İsrail Başbakanı Yair Lapid, İran’ın nükleer programına ait müzakere edilen muahedenin Tahran’a her yıl 100 milyar dolar sağlayacak “kötü” bir mutabakat olduğunu belirterek, İran’ın nükleer bir devlet olmasını engellemek için harekete geçeceklerini söyledi.
Lapid, düzenlediği basın toplantısında, İran’ın nükleer programına ait müzakere edilen memleketler arası muahedeye dair değerlendirmelerde bulundu.
İsrail’in rastgele bir muahedeye değil bu muahedeye “kötü olduğu ve içinde yazılanların kabul edilemeyeceği” için karşı çıktığını lisana getiren Lapid, “Masada makus bir mutabakat var. İran’a her yıl 100 milyar dolar verecek. Bu para, okul, hastane yapılmaya harcanmayacak, Orta Doğu’yu istikrarsızlaştırmaya ve dünyada terörü yaymaya kullanılacak.” dedi.
Lapid, Tahran’ın elde ettiği finansmanı İhtilal Muhafızlarını güçlendirmek, İran halkını baskılamak, Orta Doğu’daki ABD üslerine saldırmak ve Hizbullah, Hamas ile İslami Cihad’a takviye vermek için kullanacağını savundu.
ABD idaresiyle, ilgili tüm uyuşmazlıklara ait açık bir diyaloğa sahip olduklarını ve bunu takdir ettiklerini kaydeden Lapid, “Washington’un, İsrail’in en âlâ müttefiki olarak kalmaya devam edeceğini” söyledi.
Lapid, “Herkese açıkça söyledik. Bir muahede imzalanırsa İsrail’i bağlamaz. Biz İran’ın nükleer bir devlet olmasını önlemek için harekete geçeceğiz” diye konuştu.
BATI’NIN ÇİZDİĞİ KIRMIZI ÇİZGİ “HAREKET EDİYOR”
İran’ın nükleer müzakerelerde “yeni taleplerini eklediği” bir teklif sunduğuna işaret eden Lapid, Batı’nın evvel bir kırmızı çizgi çektiğini lakin Tahran’ın bunu umursamadığını ve bu nedenle kırmızı çizginin hareket ettiğini ileri sürdü.
Uluslararası Atom Gücü Ajansının (UAEA), 6 Haziran’da “İran’ın nükleer bomba üretebilmek için gerekli materyal ölçüsüne yaklaştığı” ikazında bulunduğunu anımsatan Lapid, İran’la varılacak nükleer muahedenin UAEA’nın “ilgili soruşturmalarını tamamlamadan kapatması için siyasi baskı oluşturacağını” belirtti.
İRAN, ÖTEKİ ÜLKELERİN DE YAPTIRIMLARI ATLATMASINA YARDIM EDECEK
Lapid, İran’a yönelik mali yaptırımların kaldırılmasıyla Tahran idaresinin, yaptırım uygulanan öbür ülkelerin de bu yaptırımları atlatmasına yardım edeceğini söyledi.
İran ile nükleer muahedeyi müzakere eden Fransa, Almanya ve İngiltere ile diyalog halinde olduklarını aktaran Lapid, müzakerelerde “artık yeter” denilecek noktaya gelindiğini bu ülkelere ilettiklerini aktardı.
İRAN İLE NÜKLEER MUTABAKAT VE MÜZAKERE SÜRECİ
İran ile Birleşmiş Milletler Güvenlik Kurulunun (BMGK) daimi üyeleri ABD, Rusya, Çin, İngiltere ve Fransa ile Almanya (5+1) ortasında 2015’te yaptırımların kaldırılması karşılığında Tahran’ın nükleer faaliyetlerinin düzenlendiği ve kontrol altına alındığı bir mutabakat imzalanmıştı. Washington, eski Lider Donald Trump devrinde, 2018’de mutabakattan tek taraflı çekilerek İran’a tekrar yaptırım uygulamaya başlayınca Tahran da mutabakattaki taahhütlerini kademeli olarak durdurmuş ve tekrar yüksek seviyede uranyum zenginleştirme dahil bir dizi adım atmıştı.
Anlaşmanın tekrar uygulanmasını sağlama ve ABD’nin mutabakata dönüşü için Nisan 2021’den beri Avrupa Birliğinin (AB) koordinatörlüğünde Viyana’da yapılan müzakereler 8 Ağustos’ta sona ererken müzakerelerin koordinatörlüğünü üstlenen AB’nin sunduğu taslak muahede metni sonrasında taraflar sonuncu muahedeye varma konusunda evvelki aylara göre çok daha olumlu işaretler vermişti.
İran Dışişleri Bakanlığı, AB tarafından sunulan ve nükleer müzakerelerde son yol haritası olarak kabul edilen mutabakat taslağına ait görüşlerini 15 Ağustos’ta AB’ye iletmiş ve taslak metne verdikleri karşılığa karşılık ABD’nin karşılığını beklediklerini açıklamıştı.
İran’ın yanıtını “makul” olarak niteleyen AB Dış İlgiler ve Güvenlik Siyasetleri Yüksek Temsilcisi Borrell, dün bahisle ilgili açıklamasında, ABD’den olumlu karşılık gelmesi halinde bu hafta sonu İran ile nükleer mutabakata varılabileceğini söylemişti.
Washington, Tahran’ın mutabakattaki taahhütlerine geri dönmesini, İran ise mutabakattan ayrılan taraf olarak öncelikle ABD’nin mutabakata dönerek tüm yaptırımları kaldırmasını ve muahededen tekrar ayrılmayacağına dair teminat vermesini talep ediyor. İran ayrıyeten son mutabakat için nükleer programıyla ilgili milletlerarası “siyasi soruşturmaların” kapatılmasını istiyor.