Bu hafta şahidi olduğumuz üç gelişmeden hangisi başkalarından daha şaşırtan?
İsrail ile alakaların tekrar tazelenmesi ve iki ülkenin diplomatik temsilinin büyükelçi seviyesine yükseltilmesi…
Dışişleri bakanı Mevlüt Çavuşoğlu’nun, daha evvel sadece istihbarat üniteleri ortasında var olduğu bilinen temaslara ek olarak, kendisinin dokuz ay evvel Suriyeli mevkidaşıyla görüştüğünü açıklaması ve Şam ile muhalif güçler ortasında uzlaşma arayışından kelam ederek iki ülke ortasındaki donmuş münasebetlerin canlandırılma ihtimalinin gündeme gelmesi…
Aylardır her seferinde o mevzuda rastgele bir değişiklik yapılmazken, Merkez Bankası Para Siyaseti Kurulu’nun birdenbire faiz indirimine gitmesi…
Hangisi daha şaşırtan?
Soruya karşılık aramak üzere üç bahse başka ayrı yaklaşayım.
İsrail’le ilgilerin üst seviyeye çıkarılması
Dıştan nasıl görünüyor olursa olsun, Türkiye’nin İsrail’le bağlantıları aşikâr alanlarda hiç kesintiye uğramadı. Bir müddettir iki ülke başşehirlerinde büyükelçi bulunmuyor, lakin işler onlar olmaksızın da alışıldık yerinde devam ediyor. Ekonomik ilgiler her zamankinden daha verimli. İstihbarat alışverişinin işbirliği seviyesinde olduğu ortak operasyonlarda görüldü. İsrail cumhurbaşkanı Isaac Herzog Türkiye’yi ziyaret etti, Ankara’da en üst seviyede karşılandı. Dışişleri bakanı Çavuşoğlu İsrail’e gitti, AK Parti’nin prestij ettiği medya bunu ‘tarihi ziyaret’ olarak duyurdu.
Ne eksik kaldı? Büyükelçiler mi? SETA’da dış siyaset araştırmaları yöneticisi vazifesinin sahibiyken Dışişleri Bakanlığı’na stratejik araştırmalar merkezi müdürü olarak geçişi sağlanmış Birol Ulutaş’ın Tel Aviv’e büyükelçi gönderileceği iki yıl üst üste -2020 ve 2021’de- haber konusu olmuştu.
Tek sorun, İsrail’in ülkenin başşehri olarak Kudüs’ün tanınmasını ve büyükelçiliğin de oraya taşınmasını istemesiydi. O sorunun da Herzog’un Ankara ziyareti sırasında çözüldüğü anlaşılıyor.
İktidarın destekçileri ortasından bu yeni gelişmeden çeşitli münasebetlerle rahatsızlık duyacaklar çıksa bile, hususun iki yıl evvel isim de verilerek gündeme gelmiş olması, onları da bu gelişmeye fikren alıştırmıştır.
Lafı fazla uzatmayayım, İsrail’le ilgilerin yine büyükelçilik seviyesine yükseltilmesinde fazla şaşılacak bir istikamet bulunmuyor.
Şam rejimiyle ortayı iyileştirme
Suriye konusu biraz daha farklı. Şam idaresiyle münasebetlerin yine tesisi, hatta bunun öncesinde Beşşar Esad ile onu devirmeye and içtiği bilinen silahlı muhalifler ortasında arabuluculuk vazifesinin üstlenilmesi niyeti oldukça ileri adımlar.
Türkiye’nin son 11 yıl boyunca izlediği Suriye siyasetinin, sayılarının 4 milyona yaklaştığı söylenen ve yüz binlercesinin Türkiye vatandaşı haline dönüştüğü göçmenler boyutu doğurması yanında, Türkiye’nin hududun karşı tarafında silahlı güçlerinin bulunması üzere bir boyutu daha var.
Komşu ülkenin kimi kısımları Türkiye’den gönderilen yöneticilere sahip. Birtakım yerlerde TL kullanılıyor.
