İzmir yıllar sonra (31 Mart 1993 – İngiltere: 0-2) bir resmi ulusal maça konut sahipliği yaptı, İzmir‘de farklı bir heyecan yaşandı.
Hem de manalı bir günde. Göztepe’nin 97. Kuruluş yıldönümünde… Türkiye’ye Rusya zaferlerini yaşatan takımın temel taşlarını oluşturan “Efsane Göztepe”nin koca kaptanı Gürsel Aksel’in ismini taşıyan statta…
Uluslar Ligi C Kümesi müsabakası eski heyecanı yaşattı mı? Pek değil. Galibiyet elbette hoş. Üstelik Ulusal Grup kayıpsız, hatta gol yemeden gidiyor. Fakat rakip Litvanya üzere zayıf bir ekip olunca ve alana, yeni bir 6-0 yaşamamak için ceza alanı önüne etten duvar örüp, “Kanije” savunmasını oyunun temel ideolojisi kabul edince, futbol biraz manasını yitiriyor.
Her şeye rağmen İzmirli kelam konusu ulusal dava olunca, yeniden bu hususta hassas davrandı.
Göztepeli taraftarlar, klâsik meşale gösterisini yaptıktan sonra, Gürsel Aksel’e koştu. Trafik 97 Yıl aktiflikleri yüzünden felç olurken, izdiham yüzünden maça yarım saat sonra girenler oldu. Tertipte aksaklıklar yaşandı.
TFF kararıyla Göztepeli taraftarların geceye özel hazırladığı, “Mustafa Kemal’in Askerleriyiz” yazılı ay – yıldızlı pankartın içeri alınmaması kızgınlık ve burukluk yarattı.
Yine de İzmirli futbolseverler renk ayrımı yapmadan Göztepe’nin konut sahipliğindeki bu müsabakayı, küfürsüz, olaysız, Litvanya Ulusal Marşı’na saygılı, İzmir Marşı, Gençlik Marşı üzere marşlarla, “Mustafa Kemal’in Askerleriyiz” “Ne Keyifli Türküm Diyene” üzere sloganlarla, dolunay altında, coşkulu bir ay-yıldız akşamına çevirmesini bildi.
İzmirli ne kadar keskin bir rekabet içinde olursa olsun, özel günlerde kenetlenmesini bilir.
Biz de unuttuğumuz bu duyguyu C Ligi’nde de olsa yine yaşadık. Biri penaltıdan, oburu ağlara bile gitmeyen bir vuruştan az sayıda gol görsek de, İzmir’den yetişen Cengiz’in penaltıyı kaçırışına üzülsek de o heyecanı duyumsadık. Tribünlerin penaltıyı atmasını istediği Serdar Dursun’un gol serisini bozma kıymetine atışı Cengiz’e ikram etmesi ve kendi ismini haykıran tribünlere “sus” işareti yapması ise gecenin hoşluklarından biriydi.
Düşe düşe Avrupa’nın tabanını gören, doğal olarak kümede tüm maçlarını kazanan, yeni jenerasyon A Ulusal Ekip her şeyin ötesinde, rakibe saygılı, ulusal grubuna sevgili İzmir ambiansının, tesiriyle hoş bir İzmir akşamı yaşattı.
NEREDE O ESKİ MAÇLAR?
Alsancak Stadı’nda 1968 yılında başlayan İzmir’in ulusal maç serüveni 1971’de Akdeniz Oyunları için Atatürk Stadı’nın inşa edilmesiyle farklı bir rotaya girmiş ve A Ulusal Kadro’nun “uğurlu stadı” o periyot 70 bin seyirci kapasitesine sahip Atatürk Stadı olmuştu. Avrupa futbolunun devlerine dayanılmaz bir dayanakla sahayı dar ettiğimiz devirlerdi, A Ulusal Kadro’nun İzmir maçları…
Bizim neslin belleklerinde biriken bir çok anı var, İzmir’deki ulusal maçlarda… Bu anıların aktörlerinin bir birden fazla da bizi artık bulutlardan izliyor.
Şimdiki üzere Avrupa’da futbolcularımızın “fink attığı” devirler değildi o yıllar. Avrupa’nın devleri ile gerek fizik kapasite, çalışma yolları, teknik taktik, tesis daha ne derseniz deyin, ortamızda uçurumlar vardı. Mağlubiyetler 8 gollü utanç tablolarına dönüşebiliyordu. Berabere kalmak, hatta az farkla yenilmek bile bazan büyük muvaffakiyet sayılıyordu.
Ama ulusal futbolun heyecanı İzmir’in Ulusal Grup’ya sahip çıkışı, renk ve kişi ayrımı gözetmeksizin tek yürek, yek beden, tek ses olması bir diğerdi.
