“Kanal 13” televizyonunun haberine nazaran, İsrailliler, ABD Lideri Biden ile acil bir görüşme istediklerinde Beyaz Saray “Başkan’ın tatilde olduğunu” söyledi.
ABD’lilerin “görüşmeyi ertelediğine” işaret edilen haberde, “İsrailli yetkililer, ikili ortasındaki konuşmanın eninde sonunda gerçekleşeceğini iddia ediyor. Tahminen yakın bir vakitte olacak.” tabirleri kullanıldı.
Haberde, dün akşam ABD ziyareti için ülkesinden ayrılan İsrail Savunma Bakanı Benny Gantz’ın, Washington dışında bulunması nedeniyle ABD’li mevkidaşı Lloyd Austin ile bir ortaya gelemeyeceğine dikkati çekildi.
İran ile nükleer müzakerelerin ağırlaştığına ve son evreye girildiğine işaret edilen haberde, “İsrail’in ABD’nin hesaplarında kıymetli bir faktör olmadığı söylenebilir.” yorumunda bulunuldu.
Haberde, şu değerlendirmelere yer verildi:
“Hatta ABD, İsrailli önderlerle görüşmeden, İran’ın nükleer mutabakat taslağına sunduğu görüşlerine karşılık kendi cevabını da iletti. Bu, Gantz Washington’a gitmeden evvel ve Başbakan Lapid ile Lider Biden ortasında bir görüşme gerçekleşmeden oldu. İsrailli bir siyasi kaynak, bizimle ABD’liler ortasındaki uçurumun çok büyük olduğunu söyledi.”
İsrail Ulusal Güvenlik Danışmanı Eyal Halata’nın, 23 Ağustos’ta Beyaz Saray’da ABD’li mevkidaşı Jack Sullivan ile bir ortaya geldiği anımsatılan haberde, “İsrailli yetkililerin, ziyanı en aza indirmeye çalıştığı” tabir edildi.
ABD Dışişleri Bakanlığı, dün, İran ile nükleer muahedeye ait taslak metne yönelik Avrupa Birliği (AB) aracılığı ile İran’ın görüşlerine karşılık verdiklerini duyurmuştu. Fakat bakanlık, ABD’nin cevabının içeriği konusunda rastgele bir ayrıntı paylaşmamıştı.
İran ile nükleer mutabakat ve müzakere süreci
İran ile Birleşmiş Milletler Güvenlik Kurulunun (BMGK) daimi üyeleri ABD, Rusya, Çin, İngiltere ve Fransa ile Almanya (5+1) ortasında 2015’te yaptırımların kaldırılması karşılığında Tahran’ın nükleer faaliyetlerinin düzenlendiği ve kontrol altına alındığı bir muahede imzalanmıştı. Washington, eski Lider Donald Trump devrinde, 2018’de mutabakattan tek taraflı çekilerek İran’a yine yaptırım uygulamaya başlayınca Tahran da mutabakattaki taahhütlerini kademeli olarak durdurmuş ve tekrar yüksek seviyede uranyum zenginleştirme dahil bir dizi adım atmıştı.
Anlaşmanın yine uygulanmasını sağlama ve ABD’nin mutabakata dönüşü için Nisan 2021’den beri Avrupa Birliğinin (AB) koordinatörlüğünde Viyana’da yapılan müzakereler 8 Ağustos’ta sona ererken müzakerelerin koordinatörlüğünü üstlenen AB’nin sunduğu taslak muahede metni sonrasında taraflar sonuncu muahedeye varma konusunda evvelki aylara göre çok daha olumlu işaretler vermişti.
İran Dışişleri Bakanlığı, AB tarafından sunulan ve nükleer müzakerelerde en son yol haritası olarak kabul edilen muahede taslağına ait görüşlerini 15 Ağustos’ta AB’ye iletmiş ve taslak metne verdikleri cevaba karşılık ABD’nin yanıtını beklediklerini açıklamıştı.
İran’ın cevabını “makul” olarak niteleyen AB Dış Münasebetler ve Güvenlik Siyasetleri Yüksek Temsilcisi Borrell, 23 Ağustos’ta mevzuyla ilgili açıklamasında, ABD’den olumlu cevap gelmesi halinde bu hafta sonu İran ile nükleer mutabakata varılabileceğini söylemişti.
İsrail, İran ile nükleer muahedeye karşı
İsrail ise İran’ın nükleer programına ait müzakere edilen mutabakatın Tahran’a her yıl 100 milyar dolar sağlayacak “kötü” bir muahede olduğunu belirterek karşı çıkıyor.
Başbakan Lapid, dün yaptığı açıklamada Tahran’ın elde edeceği finansmanı İhtilal Muhafızlarını güçlendirmek, İran halkını baskılamak, Orta Doğu’daki ABD üslerine saldırmak ve Hizbullah, Hamas ile İslami Cihad’a takviye vermek için kullanacağını savunarak, “İran’ın nükleer bir devlet olmasını engellemek için harekete geçeceklerini” tabir etmişti.