SÖZCÜ DÜZGÜN Parti Mersin Milletvekili Zeki Hakan Sıdalı, içerisinde yüklü ölçüde asbest başta olmak üzere toksik ve radyoaktif atık barındıran Sao Paulo gemisinin söküm için Türkiye’ye getirilmesine reaksiyon göstererek, bakanlığa seslendi.
İYİ Parti Mersin Milletvekili Zeki Hakan Sıdalı, TBMM’de gündeme dair basın toplantısı düzenledi. İçerisinde yüklü ölçüde asbest başta olmak üzere toksik ve radyoaktif atık barındıran Sao Paulo gemisinin Brezilya’dan Türkiye’ye sökümü için getirilmesine reaksiyon gösteren Sıdalı, şunları söyledi:
– Rotasını İzmir Aliağa’daki gemi söküm bölgesine çeviren gemi üzerindeki tezler, Bakanlığın muğlak açıklamalarına karşın etraf ve insan sıhhati açısından ürkütücü. Bu seyir Brezilya Federal Bölge Mahkemesi’nin “Limandan ayrılamaz” diyerek önlem kararı almasına karşın gerçekleşiyor. Mahkeme “ihtiyati önlem kararı” veriyor lakin gemi ülke sonlarını terk ettiği için limana geri götürülemiyor.
– Brezilyalılar “tavşana kaç, tazıya tut” diyorlar. Güya milletlerarası mutabakatlara saygılılar ancak aslında sorundan kurtulmanın peşindeler. Brezilya makamları bu gemiyi resmen yangından mal kaçırır üzere karasularının dışına itti. Onlar kovuyor, biz kucak açıyoruz. Bu tehlikeli atık kütlesine kucak açmak, bu topraklar için yapılmış tarihin en büyük kötülüklerinin başında geliyor. Müsaade vermeyiz, veremeyiz.
Sıdalı, hususla ilgili açıklamalarını şöyle sürdürdü:
– Fransa tarafından 1960 – 96 yılları ortasında etkin biçimde kullanılan uçak gemisinin nükleer testlere katıldığı Fransız Senatosu tarafından 9 Mart 2020 tarihinde yayınlanan raporda yer alıyor. Raporda Sao Paulo’nun sökülmesi sırasında bölgedeki canlı hayatına ve etrafa önemli ziyan vereceğine dikkat çekiliyor.
– Geminin son sahibi Brezilya, güney yarımkürenin en büyük savaş gemisi unvanına sahip bu gemiyi, müze yapmayı bile tehlikeli görüyor. Çünkü devasa büyüklükteki gemiyi neredeyse bedavaya veriyor. Resmen, “bunu alın götürün bizi bu beladan kurtarın” diyorlar.
TELAFİSİ MÜMKÜN OLMAYAN ZİYANLARA KAPI ARALIYOR
– Gemiyi yıllarca nükleer denemeler dahil olmak üzere birçok alanda kullanan Avrupa devletleri almıyor, Hindistan almıyor, Bangladeş almıyor…
– Pekala biz ne yapıyoruz? Bu gemiyi söküp atıklarını denizimize ve toprağımıza saçmak için adeta can atıyoruz. Kahraman Türk teşebbüsçü Brezilyalıları kurtarıyor lakin bedeli ne, kim ödeyecek?
– Avrupa’nın dönüştürülemeyen plastik atıklarıyla Çukurovamızın münbit topraklarının zehirlenmesi, siyanürle altın arayarak tabiatın talan edilmesi ve onlarca etraf katliamı yetmedi artık bir de gemi sökümünden çıkacak zehirli atıklarla Ege Bölgesinin toprağını, suyunu, denizini kirletmeye, Türk beşerinin sıhhati için telafisi mümkün olmayan ziyanlara kapı aralanıyor.
İYİ Parti Mersin Milletvekili Zeki Hakan Sıdalı
– Gemi sökümlerinin neden olduğu ziyanları aksine çevirmek hedefiyle oluşturulan global bir koalisyon olan Shipbreaking Platform tarafından yapılan açıklamada, gemideki tehlikeli hususların envanterinin tam olarak bilinmediğini söz ediliyor.
– Hususla ilgili çeşitli kaynaklardan yapılan açıklamalardaysa gemideki asbest ve asbest gibisi ziyanlı unsurların toplamının 600 ton ila 900 ton aralığında olduğu söyleniyor.
– Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından ölçünün 9,6 ton olduğu açıklandı. Pekala Bakanlık bu açıklamayı neye nazaran yapıyor? İthalatçı firmanın beyanına göre…
– Sırf firma beyanına dayanarak “Atık Beyan Sistemi”ne bildirilen sayıların ne ölçüde, kim tarafından denetlendiği ve gerçeği ne kadar yansıttığı büyük bir soru işareti!
– Beyan edilen sayılara neden bu kadar kuşkulu ve kaygılı yaklaşıyoruz? Zira bu gemi birinci değil. Yakın geçmişte buna misal örnekleri tekraren yaşadık.
