İkinci Yüzyılın İktisat Kongresi hazırlık çalışmaları kapsamında çiftçi, personel, endüstrici, tüccar ve esnaf örgütlerinin katıldığı paydaş buluşmaları tamamlandı. Buluşmalar sonucunda Türkiye’nin farklı yerlerinde faaliyet gösteren birçok sendika, meslek örgütü, kooperatif, dernek ve sivil toplum kuruluşunun ortaklaşa hazırladığı 3 farklı deklarasyon kamuoyuyla paylaşıldı.
Uzman Buluşmaları Ocak 2023’te
Paydaş buluşmalarının akabinde 2023 yılının Ocak ayında Geçmişimizi Anlıyoruz, Birbirimizden Razıyız, Tabiatımıza Dönüyoruz ve Geleceği Görüyoruz başlıklı dört farklı uzman buluşması yapılacak. Bu toplantılarda kendi alanında uzman birçok isim çiftçi, personel, endüstrici, tüccar ve esnaf temsilcilerinin hazırladıkları üç taslak deklarasyonu tartışacak. Uzman buluşmalarında ele alınan deklarasyonlar Şubat ayında düzenlenecek ana kongreye sunulacak.
Şubat 2023’teki son adımda ise İkinci Yüzyılın İktisat Kongresi gerçekleştirilecek ve yeni yüzyılın tarım, çalışma hayatı, iktisat üzere birçok alanına taraf verecek siyaset teklifleri tüm Türkiye ile paylaşılmış olacak.
Kongrenin 6 Noktada Kıymetli Rol Oynaması Bekleniyor
İzmir’de Şubat 2023’te düzenlenecek kongrede, Türkiye’de yaşanan ekonomik krizin toplumda yarattığı derin ümitsizliği bertaraf edecek ve gelecek jenerasyonlara ilham verecek siyasetlerin belirlenmesi hedefleniyor. Kongreye çiftçi, emekçi, endüstrici, tüccar ve esnaf örgütlerinin temsilcilerinin yanı sıra bilim insanları, sivil toplum kuruluşlarının temsilcileri, sanatkarlar ve muharrirler da katılacak.
Kongrenin hedefi, Türkiye için yeni iktisat siyasetleri belirlenirken yalnızca ekonomik parametreleri yönetmek değil, tıpkı vakitte genel olarak ekonomiyi canlandıracak ve gelecek yüzyılın güçlü iktisadını yaratacak atılımların ipuçlarını ortaya koymak. Kararların Türkiye’de ikinci yüzyılın iktisadının tanım edilmesinde 6 farklı noktada değerli roller oynaması bekleniyor.
Kongre kapsamında;
- Hangi ekonomik yatırımın nerede yapılması hâlinde sürdürülebilir olacağı belirlenecek.
- Farklı ekonomik dallar ortasındaki bağlantılar ortaya konacak.
- Türkiye’nin iktisadıyla başka ülkelerin ekonomileri ortasındaki gerçekçi irtibatlar tanım edilerek rekabet gücünü artıracak adımlar ile yatırımların Türkiye’ye geri dönüşünün nasıl mümkün olacağı belirlenecek.
- Yatırımların Türkiye’nin ekolojik ve doğal varlığına ziyan vermemesini sağlayacak unsur ve kriterleri tanım edilecek.
- Ekonomik kalkınmaya yönelik siyasetlerin toplumsal çatışma yerine, toplumsal ahengi destekleyici biçimde gerçekleşmesi sağlanacak.
- Bölgesel ve sektörel kalkınmayı sağlayacak plan ve maksatlar ortaya konacak.
Tüm süreç boyunca ortaya konacak plan, unsur ve kararlar, kitap, belgesel, görüntü ve gibisi formatlarda siyasal partilerin, sivil toplum kuruluşlarının, meslek odalarının ve sendikaların kullanımına sunulacak.
Çiftçi Kümesi Ön Buluşması
Çiftçi Kümesi Ön Buluşması 10 Ağustos 2022 günü Tarihi Havagazı Fabrikası Kültür Merkezi’nde gerçekleştirildi.
Çiftçi birliklerinden üretici kooperatiflerine, hayvan yetiştiricilerinden veterinerlere uzanan çoğulcu bir iştirakin sağlandığı Çiftçi Kümesi Ön Buluşmasına tarım ve hayvancılık dalının önde gelen 37 örgütünün üst seviye yöneticileri katıldı. Toplantıya Türkiye’nin farklı bölgelerinde faaliyet gösteren birçok kurum iştirak etti.
