İSTANBUL (İGFA) – Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres, kısa bir müddet evvel insanların çektiği müthiş acının azaltılması için ‘Orta Doğu’da acil insani ateşkes’ daveti yaptı.
Üsküdar Üniversitesi İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi Tarih Kısmı Dr. Öğr. Üyesi Kazım Dalkıran, savaş periyotlarında ateşkesin kıymetini anlattı ve tarihî olarak, savaşlarda ateşkeslerin rolü hakkında bilgi verdi. Dalkıran, İsrail-Filistin ortasında ateşkesin nasıl sağlanabileceği konusuna da değindi.
Ateşkesin savaşta yahut değişik düzeylerdeki çatışmalarda tarafların kabul ederek hiçbir formda ateş etmedikleri bir orta geçiş süreci olduğunu lisana getiren Dr. Öğr. Üyesi Kazım Dalkıran, “Ateşkes bir muahede imzalanıncaya kadar tarafların birbirlerine ziyan vermeden arabulucuların çalışması için fırsat verilmesidir.” halinde konuştu.
GÜNEY KORE VE KUZEY KORE ORTASINDAKİ ATEŞKES HALA DEVAM EDİYOR
Savaşlarda ateşkesin, savaşın ziyanının en aza indirilmesi için en kısa vakitte tarafların masa etrafında toplanmaları ve görüşmelere başlamaları için bir fırsat verilmesi olduğunu tabir eden Dr. Öğr. Üyesi Kazım Dalkıran, birtakım kıymetli ateşkeslerden örnekleri vererek, şöyle devam etti:
“Güney Kore ve Kuzey Kore ortasında ateşkes ilan edilmiş ve süreksiz bir hudut ilan edilerek bu ateşkes süreci hala devam etmektedir. Birinci Dünya Savaşı sırasında ilan edilen Mondros Mütarekesi Osmanlı imparatorluğu ile öbür taraflar ortasında ateşkesin ilan edilmesi idi. Lakin ateşkes esnasında bulunulan hudutlar İngiliz ve Fransızlar tarafından aşılarak bu topraklar Osmanlı İmparatorluğu’ndan alınmıştır.
Ateşkese tarafların hassasiyetle uyması kıymetlidir. Azerbaycan Karabağ bölgesinde askeri olarak üstünlük ele geçirdiğinde Ermenistan vakit kazanmak için ateşkes ilan etmiş lakin daha sonra çatışmayı devam ettirmek istemiştir. Azerbaycan tarafı bu durumda harbin niyetini yerine getirecek arazi kesitini ele geçirmek için harekatına devam etmiştir.”
MESKUN MAHALLERDEKİ SAVAŞ SİVİL HALKA ZİYAN VERİYOR
Ateşkesin savaşın tarafları ve sivil nüfus üzerindeki tesirlerine de değinen Dr. Öğr. Üyesi Kazım Dalkıran, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Harbin iki tarafın karşılıklı inisiyatifi olmadan başlaması durumunda sivil tarafların ziyan görmemesi için ateşkesin en kısa vakitte ilan edilmesi kıymetlidir. Meskûn mahallerde harekatın yapılması sivil insanlara ve altyapıya çok büyük ziyanlar verebilmektedir. Kullanılmakta olan hastane okul ve öteki tesisler ziyan görmektedir. Bunun önlenmesi için ateşkesin sağlanması ve harekatın meskûn mahallerden uzak icra edilmesi ehemmiyet kazanmaktadır.
Savaş bölgesinde tarafların kendi sivil beşerlerine ve öteki tarafların sivil beşerlerine yardım sağlaması imkânı az olacağı için yardım kuruluşlarının devreye girmesi kıymet kazanacaktır. Savaşan taraflar kaynaklarını muharip ögelere ayrılmaları nedeniyle, sivil taraflara kaynak ayrılması savaş vaktinde mümkün olamamaktadır. Harekatın geri bölge emniyeti sürecini de etkilediğinden birtakım vakitlerde taraflar sivillerin hareketlerini sonlandırarak onların ziyan görmesini engelleyebilir.”
BARIŞ GÖRÜŞMELERİNDE ATEŞKESİN ÖNEMİ
Dr. Öğr. Üyesi Kazım Dalkıran, ateşkeslerin, diplomatik tahlil yollarının açılmasına ne cins katkı verdiği konusunda da şu görüşlere yer verdi:
“Ateşin devam ettiği müddet içerisinde toplantıların ve barış görüşmelerinin yapılması imkânı az olacağından tarafların diplomatlarının bir ortaya gelmesi ve bulunulan sınırlarda ileri gitmemek için mutabakatları kıymetli bir fırsat sağlar. Tarafların maksatları daha çok toprak kazanmak olduğunda ateşkesin toplumlara ziyan vermemesi ve diplomatik kararların alınması ateşkes sonrası daha kolay olacaktır.”