İstanbul Boğazı‘nın kıyı kısımlarında denizanası yoğunluğu dikkat alımlı boyutlara ulaştı. Lodosun tesiriyle kıyıda bazen ağır olarak görülen denizanaları, etraftakilerin de ilgisini çekti. Sarıyer Kıyısı’na yürüyüş için gelenler durumun her yıl yaşandığını söylerken, İstinye’de balık tutanlar ise denizanalarının oltaları zorladığını belirtti.
“ÇOK OLAĞANDIŞI BİR DURUM DEĞİL”
Kıyı bölümlerinde denizanası artışını kıymetlendiren İstanbul Üniversitesi (İÜ) Su Bilimleri Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Melek İşinibilir Okyar, “Çok olağandışı bir durum olmadığını söyleyebiliriz. Yılın Eylül ayından sonra Eylül-Kasım-Aralık üzere zati biz denizanası artışlarını Marmara Denizi’nde görüyoruz. Bu sene mevsim normallerinin üzerinde bir sıcaklık yaşadığımız için, havanın sıcak olması sebebiyle bunların görünürlükleri biraz daha uzadı. Ocak ayına kadar sarktı, süreç bu türlü devam ederse tahminen Şubat ayında da göreceğiz. Bu canlılar olağanda denizde mevcutlar ve ağır bir artış gösteriyorlar. Lodosla birlikte kıyısal alanlarda birikmeye başladılar” dedi.
“GEÇEN YILLARDA BU SONUÇLARDAN ÖTÜRÜ MÜSİLAJI YAŞADIK”
Marmara Denizi’nin antropojenik baskıların altında olduğunu söyleyen Prof. Dr. Okyar, “Evsel, endüstriyel kirlilik var. Tarım sularının girmesi sebebiyle besin tuzu istikametinden daima zenginleşiyor. Geçen yıllarda bu sonuçlardan ötürü müsilajı yaşadık. Çok balıkçılık tarafında çalışmalar var. Endüstriyel balıkçılık çok önemli. Kıyısal alanların habitat tahribatı var. Doğal habitatı bozarak yapay bir ortam sağlıyoruz. Bu denizanası organizmalarının larval safhalarını kendilerini tutunabileceği, sayılarını artırabileceği ortam yaratıyoruz. Bunlar da bu fırsatı değerlendiriyorlar. Artan sıcaklıkla birlikte de metabolizmaları hızlandığından ağır bir halde artış gösterip yayılım alanlarını genişletiyorlar. Artık bizim için normalleşti” diye konuştu.
“YENİ DENİZANASI CİNSLERİNİ KAYDETMEYE BAŞLADIK”
Prof. Dr. Okyar, “İstanbul Boğazı’nda Marmara Denizi’nde uzun yıllardan beri gördüğümüz yerli tipi olarak kabul ettiğimiz Ay denizanası dediğimiz bir tıp. Beyaz ve zehir tesiri çok yüksek olmayan bir cins. Fakat tüm denizanaları zehirli hücreleri içerirler. Beşere da temas ettiğinde o bölgeyi tahriş edebiliyor. Cildinizde, yanma, kaşınma, şişme görülebilir. Bilhassa hassas ciltli beşerler bu türlü bir temas yaşamışsa kesinlikle deniz suyuyla temizlesinler. Marmara Denizi’nde zehri daha yüksek ölçüde olan tipler de var. O çeşitler, şu an için çok artış yapmıyor. Marmara Denizi’nde yeni denizanası cinslerini kaydetmeye başladık.” sözlerini kullandı.
“BALIK STOKLARINDA AZALMAYA NEDEN OLUYOR”
Prof. Dr. Okyar, “Denizanası balık yumurta ve larvaları üzerinden besleniyor. Tıpkı vakitte balıkların besini olan mikroskobik hayvansal organizmalar üzerinden de besleniyor. Balığı hem üreme istikametinden etkiliyor, yeni popülasyonlar oluşturmasına ket vuruyor hem de besinle rekabete girerek çok fazla ölçüde olduğundan ötürü genelde doyma limiti olmadığından ötürü balıklarda rekabet halinde daha ön plana çıkıyor. Bu da balık stoklarında bir biçimde azalmaya sebep oluyor. Bunların üzerinden beslenen birtakım balık tipleri var, Uskumru, Kolyoz üzere. Bunların son vakitlerde Marmara Denizi’nde azalmasından ötürü bunların üzerinde dengeleyici rol oynayan balıkları da ekosistemden çektiğimiz için artışlarını baskılayacak hiçbir faktör kalmıyor ve çok çoğalmaya devam ediyorlar” dedi.
“DENİZANASI, MÜSİLAJIN OLUŞUMUNDA KATALİZÖR ROLÜ OYNUYOR”
Prof. Dr. Okyar, “Sıcaklığın bu formda gitmesi, suyun içinde müsilajı oluşturan organizmaları tetikleyebilir. Denizanaları çok çoğaldıklarında ömürlerini tamamlayıp ölmeye ve parçalanmaya başlıyorlar. Parçalanmaya başladıktan sonra ortamda parçalanmayı sürdüren bakteriyel aktivite artmaya başlıyor buna bağlı olarak çözülmüş organik husus ölçüsü da artıyor. Bunun da müsilajı tetikleyen faktörlerden bir tanesi olduğunu düşünüyoruz. Müsilajı oluşturan şey denizanası değil öteki bir organizma fakat katalizör rolü oynuyor. Ortamdaki çözülmüş organik unsur olarak denizanası ölçüsü çok olduğu için bu sürece katılıyor. Genişlemesine ve büyümesine katılıyor” tabirlerini kullandı.
“KIŞIN EKSERİYETLE OLUYOR”
Sarıyer Kıyısı’nda yürüyüşe gelen Ömer Çağlar, “15-20 gündür bu türlü. Yazın pek fazla yoktu lakin kışın ekseriyetle oluyor. Tabiatın lütfu mu felaketi mi, bilinmez, ondandır. Denize girmedikten sonra huzursuz etmez. Denize girdiğinizde kör etme durumu var. Bunu biliyoruz zaten” dedi. Kıyıda yürümeye gelen bir kişi de, “Denizanalarını fark ettim. Bu periyotta olması lazım, geçiş devri. Kirlilikle alakası elbet var” tabirlerini kullandı.
“OLTALARI ZORLUYOR”
İstinye’de olta balıkçılığı yapan Yusuf Özmen de, “Denizanası oltalara takılıyor, denk geliyor, oltaları zorluyor. Balıkların akışını da fark ettiriyordur. Yumuşak olduğu için oltada bizatihi yırtılıyor. Ziyanı olmuyor. Ağ atanlar için külfetli olabilir” diye konuştu.
“MÜSİLAJ BELASINDAN SONRA BİR DE DENİZANASI ÇIKTI”
Olta balıkçısı Erkan Altun da, “Balığın yemi denizanasıdır lakin denizanasının olduğu yer çok fazlaysa pisliktendir. Şu anda göründüğü üzere bayağı da var. Marmara’yı sarmış durumda. Bir etraf kirliliğidir gidiyor. Müsilaj belasından sonra bir de denizanası çıktı” dedi.