Çiftçi Kümesi Ön Buluşmasına katılan paydaşların öne çıkardığı değerli başlıklar ise; finansman imkanlarının kısıtlı olması, kamusal takviyelerin azlığı, kooperatif örgütlenmelerinin yetersizliği, giderek artan güç krizi, ziraî planlamanın yetersizliği, yeni jenerasyonların tarıma ilgisizliği ve tarım eğitiminin ehemmiyeti, iklim krizinin mevcut ve uzun vadeli tesirleri, tedarik zincirlerine entegrasyon, ulusal besin siyasetlerinin yetersizliği, tarım topraklarının talanı, hayvancılığın azalması oldu.
Çiftçi Kümesi Teknik Çalıştayı
Çiftçi Kümesi Teknik Çalıştayı, Sasalı’da bulunan İZTAM’da (İzmir Tarımı Geliştirme Merkezi) gerçekleştirildi. Toplantıya 41’i fiziki, 9’u çevrim içi olmak üzere 50 çiftçi örgütü katıldı.
Kurumların yönetici ve uzman seviyesinde iştirak sağladığı toplantılardaki tartışmalar, yüklü olarak yeni meselelerin tanımı ekseninde şekillendi. İştirakçiler tarımda dışa bağımlılık, kamusal dayanakların yetersizliği, tarım alanlarının azalması, iklim krizi üzere Türkiye tarımının geleceği açısından son derece değerli bahisler üzerine kapsamlı tartışmalar yürüttü.
Çalıştayların öğlenden sonra gerçekleşen oturumlarında ise birinci kısımda tabir edilen sorun alanlarına ait tahlil teklifleri lisana getirildi ve farklı dalların orta ve uzun vadede izlemesi beklenen eğilimler üzerine istişareler gerçekleştirildi.
Çiftçi Buluşması
4 Kasım 2022’de Türkiye’nin yedi coğrafik bölgesinden gelen çiftçi kuruluşları, İzmir’in Ödemiş Ovakent Köyü’nde bir ortaya gelerek geleceğin Türkiye’sinin tarım siyasetlerini inşa etmek için buluştu.
Toplantıda 15 temel unsurda uzlaşıldı. Bunların haricinde “Tarımsal Gen Kaynaklarının Korunması ve Geliştirilmesi”, “Ürün Planlaması ve Sulama”, “Üreticinin Örgütlenmesi”, “Gıda Üretim Alanlarının Korunması”, “Satış ve Pazarlama”, “Tarımsal Lojistik ve Depolama”, “Tarımda Eğitim ve İnovasyon”, “Kırsal Turizm” ile ilgili birçok karar üzerinde çalışıldı.
4 Kasım 2022 tarihinde İzmir’in Ödemiş ilçesinin Ovakent Köyü’nde düzenlenen Çiftçi Buluşması’nın sonuç deklarasyonunun birinci taslağı şu formda oluştu:
Çiftçi Deklarasyonu
Bizler, Türkiye’nin yedi coğrafik bölgesinden gelen çiftçi kuruluşları, İzmir’in Ödemiş Ovakent köyünde bir ortaya geldik.
Yüz yaşındaki harap olmak üzere olan eski tütün fabrikasında yaptığımız İkinci Yüzyılın İktisat Kongresi hazırlık toplantısında, geleceğin Türkiye’sinin tarım siyasetini inşa etmekle ilgili kararlar aldık.
Bu kararlar, 10 Ağustos 2022 ve 5 Ekim 2022’de yapılan ön toplantılara katılan üretici kuruluşlarının teklifleri doğrultusunda şekillenmiştir.
Aldığımız kararların, kongrenin dört uzman masası ve öteki paydaşların da görüşleri alındıktan sonra, Şubat 2023’te İzmir’de beden bulacak İkinci Yüzyılın İktisat Kongresi’nin gündemine alınmasına oy birliğiyle (şerhli üç husus hariç) karar verilmiştir.
İlkeler
1. Geleceğin Türkiye’sinin tarım siyasetleri yerli ve ulusaldır. İthalata dayalı bir tarım siyaseti kabul edilemez. Özelleştirmeye dayalı, dışa bağımlı, takviyeleri azaltıcı neoliberal tarım siyasetleri terk edilerek yerli üretimi ve üreticiyi koruyan kamucu tarım siyasetlerine geçilecektir.
