İZMİR – Maden Tetkik Arama Genel Müdürlüğü (MTA) geçtiğimiz hafta Türkiye’de canlı fay sınırı üzerinde yer alan ve zelzele riski taşıyan vilayetlerin yenilenmiş haritasını yayınladı. Haritaya nazaran Türkiye’de 485 canlı fay bulunurken, bu faylar üzerinde 45 vilayet ve 110 ilçe yer alıyor. Birinci derece risk taşıyan toplamda 30 vilayet bulunduğu görülen haritada, Ege Bölgesi’ndeki riskli vilayetler ise İzmir, Manisa, Muğla, Aydın, Denizli, Isparta ve Uşak olarak yer aldı.
İZMİR’DE 13 ETKİN FAY
Diğer yandan Ege Bölgesi’nin en kıymetli merkezlerinden biri olan İzmir’de kentin altında 13’ü faal 17 fay çizgisi bulunması tasaya neden oldu. 30 Ekim 2020 tarihinde yaşanan sarsıntının akabinde TÜİK’in 2021 yılı datalarına nazaran 1 milyon 613 bin 222 binanın bulunduğu İzmir’de, kent halkı zelzele riski ve bilhassa binaların sağlamlığı konusunda telaşlı. İzmir Valisi Selim Köşger geçtiğimiz hafta kentteki 8 okulun tahliye edilmesine karar verildiğini açıkladı.
‘BÜYÜK ZELZELELER ÜRETEBİLECEK GÖMÜLÜ FAYLAR VAR’
TMMOB Jeofizik Mühendisleri Odası (JMO) İzmir Şube Lideri Sinancan Öziçer, Ege Bölgesi için bilhassa denizlerdeki fayların varlığına dikkat çekti. Denizdeki gömülü fayların tespit edilmesi gerektiğinin altını çizen Öziçer, “Kimi 13 kimi de 7 diyor. Fakat sayı kıymetli değil. Baktığımız vakit İzmir’de faal fayların mevcut olduğu görülüyor. Bunlar geçmişte de önemli sarsıntılar üreten faylar. Bilhassa denizdeki faylara dikkat çekmek istiyorum. Midilli’den tutun Sisam Adası’na kadar uzanan hatta can ve mal kaybına sebebiyet veren zelzeleler üreten faylarımız var. Bu faylar son 30 yılda önemli zelzeleler ürettiğine nazaran bundan sonra da üretecek. 30 Ekim 2020 de meydana gelen sarsıntısı üreten fay rastgele bir biçimde haritada görülen bir fay değildi. Gömülü bir faydı. Bu da Ege Denizi’nde büyük sarsıntılar üretecek gömülü faylar olabileceği manasına geliyor. Bunların tespit edilmesi ve ortaya çıkarılması gerekmektedir” dedi.
TMMOB Jeofizik Mühendisleri Odası (JMO) İzmir Şube Lideri Sinancan Öziçer. ‘İZMİR’İN YERALTI TOMOGRAFİSİNİN SONUÇLARINA NAZARAN GEREKEN YAPILMALI’
Bu fayların tespit edilebilmesi için gerekli ekipmanların var olduğuna da dikkat çeken Öziçer, “Dokuz Eylül Üniversitesi Deniz Bilimleri Enstitüsü’ndeki Piri Reis Gemisi’nde sismik yansıma metodu ile tespit edilebilir. Bu gemimizle denizdeki tüm fay araştırmaları yapılabilir. Bunu daha evvel de söyledik. Maddi manada külfet ortaya çıkacak bir araştırma da değil. Son devirde denizlerden gelen önemli bir tehlike olduğu için öncelikle deniz faylarının incelenmesi gerekiyor” dedi.
Büyükşehir Belediyesi’nin yürüttüğü jeofizik ve jeolojik çalışmaların değerli olduğunu da söz eden Öziçer, kentte son süreçte yapılan sarsıntı çalıştayı ile bu hususta bir adım atıldığını lisana getirdi. Öziçer, “Büyükşehir Belediyesi’nin çok değerli yeraltı araştırma projesi var. Bunun bir çalıştayı da yapıldı. Derin aralıkları görebilecek jeofizik ve jeolojik çalışmalar mevcut. Bu çalışmalarla İzmir’in yeraltı tomografisi çıkacak. Bu mevzuda bir adım atıldı. Bu çalışmanın sonuçlarına nazaran hareket edilmesi lazım. Makûs tabanlar ve binalarla ilgili gerekli çalışmaların yapılması gerekiyor. Natürel ki çalışmalar çok kıymetlidir. Lakin çalışmadan çıkacak sonuçlar ile neler yapılması gerektiğini planlamak ve gerekenleri yapmak da çok önemli” diye konuştu.
‘DEPREM OLACAK MI? SORUSUNDAN FAZLA ÖNLEM ÖNEMLİ’
İzmir ve etrafındaki fayların üretebileceği zelzele potansiyelinin muhakkak olduğunu söyleyen Öziçer, “Deprem olacak mı?” sorusundan fazla sarsıntılara karşı önlem alınmasının ehemmiyetini vurguladı. Hem İzmirlilerin hem de lokal idarelerin yapması gerekenlere değinen Öziçer, son olarak şunları söyledi:
“Son sarsıntılarda de gördük. Beşerler daima merdiven altlarında ya da kapı altlarında ömürlerini yitirdiler. Vatandaşımızın zelzele anında nasıl hareket edilmesi gerektiğine dair daha fazla bilinçlendirilmesi lazım. Bunu her vakit söylüyoruz; kaçıp koşmaktan fazla hayat üçgeni oluşturulmalıdır. Lokal belediyelerin de yer etütleri ve gerekli kontrolleri yapması gerekiyor. Bina yapılmadan evvelki yer etüt raporlarının belediyelerde yanlışsız bir formda denetlenmesi gerekiyor. Lakin maalesef İzmir’de 30 ilçenin 23’ünde jeofizik mühendisi istihdamı yok. Bu da jeofizik çalışmaların denetlenemediği manasına geliyor. Denetlenmeden bina tasarlanıyor ve ruhsat veriliyor. Bu riski ortadan kaldıracak tek şey bu istihdamın artırılmasıdır.”