Türkiye’de çok fazla tüketilen ve birçok semtte de onlarca lokantada satılan lahmacunun fiyatı İstanbul’da farklılık gösteriyor. Bağcılar’da 15 liradan satılan lahmacunun fiyatı Fatih Sultanahmet’te 40 lirayı buluyor. Fiyat farkı esnaf ortasında da tartışma konusu. Esnaf semtler ortasındaki kira masraflarını bu duruma münasebet olarak gösterirken emekçilerin masrafına da işaret ediyor.
Hile mi kira mı?
Aradaki fiyat farkından şikayetçi olan esnaf Emir Koca, “Hile karıştırmasa 10 liraya, 15 liraya lahmacun satamazlar. Mesela tavuk etini kıyma olarak çekip, lohusa şerbetiyle kırmızı et haline getirebilirler. Soya kullanabilirler” derken, ucuza lahmacun satan Hüseyin Erdem de, “Fiyat farkı kiradan, elemanından, masrafından kaynaklanıyor. 50 bin lira kira veren ona nazaran fiyat koyuyor. Ben 5 bin lira kira veriyorum. Bizim tıpkı satmamız mümkün olamaz” diye konuştu.
Alt hudut 15 üst hudut 30
Fiyat tarifeleriyle ilgili dikkat çeken farkı açıklayan İstanbul Lokantacılar Esnaf Odası Lideri Sayit Karabağlı
’10-15 liraya lahmacun mümkün değil’
Avcılar’daki bir işletmede 25 yıllık esnaf olan Buyruk Koca, “Lahmacunun bugünkü fiyatı 25 lira oldu. Maliyet artışlarında yüksek artış olduğu için 11-12 liralık fiyatlar bugün 25 liraya mal oluyor. 10-15 liraya lahmacunun olmasının mümkünatı yok. Maliyetlerin olduğu yerde bizim bile kar marjlarımız eskisi üzere değil. Biz birinci sınıf gereç kullanıyoruz. Baklavalık, böreklik un ile lahmacun yapıyoruz. Balıkesir’den büyükbaş ve küçükbaş hayvanlar kullanıyoruz. Hile karıştırmasa 10 liraya, 15 liraya lahmacun satamazlar. Mesela tavuk etini kıyma olarak çekip, lohusa şerbetiyle kırmızı et haline getirebilirler. Soya kullanabilirler. Bu biçimde 12-13 liraya satış yapabilirler. Bakanlıkların, ilgili kurumların gerekli tedbirleri alması gerekiyor” sözlerini kullandı.
‘Maliyet çok fazla’
Esenyurt’ta 20 yıldır esnaf olan Nesim Korkusuz da, “Fiyatı 30 ile başlıyor. Birtakım yerlerde değişiyor. 35’e de satan var, 15’e de satan var. Burada 20 liraya satılıyor. Şu anda kurtarmıyor fakat satılıyor. En fazla 3-5 kazanılıyor. Maliyet çok şu anda. Ucuza satanlar malzemeyi yerinden alıyor olabilir. Şu anda maliyet çok fazla. Dükkan çok satarsa bu halde karşılar” dedi.
‘Sultanahmet’te kiralar çok yüksek’
Fatih Sultanahmet’te 30 yıldır esnaf olan Reşat Çelik de, “Ortalama âlâ bir lahmacun 40 lira ve üzeri olabiliyor. Merdiven altı dediğimiz kısımlarda et yerine öbür şeyler kullanılarak daha ucuza mal edip, o denli satıyorlar. Olağan ortalama bir lahmacun 30-40 lira ortasında olması lazım. Et yerine tavuk taşlığı dediğimiz kısmı kullanıyorlar. Böbrek yağı dediğimiz yağlardan kullanıyorlar. Yeterli bir lahmacunu fiyatı belirliyor. Yerine nazaran fiyatlar yükseliyor. Sultanahmet üzere bir yerde kiralar çok yüksek. Fiyatlar da bu orantıda olması lazım” diye konuştu.
‘Fiyatlar bir haftada değişebiliyor’
Beşiktaş’taki işletmede çalışan Emrah Sotu ise, “Bir lahmacun ortalama 23 lira. Fiyatlar bir hafta içinde değişebiliyor. Daima değiştirmek zorunda kalıyoruz. Et fiyatları, un fiyatları, eleman fiyatları, kiraların da çok tesiri oluyor. Lahmacunun kalitesini fiyatı belirliyor. En ucuz lahmacun verebilecek yerlerden biriydik. Bizde şu an 23 lira kurtarıyor, daha aşağısı kurtarsaydı ondan verirdik. Dana döş kullanarak yapmaya çalışıyoruz. Domatesi, biberi ve soğanı maliyeti düşsün diye halden alıyoruz” tabirlerini kullandı.
‘Onların vicdanına kalmış’
Bağcılar’daki bir restoranın işletmecisi Hüseyin Erdem de, “Ortalama 20 lira ortasında değişiyor. Ben 15 liraya satıyorum. 15 liraya kurtarmıyor ancak elimizdeki müşterileri kaçırmamak için o fiyattan veriyoruz. Fiyat farkı adamın kirasından, elemanından, masrafından kaynaklanıyor. 50 bin lira kira veren ona nazaran fiyat koyuyor. Daha düşük kira veren, daha az eleman çalıştıran adam biraz daha ucuz tutup kurtarıyor. Ben 5 bin lira kira veriyorum. Meydan tarafında daha fazla kira veriliyor. Bizim tıpkı satmamız mümkün olamaz. Materyalin pak ve hijyenik olmasına dikkat ediyorum. Ortalama bir lahmacuna giden gereç her yerde birebir. Yalnızca sadece etten lahmacunun tadı olmaz, yağlı olması lazım. Kuzu boşluğu, dana döş veriyoruz. Her yerde olan lahmacun bu. Bendeki de bu. Ortaköy’de yapan da tıpkı malzemeyi kullanıyor. 100 lira, 200 lira lahmacuna veren de var. O da onların vicdanına kalmış” diye konuştu.
‘İçinde ne olduğunu bilmiyoruz’
Bir dükkanda lahmacun yiyen Barış Çelik, “İlk evvel etin kalitesine ve lezzetine bakarız. Bakınca aslında kendisini belirli ediyor. Fiyatı ikinci planda, evvel kaliteli olmalı ve ne yediğimizi bilmeliyiz. 10 liraya lahmacun olmaz. Etin kilosu aslında ne kadar olmuş. İçinde ne olduğunu bilmiyoruz. Bilmediğimiz yerlerden de lahmacun yemeyiz” dedi.
Mustafa Doğan da, “Lahmacunu çocukluğumdan beri seviyorum. Bu türlü pak ve hijyenik bir yer bulamazsınız. Fiyat olarak da uygun. Öncelikle hizmet ve hijyen kıymetli. Fiyat açısından da uygun, verdiğim fiyata bedel bir lahmacun. Fiyatlar değişik olabilir lakin bence tat aynı” diye konuştu.