Işıklarda uyusun Coşkun Özarı makus talihi değiştirmek için, inançlı öğrencileri ile yola çıkarken, ardında İzmir’i bulmuştu.
Cemil Turan’ın golüyle vaktin yenilmez armadası Polonya’yı tek golle yenişimiz… Mehmet Oğuz’un mükemmel oyunu ile Balkan Kupası’nda, Avrupa’nın en güçlü gruplarından Bulgaristan’ı 5-2’lik inanılmaz skorla geçimiz…
İrlanda ile 1-1 berabere kaldığımız maçta ise merdiven boşlukları da dolmuş taşmış ve en az 80 bin, bir rivayete nazaran de 90 bin kişi görmüştü emektar stat.
Işıklarda uyusun Altınordu Amigosu Yaşar Tunçses (Sarı Yaşar) sahanın ortasına gelip o harikulade koroyu yönetmişti. Halit Kıvanç anılarında; evvel yayın yapılmayacağı belirtilen maçın naklen yayınlanacağı son anda duyurulunca, içerdeki mahşeri kalabalık yüzünden maça giremeyenlerin birden koşmaya başladığını belirtmişti.
Stattaki manzara karşısında şaşkına dönen İrlanda’nın kendi kalesine gol atması da duayenimizin enteresan notlarından biri olarak anılarında, bizim de genç belleklerimizde yer alır.
GECE YARISI BİLET KUYRUĞU
Avusturya maçı ise baht maçımızdı. Yıllardır kurduğumuz bir düşü gerçekleştirmeye, Arjantin’e Dünya Kupası finallerine gitmeye bir adım, bir galibiyet kalmıştı. Tarihler 30 Ekim 1977’yi gösteriyordu. Doğaldır ki o vakit biletix yoktu. 70 bin şanslı şahıstan biri olmak için bilet gişelerinin önünde bir gece öncesinden sabahlanmış, geceleyin o yıllarda Halkapınar’da konuşlanan zerzevat halinden getirilen kasalarla ateşler yakılmış, turşucu, simitçi, kokoreççi, çaycılar tüm gece mesai yapmış, bilet alabilenler kendilerini dünyanın en şanslı şahıslarından saymıştı.
Biletler karaborsada dayanılmaz sayılara satılıyordu. 75 TL’lik açık tribün bileti 2 bin – 3 bin liraya alıcı buluyordu. Maç için ta Güneydoğu’dan gelen biri de 5 bilete gözlerimizin önünde o devrin tanınan aracı “Hacı Murat” ın anahtarını bırakmıştı.
Maça girebilmek hiç bir şeye değişilmeyecek harikulade bir mutluluktu. Stadın içinde, Ege Ordu Bandosu ise tüm ciddiyetini bir kenara bırakıp, tribünleri tek tek dolaşarak “Fincanı Taştan Oyarlar” çalıyordu.
Türkiye’de birinci sefer Atatürk Stadı’nda alüminyum direkler kullanılmış, üstelik Avusturya’dan gelmişti. Yeniden ışıklarda uyusun Erol Togay’ın baş şutu üst direkten dönünce, Prohaska’nın golüne boyun eğip, hayalleri bir öteki bahara ertelemek zorunda kalmıştık. Bize de direğin o kısmını “kazımak” düşmüştü.
Mustafa Denizli’nin tarihimizin en ağır hezimetlerini tattıran İngiltere’ye meydan okuması da İzmir’deydi. İngiltere bizi iki kere tarihimizin en farklı skorlarıyla 8-0 yenmiş bir ekip.
14 Kasım 1984’de İstanbul’da Dünya Kupası Eleme Grubu’nda Adalılar’a 8-0 yenilen Türkiye, 16 Ekim 1985’te Londra’da da 5-0’lık bir mağlubiyet alırken, 29 Nisan 1987’de iki grup bu defa Avrupa Şampiyonası Eleme Grubu’nda İzmir’de karşı karşıya gelmişti.
Mustafa Denizli inançlıydı, meydan okuyordu İngiltere’ye… “Maç % 51 bizde” derken, herkes bir garip bakmıştı, genç ve idealist teknik adama…
“Fatih Uraz, Semih Yuvakuran, Ali Çoban, Erhan Önal, İsmail Demiriz – İstek Çalımbay, Savaş Demiral, Uğur Tütüneker, İskender Günen, (İlyas Tüfekçi), Hasan Vezir (Feyyaz Uçar), Erdal Keser’den oluşan takım ile alana çıkıp, puanı sökmeyi başardı Mustafa Hoca…
Karşı tarafta Lineker, Robson, Barnes, Hateley üzere efsane futbolcular vardı.