Şam’la münasebet kurulacağı haberinin duyulmasının bile, uzun yıllar boyunca Türkiye tarafından müttefik olarak desteklenmiş güçlerin Türk askerlerine karşı hasmane tavırlar sergilemesine yol açtığı anlaşılıyor.
Buna karşılık, Rusya ve önderi Vladimir Putin’le ileri derecede yakınlığın Türkiye’nin Suriye siyasetini etkilememesi imkansızdı. Rusya’nın Suriye’de birden fazla askeri üssü var ve Türkiye’nin desteklediği lokal güçler sırf Esad ordusuyla değil Rusya’nın askeri varlığıyla da karşı karşıya. Türkiye’nin belirlediği askeri amaçları gerçekleştirememesinin en değerli sebebi, Rusya’nın çizdiği hudutlar.
Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın son Rusya ziyareti dönüşünde gazetecilere Putin’in Şam’la yakınlaşma tavsiyesinde bulunduğuna dair kelamları, işin bu noktaya varacağının işaret fişeğiydi.
Esad nasıl Esed olduysa Esed tekrar Esad haline dönüşebilir.
Birleşik Arap Emirlikleri ile alakalar buzdolabından çıkartılmadı mı?
Mısır’la ve başkanı Abdülfettah el-Sisi ile ortayı düzeltme teşebbüsü şimdi sonuç vermediyse, bu, Ankara’nın isteksizliğinden değil Kahire’nin gönlünün alınamamasından…
Dokuz ay evvel iki ülke dışişleri bakanlarının bıraktığı yerden Cumhurbaşkanı Erdoğan ile Suriye Cumhurbaşkanı Beşşar Esad’ın direkt görüşmeleri, yakınlaşmayı hızlandırabilir. [İktidarla yakınlığı bulunan Doğu Perinçek ve Ethem Sancak liderliğindeki Vatan Partisi grubunun Şam’a gitmesini bu yolda bir öngörüşme arayışı sayabiliriz.]
Moskova ile ittifak bağının bedeli bu olacaksa, Ankara’nın Şam’la yakınlaşmaktan uzak durması beklenemez.
Türk dış siyasetini yakından gözleyenler için Suriye’ye verilen sıcak bildirilerde fazla şaşılacak bir taraf yok.
Faiz indirimi
Benim açımdan temel şaşılası gelişme Merkez Bankası’nın aldığı faizi indirme kararıdır.
Kendimi vaktinde yapılacak bir seçimden çok tarihi erkene hem de çok erkene alınacak bir seçime –baskın seçim– daha yakın hissettiğim için, bu karara da şaşırmamam gerekirdi.
Böyle bir yola gidilmesi, beklenebilecek ekonomik sonuçlarından çok, AK Parti’nin kendi seçmenine dönük bir jesti olduğunu düşündürüyor ve bu istikametiyle de ‘baskın seçim’ tezini güçlendiriyor.
Ancak, AK Parti’nin kendisinden gönül bağını çözmüş eski seçmenlerini yine ana gövdeye dönmeye sevk edecek bir jest midir bu?
Sanmıyorum.
Peki, AK Parti’nin kendisinden hiçbir sebeple kopmayacağı düzgünce belirli olmuş çekirdek seçmeninin bu türlü bir jeste muhtaçlığı var mıydı? Faizin %14 değil de %13 olması onu ‘nass’ın ‘haram’ damgasından kurtarmaz herhalde; bilhassa de bankaların uyguladığı kredi faizi %13’ü birkaç defa katlamış, kur muhafazalı mevduat (KKM) ile o oran %81’e ulaşmış iken?
Onu da sanmıyorum.
Zaten olumsuz ekonomik göstergeleri daha da bozacak bu karara şaşırmamak elde değil.
AK Parti iktidarının her yaptığının, yönetici takımın aldığı her kararın ‘yanlış’ olduğuna ve bundan sonra alınacak kararlar ve tutulacak yolun da katiyen ‘yanlış’ olacağına dair tezim ile aykırı düşme değerine şaşırdım hem de.
Kim bilir seçime kadar daha ne şaşılacak gelişmeler yaşanacak.
Her türlü gelişmeye hazır olmak gerekiyor.
Bu yazı fehmikoru.com sitesinden alınmıştır…