n İstanbul Sanayi Odası (İSO) Türkiye İmalat PMI (Satın Alma Yöneticileri Endeksi) anketinin Temmuz 2022 periyodu sonuçları açıklandı. Eşik kıymet olan 50,0’nin üzerinde ölçülen tüm sayıların dalda güzelleşmeye işaret ettiği anket sonuçlarına nazaran, haziran ayında 48,1 olarak ölçülen manşet PMI temmuzda 46,9’a gerileyerek üst üste beşinci ay eşik bedel 50’nin altında kaldı.
Endeks, faaliyet şartlarında Mayıs 2020’den beri en bariz yavaşlamaya işaret etti. Temmuzdaki yavaşlama genel bir talep yetersizliğinden kaynaklanırken meçhul piyasa şartları ve devam eden fiyat baskıları bu sorunu derinleştirdi. Hem üretim hem de yeni siparişlerde temmuzda Covid-19 salgınının birinci dalgasından bu yana en besbelli ivme kaybı gözlendi.
Talep tarafındaki nispeten olumlu gelişme, yeni ihracat siparişlerindeki yatay seyir oldu. Bir öbür olumlu gösterge de birtakım firmaların kapasite genişletme uğraşlarına bağlı olarak istihdam artışının devam etmesiydi. Bununla birlikte, yeni işe alımlar çok ölçülü seviyede kaldı ve 26 aydır süren düzgünleşme trendinin en düşük artışı gerçekleşti. Firmalar yeni siparişlerdeki yavaşlamayla temaslı olarak satın alma faaliyetlerini yavaşlatırken girdi stoklarında da son üç ayın birinci düşüşü kaydedildi.
Sektörde enflasyonist baskıların hafiflediğine ait sinyaller dikkat çekti. Girdi maliyetleri Türk lirasındaki kıymet kaybına bağlı olarak keskin halde artmaya devam etse de bu artış Şubat 2021’den beri en ölçülü seviyede gerçekleşti. Böylelikle son eser fiyatları enflasyonu üst üste dördüncü ay geriledi ve yaklaşık bir buçuk yılın en düşük artışı kaydedildi. Tedarikçilerin gereç temin etmede yaşadığı zorluklara ve global lojistik meselelerine bağlı olarak tedarikçilerin teslimat müddetleri artmaya devam etti. Tedarik zincirlerindeki aksamalar son üç ayın en besbelli seviyesinde olmasına karşın yılın başlarına kıyasla çok daha ölçülü seyretti.
İstanbul Sanayi Odası Türkiye İmalat PMI anket dataları hakkında değerlendirmede bulunan S&P Küresel Market Intelligence İktisat Yöneticisi Andrew Harker, şunları söyledi: “Yılın ikinci yarısının başlamasıyla birlikte piyasalardaki belirsizlikler, talebin yavaş seyri ve fiyat baskıları Türk imalatçıları açısından güçlü faaliyet şartlarına yol açtı. Son PMI anket sonuçları sırf yeni ihracat siparişleri ve istihdam tarafında nispeten olumlu bir görünüm sundu. Bilgiler, enflasyonist baskıların tepe yaptığı istikametinde sinyal vermeye devam etti. Hem girdi maliyetleri hem de son eser fiyatlarındaki artışlar yaklaşık bir buçuk yılın en düşük oranında gerçekleşti. Fiyat baskılarındaki azalış, önümüzdeki aylarda firmalara müşterilerini geri kazanabilmeleri için kimi fırsatlar sağlayabilir.”
TAKİP EDİLEN 10 DALDA ÜRETİM YAVAŞLADI
İstanbul Sanayi Odası Türkiye Sektörel PMI, temmuz ayında imalat sanayi dalı genelinde zayıflığa işaret etti. Son 15 aylık devirde birinci kere 10 dalın tamamında üretim yavaşladı. En besbelli düşüşlerin gerçekleştiği iki kesim, metalik olmayan mineral eserler ile dokumacılık eserleri oldu. Benzeri formda, 10 bölümün dokuzunda yeni siparişler yavaşlama gösterirken bu durumun istisnası kara ve deniz taşıtları bölümünde kaydedilen güçlü artış oldu. En keskin yavaşlama ise dokumacılık eserlerinde gerçekleşti ve bu dalın yeni siparişleri Covid-19 salgınının birinci dalgasından bu yana en süratli düşüşü gösterdi. Dış talep tarafında ise kısmen daha olumlu bir tablo gözlendi ve on dalın üçünde yeni ihracat siparişleri artış kaydetti.
Talepteki zayıflık belirtilerinin yanı sıra üretim ihtiyaçlarındaki düşüş, kesimlerin çoğunluğunda istihdamın azalmasına yol açtı. Besin eserleri, ana metal sanayi ve giysi ve deri eserlerinde istihdam artış eğilimi kesintiye uğradı.
Satın alma faaliyetlerinde de genele yaygın bir yavaşlama gözlendi. Girdi alımlarını artıran tek bölüm kara ve deniz taşıtları oldu. Fakat başkalarında olduğu üzere bu kesimde de firmalar girdi stoklarını azalttı.
Girdi maliyetleri enflasyonu yüksek kalmaya devam etse de bölümlerin birçoklarında fiyat artış suratı haziran ayı ile kıyaslandığında düşük seyretti. Girdi fiyatlarındaki en besbelli yükseliş metalik olmayan mineral eserler kesiminde gerçekleşirken en yavaş artış ise ana metal sanayiinde kaydedildi. Temmuz ayında satış fiyatlarındaki en ölçülü artış da yeniden ana metal kesiminde gerçekleşirken aylık bazda enflasyonun hızlandığı tek kesim ağaç ve kağıt eserleri oldu. Tedarikçilerin teslimat mühletleri tüm kesimlerde uzarken tedarikçi performansında en besbelli bozulmanın yaşandığı dal makine ve metal eserler oldu. Teslim sürelerindeki en sonlu artış ise dokumacılık kesiminde gerçekleşti.