2. Herkes doğduğu ve yaşadığı yerde doyma hakkına sahiptir. Geleceğin Türkiye’sinin tarım siyaseti, kırsalda doğan her Türkiye Cumhuriyeti vatandaşına onurlu, nitelikli ve üniversal bedellere erişebildiği bir ömür hakkı tanır.
3. Besin hakkı ve sağlıklı beslenme her Türkiye Cumhuriyeti vatandaşının temel hakkıdır. Türkiye tarımının birincil gayesi, bu topraklarda yaşayan herkese kâfi, çeşitli, nitelikli, sağlam, adil, mahallî ve ekonomik besin sunmaktır.
4. Türkiye tarımının kilit taşı küçük üreticilerdir. Küçük üreticilerin kooperatif ve birliklerini desteklemek geleceğin tarım siyasetinin asli ögesidir.
5. Ziraî üretimde kamunun asli misyonu arz ve talep ortasındaki dengeyi sağlamaktır. Tarım iktisadında büyüme için desteklemelere ek olarak eserin gerçek fiyattan satış garantisini sağlayan düzenekler kurulacaktır. Üretici, üretim sürecine pazar garantisi olduğunu bilerek başlayacaktır. Bu düzeneğin başlangıç noktası, makro ve mikro havzalar ölçeğinde stratejik ziraî üretim planlamasıdır.
6. Mahallî tohumlar ve hayvan ırkları gelecek nesillere taşınması gereken bir tabiat ve kültür mirasıdır. Türkiye’deki ziraî genetik çeşitliliğin tamamı devlet muhafazasına tabi olmalıdır.
7. Türkiye su yoksulu bir ülkedir. Suyun sınırsız bir kaynak olduğundan yola çıkılarak desteklenen, üreticiyi fakirleştiren, dışa bağımlılığı artıran ve ülkemizi kuraklaştıran çok sulamaya endeksli ziraî kalkınma siyasetine son verilecektir. (ZMO Şerhi)
8. Esere nazaran sulama yapılmayacak, suya nazaran eser belirlenecektir. Sulama yatırımları hakikat yerde, gerçek eseri teşvik edecek, bölgesel özellikler gözetilerek israfa neden olmayacak formda çağdaş sulama sistemleri ile planlanacak ve bu sistem güçlü bir formda denetlenecektir.
9. Ziraî üretim açısından mera ve ormanlar, ekili ve dikili tarım alanlarıyla bir bütündür. Arazi kullanım planları bu alanların tümünü koruyacak formda hazırlanacaktır. Tarım, orman ve mera alanlarının doğal karakteri değiştirilemez ve gayesi dışında kullanılamaz. Orman ve mera alanları olduğu üzere korunacak ve besin üretiminin kıymetli bir mecrası kabul edilecektir.
10. Türkiye tarımının özünde çeşitlilik vardır. Anadolu ve Trakya birbirinden çok farklı iklim bölgelerine sahiptir. Akdeniz ve Ege’de buğdayın hasat edildiği günlerde, Kuzeydoğu Anadolu’da buğday yeni ekilmektedir. Bu çeşitliliği korumak, canlandırmak ve geliştirmek geleceğin Türkiye’sinin tarım siyasetinin temel unsurlarından biridir.
11. Tarımda yalnızca randıman artışı yerine, üretici için gelir artışına endeksli bir iktisadi model izlenecektir. Randımanı kısa vadede artıran, lakin orta vadede girdi maliyetini büyüterek dışa bağımlılığı artıran ve üreticiyi fakirleştiren eserler desteklenemez.
12. Katma pahası artırmak, ziraî üretime yapılacak birincil iktisadi müdahaledir. Geleceğin Türkiye’sinin ziraî ihracatı kaliteli, ülkeye mahsus ve rekabet gücü yüksek eserlere odaklanacaktır. Tabiata bağlı tarım kesiminde kamucu müdahaleler artacak, stratejik eserlerde ziraî kamu iktisadi teşebbüsleri yine kurulacaktır.
13. Türkiye kırsalında yaşayanların, bilhassa de bayan üreticilerin kadim tarım kültürü, Türkiye tarımını geliştirmek için su üzere, toprak ve tohum üzere temel bir kaynaktır. Geleceğin Türkiye’sinde bu bilgiler müdafaa altına alınarak günümüz şartlarında kullanılmak üzere akademik tabana taşınacaktır.
14. Tarım iktisadını geliştirmenin temel teminatı tarımdaki değişim kabiliyetidir. İklim krizi başta olmak üzere dünyadaki ve ülkemizdeki büyük değişimler doğrultusunda, geleceğin Türkiye’sinin tarımı yeniliklere ve inovasyona açık bir ruha sahip olacaktır.
