Yasama süreci Türkiye’de yakından takip edilen yeni terör kanunu dün yürürlüğe girdi. Böylelikle, Türkiye’den NATO vizesi almak isteyen İsveç, mevzuatını sıkılaştırma tarafında peş peşe üçüncü adımı atmış oldu. “Üstlerine düşeni yaptıkları” görüşündeki İsveç Başbakanı Ulf Kristersson, sıranın Ankara’da olduğunu savundu.
ÖNCEKİLERDEN FARKI NE
* Dün yürürlüğe giren yasanın evvelki ikisinden farkı, Stockholm’ün NATO adaylığı sonrası hazırlanmış olması. Bundan evvelki bir yasa ve bir anayasa değişikliği, İsveç’in NATO adaylığını tetikleyen Ukrayna işgalinden çok evvel hazırlanmış, lakin meclis oylaması NATO tartışmalarına denk gelmişti. Eski Başbakan Magdalena Andersson devrinde hazırlanan, terör tarifini ve cezaları geliştiren kanun Temmuz 2022’de, kolluk kuvvetlerine esneklik sağlayan anayasa değişikliği ise Ocak 2023’te yürürlüğe girmişti.
* Yeni ceza yasası ise Şubat 2023’te Kristersson hükümetince teklif edildi, mayısta İsveç parlamentosu Riksdag’dan geçti. Cumhurbaşkanı Erdoğan, İsveç ve Finlandiya’nın NATO üyeliğine veto sinyalini Mayıs 2022’de vermişti. Üç ülke ortasında Ankara’nın itirazlarına işaret eden mutabakat metni ise Haziran 2022’de Madrid’de imzalanmıştı. Yani son değişiklik, Ankara tesiri altında hazırlandı ve kabul edildi.
NE GETİRİYOR
* Temelde terör cezalarının müddetlerini tekrar düzenliyor. Ayrıyeten terörün finansmanı ve yurtdışında işlenen kabahatlerle ilgili yeni tanımlar yapıyor. Yasa, terör faaliyetlerine katılan bireylere 4 yıl, ağırlaştırıcı nedenler varsa 8 yıla kadar mahpus cezası öngörüyor. Terör örgütü liderliğine ise en çok 18 yıl mahpus getiriyor. Terörü finanse eden şahısları gözaltına alma ve yargılama konusunda yetkileri genişletiyor. Ankara’nın teröre dayanak vermekle suçladığı Sol Parti, mahpus müddetlerinin uzunluğu ve söz özgürlüğüne mümkün olumsuz tesirleri yüzünden düzenlemeye itiraz etmişti.
POSTER YASAK MI
Ankara, terör örgütü PKK sempatizanlarının başşehir Stockholm’de vakit zaman yaptıkları flamalı-posterli yürüyüşlere reaksiyon gösteriyor. Yeni düzenlemenin bu cins hareketleri önleyip önlemeyeceği meçhul. İsveç Adalet Bakanı Gunnar Strömmer, bir şov ya da toplantıya katılmanın “ceza gerektirecek kabahat olmadığını” söylerken, polisin başı karışık.
Hürriyet’e konuşan İsveç Güvenlik Servisi sözcüsü Fredrik Hultgren-Friberg, değişikliğin “emsalsiz” olduğuna dikkat çekerek, hangi aksiyonların hata olduğunun gelecekteki yargı kararları ile netleşeceğini söyledi. Friberg, polisin bir şova müdahale edip etmemesinin, türel yaptırım açısından bağlayıcı olmadığını fakat artık müdahale imkânı olduğunu söyledi. Friberg “memnuniyetle” karşıladıklarını vurguladıkları düzenleme ile terörizm ve şiddet içeren aşırılıkla uğraşa tartı vereceklerini kaydetti. İsveç polisinin hazırladığı bir rapora nazaran ülkede silah eğitimi ve şiddet geçmişi olan yaklaşık 2 bin kişi yaşıyor.