MİLLETİMİZİN AKLIYLA ALAY ETMEK, SIHHATİNİ HİÇE SAYAMAKTIR
– Örneğin; meşhur geminin ikizinin de Türkiye’de sökülme niyeti vardı; yani bütün aileye talip olmuşuz. Sao Paulo’nun ikizi olarak bilinen Klemanso’nun söküm sürecinde hiçbir ülke bu işe talip olmamıştı.
– 2003 yılında Türkiye’de sökülmesine karar verildiğinde periyodun Etraf Bakan Sayın Pepe “bu gemi Türk karasularına giremez” diyerek mevzuyu kestirip atmıştı. O gün de birebir parti iktidardaydı. Demek ki sorun bugünkü bakanlarda, bürokratlarda. Sayın Kurum, Sayın Pepe’yi arasın hakikat yolu öğrensin. Devletin doğrularını boza boza gelenler artık kendi doğrularını da bozuyor.
– Nihayetinde İngiltere’de sökülen ikizden 760 ton asbest çıkmıştı. İkizinde 760 ton asbest varken İzmir’e gelen gemiden 9,6 ton asbest çıkacak denilmesi eşyanın tabiatına karşıttır. Milletimizin aklıyla alay etmek, sıhhatini hiçe saymaktır. Şaşırdık mı? Şaşırmadık!
– 2006’da tekrar İzmir’e söküm için bir gemi getirileceği söylenmişti. İlgili firmanın birinci beyanında gemide 1 ton asbest var denildi. Etraf dernekleri ve bölge halkının ağır yansıları üzerine gemi rotasını Hollanda’ya çevirdi. Orada yapılan ölçümlerde Otopan isimli gemide 85 tondan fazla asbest olduğu tespit edildi. Beyan edilenden 85 kat fazlasından bahsediyoruz.
– Artık de beyanla temel ortasında emsal bir uçurumla karşılaşmayacağımızın garantisini kim verebilir? Tek hedefi daha fazla kar etmek, ne değerine olursa olsun kar etmek olan, vatandaşın sıhhatini tehlikeye atmaktan tereddüt etmeyen bir şirket mi verecek?
– 2015 yılında da emsal bir durumla karşılaştık. Bu sefer İzmir’e söküm için getirilen Kuito isimli tankere üç saat içinde “temiz raporu” verildiği hepimizin hafızalarında.
– O kadar kısa müddette bırakın numune alıp inceleme yapmayı; o büyüklükteki tankerin her yerini yalnızca gezmeniz bile mümkün değil, günler sürer… Beyan edilenden 5 kat fazla radyoaktivite tespit edilmesine karşın gemi bir oldu bittiye getirildi ve Aliağa’da söküldü. Bu iktidarın insan sıhhatine verdiği paha işte bu kadar. Tam da bu sebeple artık de birebir kaygıları taşıyoruz.
RANT İÇİN GELECEĞİMİZİ KİRLETMEYE TAHAMMÜLÜMÜZ KALMADI
– “Çevre ve insan sıhhatine dikkat etmeyen birilerinin hatırı için, Türkiye’nin etrafını, turizmini, denizlerini, üç beş tane gözünü kar hırsı bürümüş beşere peşkeş çekmem, onlara teslim etmem.” Bu kelamları periyodun Ak Partili Etraf Bakanı asbestli gemilerini Türkiye’ye getirmek isteyenler için söylüyordu. Sayın Pepe yanlışsız söylüyordu.
– Yani, 2003’te de bu ülkeyi Ak Parti yönetiyordu 2006’da da. O gün “bu gemi Türk karasularına giremez diyenler, Klemanso’yu yüksek asbest ölçüsünden limana yanaştırmayanlar bugün 180 derece istikamet değiştirerek Sao Paulo’nun gelişini adeta dört gözle bekliyorlar…
– Sırf bu örnekler bile iktidarın yaşadığı savrulmanın açık bir delili; yaşananlardan ders almayışının bir göstergesi. Öğrenemiyorlar, zira artık Bakanlıkların hafızası kalmadı.
– Çevreyi geliştirmek, etraf sıhhatini korumak ve etrafın kirlenmesini önlemek devletin en kıymetli vazifeleri ortasında, lakin bu vazife Ak Parti iktidarında ülkemizde çok yanlış yorumlanıyor.
– İktidar, çevreyi ihya etmeyi, kendi etrafını ihya etmek olarak görüyor. Sürdürülebilir toplumsal bir geleceği kurmak yerine kısa devirli şahsi kâra odaklanıp yarınlarımızı heba ediyorlar. Artık yeni oldu bittilere, rant için geleceğimizi kirletmeye tahammülümüz kalmadı.
İYİ Parti Mersin Milletvekili Zeki Hakan Sıdalı, Dünya Sıhhat Örgütü ve Memleketler arası Çalışma Örgütü tarafından yapılan bilimsel çalışmalarda asbest mineralini “birinci küme kesin kanser nedeni” olarak tanımlandığını hatırlatarak, şöyle devam etti:
– Katil toz olarak nitelenen bu mineralin üretimi, kullanımı ve ithalatı 2010 yılında ülkemizde de yasaklandı. Etraf Bakanlığının geminin gelmesi için verdiği müsaade, dolaylı yoldan asbest ithalatının da önünü açıyor.
