İsrail Başbakanı Yair Lapid, İsrail ile Lübnan’ın deniz hudutlarının çizilmesi konusunda mutabakata vardıklarını duyurdu.
İsrail Başbakanlığı’ndan yapılan açıklamada, İsrail ve Lübnan’ın deniz sonlarının çizilmesine ait ihtilafı sonlandıran “tarihi bir anlaşmaya” vardığı belirtildi. Açıklamada, Lapid’in “Bu tarihi mutabakat, İsrail’in güvenliğini sağlamlaştıracak, iktisada milyarlarca dolar getirecek ve kuzey sonumuzun istikrarını artıracak.” tabirlerine yer verildi.
Anlaşma taslağının, İsrail’in belirlediği “tüm güvenlik ve ekonomik prensipleri karşıladığı” aktarıldı.
Başbakan Lapid’in yarın daraltılmış güvenlik kabinesini toplayacağı, bunu muahedeyi onaylamak için hükümetin yapacağı özel oturumun izleyeceği paylaşıldı. Hükümetin muahedeyi onaylamak için toplanacağı tarihe ait ise kesin bilgi verilmedi.
Hafta sonu ağır görüşmeler gerçekleştirildi
İsrail Başbakanı Yair Lapid’in geçen hafta, muahedenin İsrail açısından kabul edilebilir noktalarını güvenlik kabinesine açıkladığını ve Lübnan’ın değişiklik taleplerini reddettiği belirtildi.
İsrail Ulusal Güvenlik Kurulu, Güç Bakanlığı ve Dışişleri Bakanlığı’ndan üst seviye isimlerin hafta sonu boyunca ABD’li diplomat ve müzakerelerde orta bulucu rolündeki Amos Hochstein ile ağır görüşmeler gerçekleştirdiği aktarıldı.
Anlaşmanın son olarak meclise sunulacağı paylaşıldı. Fakat bunun onay için sunulacağına ait kesin bir söz yer almadı.
Anlaşmayı kimin onaylayacağı tartışması
İsrail’de 1 Kasım’da gerçekleşecek seçimler nedeniyle muahedeyi kimin onaylayacağı istikametinde tartışmalar yükselmişti.
İsrail Başbakanı Lapid, hükümetin iç maddelerine nazaran, muahedeyi daraltılmış kabine yahut kabinenin onaylama yetkisi olup olmadığı istikametinde İsrail Başsavcılığı’ndan türel görüş talep etmişti.
Ana muhalefet partisi Likud ile kabinede yer alan İçişleri Bakanı Ayalet Shaked, muahedenin Meclis’e getirilerek burada onaylanması gerektiğini açıklamıştı.
İsrailli sağ görüşlü sivil toplum kuruluşu Lavi de Lübnan ile deniz hududu mutabakatının Meclis’e sunulması talebiyle İsrail Yüksek Mahkemesi’ne başvurmuştu.
Yüksek Mahkeme de hükümetten, Lavi’nin dilekçesine, İsrail’deki parlamento seçimlerinden 4 gün önceye denk gelen, 27 Ekim’e kadar cevap vermesini talep etmişti
Likud Partisi Önderi Binyamin Netanyahu ise seçimleri kazanması halinde muahedeyi iptal edeceğini açıklamıştı.
İsrail ile Lübnan ortasındaki deniz hududu anlaşmazlığı
İsrail ile Lübnan ortasında yaklaşık 860 kilometrekarelik deniz alanı uyuşmazlığı bulunuyor.
İki ülke de bu bölgenin kıta sahanlığında hak sav ediyor. İsrail, Lübnan hükümetinin lisanslama sürecine başladığı 5 bloktan üçünün İsrail kıta sahanlığı hudut bölgesinde yer aldığını öne sürüyor. Lübnan tarafı ise tartışmalı bölgenin 2 bin 290 kilometrekare olduğunu savunuyor.
Lübnan Cumhurbaşkanı Mişel Avn, İsrail ile bir yıldır askıda olan dolaylı müzakerelere yine başlanması için 14 Haziran’da, arabulucu ABD’li diplomat Amos Hochstein ile bir ortaya gelmişti.
Hochstein, son olarak 9 Eylül’de Beyrut’ta kimi temaslarda bulunmuş ve mutabakata varılması konusunda optimist olduğunu söz etmişti. Lübnan Cumhurbaşkanı da 19 Eylül’de İsrail ile müzakerelerde son basamağa gelindiğini, teknik ayrıntılar üzerinde görüşmelerin yapıldığını belirtmişti.
Lübnan ve İsrail, deniz sonunun çizilmesi konusunda 2 Ekim’de ABD’den gelen “yazılı teklifi” teslim aldıklarını açıklamıştı.
Lübnan değişiklik talep etti, İsrail reddetti
Lübnan, ABD’den gelen yazılı teklife 4 Ekim’de “bazı değişikliklerin talep edildiğini” içeren bir cevap verdiğini açıklamıştı.
İsrail Başbakanı Yair Lapid’in 6 Ekim’de muahede taslağında Beyrut’un değişiklik taleplerini reddettiği bildirilmişti.
Lapid’in, “Lübnan’ın mutabakat metninde yapılmasını istediği değişiklikleri kabul etmediği ve müzakere grubuna bunları reddetmesi talimatı verdiği” belirtilmişti.
İsrail Savunma Bakanı Benny Gantz da Hizbullah’ın İsrail’in altyapısına ziyan vermeye kalkışması durumunda Lübnan’ın ödeyeceği askeri bedelin “ağır olacağı” tehdidinde bulunmuştu.
İsrail’in daraltılmış güvenlik kabinesi tıpkı gün gerçekleştirdiği toplantısında, Gantz, müzakerelerdeki olumsuz gelişmeler üzerine orduya hudutta “saldırgan yahut savunma odaklı her türlü senaryoya hazırlık yapılması” talimatı vermişti.
Son tıkanmanın akabinde, ABD’li diplomat ve orta bulucu Amos Hochstein’in hafa sonu boyunca taraflarla görüşmeler gerçekleştirdiği ve müzakerelerde basamak kaydedildiği bildirilmişti.