İzmir’in iman gücü ile Erhan Önal- Ali Çoban ve Savaş – İstek tandemli savunma yük takım Semih – İsmail’in savunmadaki tatlı sert futbolu, Samsunporlu kaleci Fatih’in dayanılmaz kurtarışları ile durdurmuştuk, mağrur İngilizler’i… Hatta Erdal Keser bir adım önde olsa, İngilizlere karşı tek golümüzü de atıp başka bir tarih yazacaktı.
İlk maçta İzmir’de o güne dek tarihinin tek beraberliği olan 0-0’lık sonucu alan (ikincisi lakin 2003’te Kadıköy’de Beckham’ın penaltı kaçırdığı maçta geldi) A Ulusallar, 14 Kasım 1987’de Londra’da ikinci 8-0’lık yenilgiyi yaşadı.
1 Mayıs 1991’de tekrar İzmir’de, tekrar Avrupa Şampiyonası Eleme Grubu’nda, bu sefer 1-0 yenildi A Ulusal Grup. Fakat rakibine kök söktürdü. Hala gol bile atamadığımız İngiltere’ye birinci kere “dur” dediğimiz yer tekrar İzmir’di.
Milli Kadro’nun İsviçre maçı sonrası yaşanan olayların akabinde aldığı 6 maçlık seyircisiz oynama cezasını affetirme, UEFA nezdindeki berbat imajı silip, bir futbol ülkesi olduğumuzu kanıtlama maçı da, yeniden tıklım tıklım dolan Atatürk’te oynanan 1 Mart 2006’daki 2-2’lik Çekya özel maçıydı.
Anılar… Anılar…
Hepsi geride kaldı.
İzmir vakitle, yeni statların yapılması, Türkiye’nin en büyük stadı olma özelliğini yitiren Atatürk’ün ihtiyaçlara karşılık verememesi üzerine “uğurlu” konut sahipliğini kaybetti. Son ulusal maç 11 Şubat 2009’da Gökhan Ünal’ın golüyle öne geçip 90+3’te Drogba’nın golüne mahzur olamadığımız 1-1 biten Fildişi Kıyıları özel maçıydı.
İstanbul maçlarında ay-yıldız yerine, kulüp rekabeti ön plana çıkınca da ulusal maçlar Antalya, Konya, Eskişehir üzere Anadolu topraklarına taşındı.
İzmir’de, 30 yıla yakın bir ortadan sonra, Türkiye’nin en hoş statlarından biri olan Gürsel Aksel’de birinci kere bir resmi maç oynandı. İzmirli hakkını verdi mi?
Fazlasıyla verdi.
Son notumuz da geçmişi anımsamak İzmir’de oynanan, o değişik maçlardaki anılarını tekrar yaşamak isteyen meraklısına…
İZMİR’DE OYNANAN ULUSAL MAÇLAR
13 Mart 1968 (Tunus: 0-0)
5 Aralık 1971 (Polonya: 1-0)
14 Şubat 1973 (Cezayir: 4-0)
18 Nisan 1973 (Bulgaristan: 5-2)
19 Kasım 1973 (İsviçre: 2-0)
20 Kasım 1974 (İrlanda Cumhuriyeti: 1-1)
1 Aralık 1974 (İsviçre: 2-1)
23 Kasım 1975 (Sovyetler Birliği: 1-0)
31 Ekim 1976 (Malta: 4-0)
30 Ekim 1977 (Avusturya: 0-1)
16 Kasım 1977 (D.Almanya:1-2)
18 Mart 1979 (Malta: 2-1)
1 Nisan 1979 (F.Almanya: 0-0)
21 Kasım 1979 (Galler: 1-0)
24 Eylül 1980 (İzlanda: 1-3)
1 Ekim 1980 (Libya: 1-2)
3 Ekim 1980 (S.Arabistan: 3-0)
5 Ekim 1980 (Malezya: 3-0)
7 Ekim 1981 (S.Birliği: 0-3)
27 Ekim 1982 (Arnavutluk: 1-0)
23 Nisan 1983 (F.Almanya: 0-3)
11 Eylül 1985 (K.İrlanda: 0-0)
13 Kasım 1985 (Romanya: 1-3)
12 Kasım 1986 (K.İrlanda: 0-0)
29 Nisan 1987 (İngiltere: 0-0)
27 Mayıs 1990 (İrlanda Cum: 0-0)
27 Şubat 1991 (Yugoslavya: 1-1)
1 Mayıs 1991 (İngiltere: 0-1)
31 Mart 1993 (İngiltere: 0-2)
15 Şubat 1995 (Romanya: 1-1)
14 Şubat 1996 (Beyaz Rusya: 3-2)
12 Şubat 2003 (Ukrayna: 0-0)
1 Mart 2006 (Çekya: 2-2)
11 Şubat 2009 (F.Sahilleri: 1-1)
14 Haziran 2022 (Litvanya: 2-0)