(TMMOB odaları şerhi: Unsurun bütününe değil, yalnızca iklim değişikliği yerine iklim krizi kavramı kullanılmış olmasına yöneliktir.)
15. Tarımda bayan ve çocuk işçiliğindeki sıkıntılar çözülecek, mevsimlik tarım çalışanları insanca çalışma ve yaşama ortamına kavuşturulacaktır.
İşçi Kümesi Birinci Ön Buluşma
İşçi Kümesi Ön Buluşması 10 Ağustos 2022 günü Tarihi Havagazı Fabrikası Kültür Merkezi’nde gerçekleştirildi.
Farklı konfederasyonlara mensup sendikaların ve meslek odalarının başkanlık seviyesinde iştirak ettiği toplantıya 37 emekçi ve meslek örgütünün üst seviye yöneticileri katıldı.
İşçi ve meslek örgütü temsilcilerinin toplantıdaki ortak vurgusu, çalışma hayatını düzenleyen mevcut yasal mevzuatın çalışanların örgütlenme ve hak arama özgürlüklerini kısıtlayan tarafları üzerineydi. Öne çıkan öteki başlıklar ise sendikal haklara yönelik taarruzlar, özelleştirmeler, iş maddesinden kaynaklanan hak kayıpları, iş teminatında yaşanan erozyon, uzun çalışma saatleri ve düşük fiyatlar oldu.
İşçi Kümesi Teknik Çalıştayı
İşçi Kümesi Teknik Çalıştayı, Tarihi Havagazı Fabrikası Kültür Merkezi’nde gerçekleştirildi. Toplantıya 35’i fiziki, 9’u çevrim içi olmak üzere 44 sendika katıldı. Kurumların yönetici ve uzman seviyesinde iştirak sağladığı toplantılardaki tartışmalar, yüklü olarak yeni sıkıntıların tanımı ekseninde şekillendi.
Katılımcılar çalışma hayatının en değerli, Türkiye’de sendikal örgütlenmenin seviyesi, sendikalaşmanın önündeki pürüzler sendikal hakları düzenleyen yasal mevzuat ve milletlerarası sendikal hareketin durumu üzerine kapsamlı tartışmalar yürüttü.
İşçi Buluşması
İşçi Buluşması, 17 Kasım 2022’de İzmir Tarihi Havagazı Fabrikası’nda gerçekleştirildi. Buluşmaya; Birleşik Kamu-İş, DİSK, HAK-İŞ, KESK ve TÜRK-İŞ’in bileşeni olan 50’den çok sendika ile iki bağımsız sendika iştirak gösterdi.
Buluşmada; İş Teminatı ve Sendikal Örgütlenme, Çalışma Hayatı, İstihdam ve Toplumsal Siyaset, İş Kollarına Ait Düzenlemeler başlıkları altında birçok maddeyi tartışıldı, her unsur için tek tek oylama yapılarak fikir birliği sağlandı. Toplantı sonunda üzerinde uzlaşılan unsurlar bir ortaya getirilerek Emekçi Buluşması Deklarasyonu’nun birinci taslağını oluşturulmuş oldu.
17 Kasım 2022 tarihinde Tarihi Havagazı Fabrikası Kültür Merkezi’nde düzenlenen Personel Buluşması’nın sonuç deklarasyonunun birinci taslağı şu biçimde oluştu:
İşçi Deklarasyonu
İkinci Yüzyılın İktisat Kongresi’nin Emekçi Buluşması Deklarasyonu birinci taslak şu formda oluştu:
Bizler, farklı iş kollarında örgütlü emekçi sendikaları, İzmir’de endüstrinin gelişiminde değerli rol oynayan Tarihi Havagazı Fabrikası’nda bir ortaya geldik.
1862 yılında imaline başlanan ve yaklaşık yüz yıl boyunca onlarca çalışanın alın teriyle İzmir’e hizmet eden Havagazı Fabrikası’nda yaptığımız İkinci Yüzyılın İktisat Kongresi hazırlık toplantısında, geleceğin Türkiye’sinde personellerin daha adil ve eşit bir ülkede yaşama hasretleri tabir edilecek.
Bu kararlar, 10 Ağustos 2022 ve 5 Ekim 2022’de yapılan ön toplantılara katılan sendikaların teklifleri doğrultusunda şekillenmiştir.
