkomutan Mustafa Kemal Paşa, yanında Fevzi ve İsmet paşalar olduğu halde, 10 Eylül sabahı İzmir’e girdi ve Fahrettin Paşa ile buluşarak doğruca Hükümet Konağı’na gitti. Konağın balkonundan, başarıyı millete mal eden kısa bir konuşma yaptı.
Mustafa Kemal Paşa’nın ordulara 1 Eylül’de verdiği tarihi buyrukla başlayan ve, 18 Eylül 1922 tarihine kadar yapılan Takip Harekâtı ile bütün Batı Anadolu’daki Yunan askerleri Türk hudutları dışına çıkarılmıştır. Takip harekatının muvaffakiyet ile sonuçlanması sayesinde İzmit bölgesinden İstanbul Boğazı’na, Balıkesir bölgesinden Çanakkale Boğazı’na kadar Türk ordusu için hayati değer taşıyan öbür stratejik amaçlar de İtilaf Devletlerinin işgalinden, olaysız olarak ve barış yoluyla kurtarılmıştır. Türk Ordusunun kazandığı bu zafer, Mudanya Ateşkes Antlaşması’na giden süreci başlatmış; Türkiye, Mudanya Ateşkes Antlaşması’ndan sonra 24 Temmuz 1923’te Lozan Barış Antlaşması’nı imzalayarak bağımsızlığını kazanmıştır.