– Tekrarlıyorum, tüm ayrıntıları ve olumsuz tesirlerini tartıştığımız bu uçak gemisinin inşasında tehlikeli husus içeren zararlıların kullanıldığını biliyoruz. Misyonu esnasında nükleer testlere katıldığını da biliyoruz, hepsi Fransız devlet dokümanlarında yer alıyor.
– Bu olumsuz özelliklere sahip bir geminin memleketler arası sulara çıkmadan evvel Tehlikeli Unsur Envanteri sunması gerekiyordu. Ama ne ihale sürecinde, ne de geminin Brezilya’dan ayrıldığı süreçte biz bu türlü bir envanteri göremiyoruz.
– Geminin ülkemize gelme müsaadesini veren Etraf Bakanlığı, bu müsaadesi envanteri görerek verdiyse; burada büyük bir sorun var demektir; şayet görmeden verdiyse çok daha büyük bir sorun var demektir. Türkiye olarak taraf olduğumuz, Tehlikeli Atıkların Sınırlarötesi Taşınması ve bertarafını öngören Basel Sözleşmesi’ne ters tavır ve davranışları kabul etmemiz mümkün değildir.
– Bizim bir türlü göremediğimiz lakin hazırlanmış bir envanter varsa bunun kamuoyuna açıklanması gerekiyor. Başta biz olmak üzere etraf hassasiyeti gösteren herkes bu envanterde neler olduğunu öğrenmeyi büyük bir merakla bekliyor. Daima birlikte denetim edelim.
– Bakanlığın hususla ilgili yaptığı açıklamada; “geminin mümkün olduğunca atıklardan arındırılmış olması kuralıyla itirazı bulunmamaktadır” sözü yer alıyor. “Mümkün olduğunca arındırılmış olmak”, nasıl bir ölçü söz ediyor merak ediyoruz. Bakanlık etraf konusunda olmasa bile sıkıntının etrafından dolanma konusunda bayağı mahir!
GÜVENMİYORUZ
– Açıklamanın devamında Bakanlık radyoaktif husus bulunmamasını kaide koşuyor. Nükleer denemelerde, onlarca sefer kullanılmış bir uçak gemisinde, radyoaktif kalıntı bulunmaması mümkün değil.
– Ayrıyeten bu büyüklükteki bir gemide, yüzlerce ton kurşunlu boya ve onlarca ton organik kalay bileşiği olduğu da unutulmamalı. Tıpkı Bakanlık, uçak gemisi Türk karasularına girdikten sonra gerekli ölçümlerin yapılacağını söylüyor. Tekrar ediyorum, biz o gerekli ölçümlerin nasıl yapıldığını 2015 yılında gördük. Güvenmiyoruz.
– 3 saatte jet süratiyle pak raporu çıkarılıp, akabinde yüklü radyoaktif faturanın geldiğine daima birlikte şahit olduk. O günkü “ben yaptım oldu” anlayışının bedelini Aliağa’daki gemi söküm personelleri ve vatandaşlarımız sağlıklarıyla ödediler, ödüyorlar. Son 5 yılda gemi söküm alanındaki tüm şirketler toplam 250 ton asbest bertaraf etmişken, tek seferde bu 600 -900 ton ortasında asbestin nasıl bertaraf edileceğini de merak ediyoruz.
– İktidar bir yandan Paris İklim Muahedesi imzalayıp, içi bir türlü doldurulamayan “yeşil kalkınma devrimi” başlatıyor, başka yandan insan sıhhatini hiçe sayarak etraf ve tabiat katliamına yol veriyor. Akdeniz’deki tehlikeli atıkların ve kirliliğin önlenmesini temel alan Türkiye himayesinde, İzmir’de imzalanan protokolü hiçe sayıyor. zmir Protokolünü imza atıldığı kentte ihlal etmek, lakin bu iktidarın gerçekleştirebileceği bir ironiydi, onu da başardılar.
EKOLOJİK İSTİKRAR DİYEREK ŞENLİK İPTAL EDİLİYOR
– Bir yandan Muğla’da “Ekolojik dengeyi olumsuz etkiler” diye şenlik iptal ediyorlar; öteki yandan zehir saçan, vefat gemisi olarak isimlendirilen gemiyi havada kapıyorlar” diyen Sıdalı, “Vatandaşlarımızın “kanser olmak değil, yaşamak istiyoruz, pak hava, toprak ve su istiyoruz” davetlerine kulak vermek, bizlere miras değil emanet olan etraf ve tabiata hürmet göstermek ve zehir saçan bu gemiyi karasularımızın dışında tutmak ulusal bir mecburiyettir.
– Yalnızca Etraf Bakanı’nın değil, Sıhhat Bakanı’nın da mecburiyetidir. Zira bu problem tek başına etraf problemi değil, birebir vakitte halk sıhhati sıkıntısı. Bugün bölge halkı kanser başta olmak üzere bir çok ölümcül hastalıkla boğuşurken etrafa ve insan sıhhatine hassasiyeti ve hürmeti olan her bakanın müdahil olması gerekir. Bu işin vebalinin altından kimse kalkamaz.