Alınacak kararlar, kongrenin dört uzman masası ve öteki paydaşların da görüşleri alındıktan sonra, Şubat 2023’te İzmir’de beden bulacak İkinci Yüzyılın İktisat Kongresi’nin gündemine sunulacaktır.
İlkeler
1. Geleceğin Türkiye’si, sadece üretim değil, birebir vakitte paylaşım iktisadı ve refahın adil paylaşımı üzerinde yükselecektir. Türkiye iktisadının büyümesi lakin personellerin ve tüm işçilerin refahının büyümesine paralel olduğu sürece pahalıdır.
2. Her Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı çalışma hakkına sahiptir. Ömür standartlarının yükseltilmesi, istihdam gereklerinin karşılanması, işsizlik ve eksik istihdamın azaltılması kamunun temel vazifesidir.
3. Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı her personel ve tüm çalışanlar, maddi ve manevi varlığını geliştirme, insan onuruna yaraşır bir ömür sürme, yetenek ve deneyimlerine uygun bir misyonda çalışma, çalışma saatleri içinde yahut dışında kendi kabiliyetlerini geliştirme hak ve özgürlüğüne sahiptir. Bu haklar, hiçbir ekonomik münasebet ile tartışılamaz.
4. Demokratik, laik, toplumsal hukuk devletine dayalı yeni bir anayasada emeğin hakları garanti altına alınacaktır.
5. Avrupa İnsan Hakları Mukavelesi ve Birleşmiş Milletler’in insan haklarına ait öbür mukavelelerinde belirtilen haklar ve Milletlerarası Çalışma Örgütü’nün (ILO) temel kontratları ile yetkili organ kararları ile Çalışma Ömründe Temel Prensipler ve Haklar Bildirgesi’nde yer alan temel haklardan asla vazgeçilemez. Çalışma ömrü ile ilgili tüm düzenlemeler için bu haklar temel alınır.
6. Ayrımsız tüm çalışanların ve tüm emeklilerin sendika kurma, kendi seçecekleri sendikalara özgürce katılma, ayrılma ve sendikal faaliyet haklarından vazgeçilemez. Bu haklar her şartta müdafaa altında olacaktır.
7. Ayrımsız tüm fiyatlı çalışanlar, toplu iş mukavelesi ve grev hakkına sahiptir. Toplu iş mukavelelerinde ve hayatın öteki alanlarında kendi seçtikleri sendikalar tarafından temsil edilecektir. Toplu kontrat yetkisinin belirlenmesinde referandum prensibi belirlenecektir.
8. Çalışanların haklarının savunulması Türkiye’de yaşayan tüm yurttaşların demokratik hak ve özgürlüklerinden başka tutulamaz.
9. İş hayatında ırk, etnik köken, lisan, din, mezhep, siyasi görüş, yaş, engellilik, toplumsal cinsiyet ve cinsel yönelim temelli tüm ayrımcılıkları ortadan kaldıracak yasal düzenlemeler yapılacaktır.
10. Garantili çalışmak temel bir insan hakkıdır. Bu çerçevede her türlü garantisiz çalışma biçimi bütünüyle ortadan kaldırılacak ve Memleketler arası Çalışma Örgütü’nün “İnsana yaraşır iş” prensibi çerçevesinde düzenleme yapılacaktır.
11. 18 yaş altındaki hiçbir birey çalıştırılamaz. Çocuk işçiliğine kati biçimde son verilecektir.
12. Denetimsiz ekonomik büyüme sonucunda oluşan ekonomik yıkımlar, personellerin de ömür standartlarını kısıtlamaktadır. Sağlıklı çevresel şartlarda çalışmak her çalışanın temel hakkıdır.
13. Can güvenliği üretimden evvel gelir. Hiçbir dalda üretimi büyütmek gayesiyle çalışanların iş güvenliği, sıhhati ve ömrü tehlikeye atılamaz. Personel sıhhati ve iş güvenliğini piyasaya açan düzenlemeler terk edilecek, bu süreç akademinin, sendikaların, meslek örgütlerinin ve emekçilerin öz kontrolüne açık bir biçimde düzenlenecektir.
14. Emekçilerin memleketler arası birlik, dayanışma ve uğraşı insanlığın ortak kıymeti ve birikimidir. Geleceğin Türkiye’si, personellerin milletlerarası birlik ve dayanışma gayretine güç katacaktır.
Sanayici, Tüccar ve Esnaf Kümesi Birinci Ön Buluşması
Sanayici, Tüccar ve Esnaf Kümesi Ön Buluşması 23 Ağustos 2022 günü Tarihi Havagazı Fabrikası Kültür Merkezi’nde gerçekleştirildi.
Farklı patron örgütleri, iş insanları dernekleri, ticaret oda ve borsaları ile endüstrici derneklerinin başkanlık seviyesinde iştirak ettiği toplantıda 56 kurum temsil edildi. Endüstrici, Tüccar ve Esnaf Kümesi toplantısı, ulusal ölçekte temsilin sağlandığı bir buluşma oldu. Çevrim içi iştirakçilerle birlikte Türkiye’nin bütün bölgeleri toplantıda temsil edildi.
Sanayici, Tüccar ve Esnaf Kümesi Teknik Çalıştayı
Sanayici, Tüccar ve Esnaf Kümesi Teknik Çalıştayı, İzmir Ticaret Odası konferans salonunda gerçekleştirildi. Toplantıya 39’u fiziki, 4’ü çevrim içi olmak üzere 43 patron örgütü katıldı.
Kurumların yönetici ve uzman seviyesinde iştirak sağladığı toplantılardaki tartışmalar, yüklü olarak yeni meselelerin tanımı ekseninde şekillendi. İştirakçiler Ar-Ge ve inovasyon teşebbüslerinin yetersizliği, nitelikli işgücü yetiştirme sorunu, örgün ve mesleksel eğitimin şimdiki problemleri, dijitalleşmenin ehemmiyeti, Türkiye’nin tedarik zincirlerindeki yeri üzerine kapsamlı tartışmalar yürüttü.
Sanayici, Tüccar ve Esnaf Buluşması
Paydaş buluşmalarının sonuncusu olan Endüstrici, Tüccar ve Esnaf Kümesi Toplantısı; 1 Aralık’ta 62 farklı kurum temsilcisinin bir ortaya gelmesi ile Swissotel’de gerçekleştirildi.
Toplantıda; “Dijitalleşme ve Bilgi Yönetimi”, “Planlama”, “Doğayla Uyum”, “Demografik Hareketlerin Yönetimi”, “Eğitim”, “Kapasite Geliştirme”, “Düşünce Sermayesi ve Yeni Meslekler”, “Yeni Jenerasyon Rekabetçilik”, “Girişimcilik”, “Uluslararası Ağlar ve Turizm” ve “Enerji” başlıkları altında onlarca husus tartışıldı. Deklarasyonun temel çizgilerini belirleyen 25 unsurda ise oy birliğiyle karar kılındı.
Sanayici, Tüccar ve Esnaf Deklarasyonu
Bizler, Türkiye’nin farklı bölgelerinde faaliyetlerini sürdüren sivil toplum örgütleri ve meslek kuruluşlarının temsilcileri olarak İkinci Yüzyılın İktisat Kongresi’nin Endüstrici, Tüccar ve Esnaf Buluşması için İzmir’de bir ortaya geldik.
Pandeminin çabucak akabinde, dijitalleşmenin giderek hızlandığı, birçok mesleğin ortadan kalktığı, yeni meslek alanlarının doğduğu ve dünyanın iklim kriziyle yüzleştiği çağımızda sanayi ve ticaret hayatı yine yapılanıyor. Hayatın içinden süzülen her yeni bilgi, hakikat bildiklerimizi yine tanımlıyor.
İkinci Yüzyılın İktisat Kongresi hazırlık toplantısında, memleketler arası alandaki saygınlığının daha da büyüdüğü, tabiatla uyumlu, değişime açık, refahın büyüdüğü ve adilce paylaşıldığı, ortak akıl ve uzlaşı temelinde bir Türkiye hasretimizi tanım eden kararlar aldık.
Bu kararlar, 23 Ağustos 2022 ve 5 Ekim 2022’de yapılan ön toplantılara katılan sanayi, tüccar ve esnaf örgütlerinin teklifleri doğrultusunda şekillenmiştir.
Alınan kararlar kongrenin dört uzman masası ve öbür paydaşların da görüşleri alındıktan sonra, Şubat 2023’te İzmir’de gerçekleşecek İkinci Yüzyılın İktisat Kongresi’nin gündemine sunulacaktır.
İlkeler
1. Demokrasi yalnızca ticaret ve endüstrideki gelişmenin değil, birebir vakitte refahın adil bir biçimde dağılmasını sağlayan temel ögedir.
2. İktisadın sağlıklı bir biçimde gelişimi için her cinsten ayrımcılığı reddeden toplumsal cinsiyet eşitliğinin tesis edilmesi temeldir. Geleceğin Türkiyesi’nin inşasında bayanların karar sistemlerinden başlamak üzere eşit inisiyatif ve sorumluluk alabilmesinin önündeki tüm pürüzler kaldırılacaktır.
3. Geleceğin Türkiyesi’nin toplumsal ve ekonomik sistemi dünya genelindeki yapısal değişimin kavranması üzerinde inşa edilecektir. Bu kavrayış, tüm dünyayı etkileyen ekolojik, politik, sosyolojik, kültürel, teknolojik ve demografik gelişmelerin idrakiyle mümkündür.
4. Sanayi ve ticarette sadece büyüme odaklı bir iktisadi model kabul edilemez. Sürdürülebilir bir ekonomik model inşa edilmelidir. Geleceğin Türkiyesi’nin iktisat siyaseti toplumun tüm moral ve ekonomik bedellerini geliştiren bir kültürel yenilenme atağıdır.
5. Geleceğin iktisadının resen, günlük ve popülist siyasi kararlarla gelişmesi beklenemez. Türkiye’nin ikinci yüzyılının sanayi ve ticaret şartlarının daha düzgün olması için sistematik ve uzun vadeli bir iktisat siyaseti inşa edilecektir. Güçlü bir kavrayış içinde uygulanan tüm aksiyonların sonuçları ölçülecek ve yarattığı tesirler nizamlı olarak izlenecektir.
6. İktisadi planlama kültürü, tabiatı gereği bütüncül, kapsayıcı ve stratejik olmalıdır. Geleceğin sanayi ve ticaret siyaseti toplumsal, siyasal, ekonomik ve ekolojik olmak üzere birbiriyle bağlı dört ana ıslahat üzerinde yükselecektir.
7. İnsan tipinin yerküre ve atmosfer üzerinde bıraktığı ayak izi, kesimi olduğumuz ekosistemin kendini yenileme eşiğini ileri derecede aşmıştır. İklim krizi de bunun sonuçlarından biridir. Tabiatın ekolojik döngüleri ve insan çeşidinin ekonomik nizamı ortasındaki bu mütekabiliyet dışı şartlar, bizatihi insan da dahil tüm canlıların geleceğini tehdit etmektedir. Geleceğin Türkiyesi, ekoloji ve iktisat ortasında ayrılmaz bir ilgi olduğunu kabul eden yeni bir iktisadi yaklaşım üzerinde inşa edilecek, ticaret ve sanayi siyasetlerinin bu tarafta gelişimi sağlanacaktır.
8. Tüm dünyada, istikrarsız büyümenin yerelde ve global ölçekte sürdürülemez olduğu anlaşılmış ve bu iktisat anlayışının sonuna gelinmiştir. Ticaret ve sanayi, denetimsiz sermaye modeli yerine çalışanların, ekonomik aktörlerin, paydaşların, toplumun ve nihayet tabiatın da memnunluğunu temel alan hassas bir anlayışa evrilmek zorundadır.
9. Sanayi ve ticaretin istikrarlı gelişimi için yeni bir toplumsal mutabakat kurulması temeldir. Bu mutabakat, kültürel farklılıkların ve yenilikçiliğin iktisadın temel girdilerinden biri kabul edilmesiyle oluşacaktır.
10. Geleceğin Türkiyesi’nin iktisadı, teknolojiyi yalnızca tüketen değil, birebir vakitte üreten ve kullanan bir ruha sahip olacaktır.
11. Kurumsal, kişisel ve işbirliklerine dayalı girişimciliğin gelişmesi için “ekonomik demokrasinin” gerektirdiği ortam sağlanacaktır.
12. Ölçekten bağımsız olarak Türkiye’deki endüstrici, tüccar, esnaf ve teşebbüsçüler ülke iktisadı için pahalı aktörlerdir. Esnaf, sanatkar ve KOBİ’lerin korunmasına yönelik önlemler güçlendirilecektir.
13. Kamu, temel stratejiyi belirleyen, kuralları koyan, denetleyen, yatırım ortamını kolaylaştıran, geliştiren ve gerektiğinde paydaş olan bir rol oynayacak ve bu sayede kesimlere yapan istikamet verme fonksiyonu kolaylaşacaktır. Kamunun bu fonksiyonları tam şeffaflık, hesap verebilirlik ve katılımcılık prensipleriyle gerçekleşecektir.
14. Teknolojinin kendi ahlakı ve normlarının insan yaratıcılığı üzerindeki dayatması kabul edilemez. Teknolojinin insan üzerindeki olumsuz tesirlerinin bertaraf edilmesi için Teknoloji Etiği Şurası oluşturulacaktır.
15. Teknolojinin dönüşümü için entelektüel sermayenin gelişmesi temeldir. Kamuya açık bilgiye erişim temel insan hakkı kabul edilecektir. Entelektüel insan sermayesinin, temel bilimlerin ve araştırma çalışmalarının gelişmesine yönelik her türlü kaynak artırılacaktır.
16. Bölgeler ortası gelişmişlik farklarını giderecek sınai ve ticari yatırımlar teşvik edilecektir. Bölgelerin coğrafik karakterine ve ekonomik potansiyeline uygun sektörel kümelenmeye imkân veren bölgesel kalkınma siyasetleri geliştirilecektir.
17. Kesimlerin güç muhtaçlığının karbon salımına neden olmayan tabiatla uyumlu kaynaklardan sağlanması temeldir. Türkiye’nin sanayi ve ticaret dünyası karbon nötr dünya amacına hizmet edecektir.
18. Ülkenin milletlerarası teknolojik gelişime uygun, stratejik değeri haiz bölümlerinin mukayeseli üstünlük, kozmik rekabet gücü ve katma pahası yüksek üretimini sağlayan sektörel gelişme planları oluşturulacaktır.
19. İktisadi gelişim için dallar ortası entegrasyon mecburidir. Mahallî, ulusal ve global ekonomik dinamikler ile kesimler ortasındaki sinerjinin çoğalması teşvik edilecek, kesimler ortası ahenk planları geliştirilecektir.
20. Geleceğin Türkiyesi’nde doğrusal iktisat anlayışı terk edilerek döngüsel iktisat hanelerden makro üretim alanlarına kadar geliştirilecek sektörel ve endüstriyel simbiyoz her ölçekte geliştirilecektir. Böylece hammadde tedarik zincirleri güçlendirilecek ve kısaltılacaktır.
21. Geleceğin Türkiyesi’nde ülkemizin yeni kalkınma anlayışını gerçekleştirebilmesi için 21. yüzyılda uygun yetkinlikler ve hünerleri önceliklendiren teknik bilginin yanı sıra insanın biyolojik yetkinliğini toplumsal kıymete dönüştüren, yaratıcılığı ve müteşebbis ruhu teşvik eden, sorun çözme, dijital yetkinlikler, yabancı lisan, sosyo-duygusal marifetlerini kazandıran bir yaşayarak öğrenmeyi temel alan eğitim anlayışı benimsenecektir.
22. Niyet ve bilgi üretimi ekonomik bir bedeldir. Geleceğin Türkiyesi’nde fiziki sermayeye dayalı kesimler kadar beşeri sermayeye dayalı dallar de desteklenecektir. Bunun için hayal gücü ve meslek ortasındaki ahengi güçlendiren önlemler alınacak, katma bedelli ve inovatif üretim teşvik edilecek, girişimciliğin önü açılacak, yetenek idaresi ve ustalaşma sistemine öncelik verilecektir.
23. Değişim, iktisadın kaçınılmaz temel dinamiklerinden biridir. Geleceğin Türkiyesi, yeni meslek alanlarının gelişimi için daima öğrenen üniversal bir kuluçka merkezi olarak inşa edilecektir.
24. Geleceğin iktisadı ve iş dünyası eğitimde, istihdamda ve hayatın her alanında gençlere fırsat eşitliği sağlanmadan inşa edilemez. Gençlerin geleceğin en âlâ temsilcileri oldukları şuuruyla, yenilikleri yakından izleyen, ömür uzunluğu öğrenen, teknolojiyi üreten ve geliştiren vizyoner ve tesir yaratabilen kuşakların oluşması desteklenecektir.
25. Türkiye endüstrisinde girdi temininde mahallî ve bölgesel orta eser üretimi sağlayan zincirler güçlendirilecektir. Bu doğrultuda ticaret ve endüstride yenilikçilik, yaratıcılık ve tasarım kabiliyeti geliştirilecektir.
Kongrenin sekretaryası İzmir Büyükşehir Belediyesi’ne bağlı İzmir Planlama Ajansı (İZPA) tarafından yürütülüyor. İkinci Yüzyılın İktisat Kongresi ile ilgili detaylı bilgi ve aktiflik takvimi için iktisatkongresi.org’u ziyaret edebilirsiniz.