Bloomberg’in haberine nazaran; İstanbul Sanayi Odası (İSO) Temmuz ayı olağan meclisi toplantısında, finansmana yönelik muhtaçlıklar ve para siyasetine yönelik değerlendirmeler öne çıktı. Toplantıda konuşan İSO Lideri Erdal Bahçıvan; global ekonomik iklimin, Türkiye’nin aleyhine döndüğünü; ihracat pazarlarında bozulma yaşanırken endüstricinin finansmandan yoksun kalmaması gerektiğini belirtti.
Ana ihracat pazarlarında resesyonun azımsanamayacak bir ihtimal olduğunu belirten Bahçıvan Euro/Dolar paritesinin de ihracatçı endüstrici için kritik olduğunu söyledi.
‘Türkiye’de ekonomik aktivitenin ivme kaybetmesi bekleniyor’
Bahçıvan, Türkiye iktisadının makro göstergelerine ait değerlendirmesinde; Türkiye iktisadının 2022 yılının birinci yarısında güçlü büyüme performansını koruduğunu, lakin global eğilimlere paralel olarak yılın kalanında Türkiye’de de ekonomik aktivitenin ivme kaybetmesinin beklendiğini belirtti.
Sanayicinin enflasyondan menfaat sağlayacağına inanmadıklarını söz eden Bahçıvan, “Enflasyon tarafında ise ne yazık ki istek ettiğimiz düzeylerin epey uzağındayız. Sanayicilerimizin temel vazifesi olan sürdürülebilir yatırımları hayata geçirmenin, iş ve aş üretmenin, ihracat potansiyelini artırmanın fakat ve fakat enflasyonun ve beklentilerin denetim altına alınmasıyla mümkün olduğunu düşünüyoruz” diye konuştu.
‘Küresel gerçeklerle ahenk sağlamayan uygulamalar faiz yükünü artırıyor’
Bahçıvan, para siyasetine ait değerlendirmesinde; ekonomik itimat ve global gerçeklerle ahenk sağlamayan adımların kısa vadede yüksek faize dönük kimi tahliller getirse dahi, oluşturduğu inanç kırılganlıkları, beklentilerdeki bozulmaların tesiriyle daha uzun vadede hem finansal kaynaklara erişimi zorlaştırdığını hem de maliyeti artırdığını tabir etti. Bahçıvan bu siyasetlerin faizleri düşürmediğini bilakis faiz oranlarını altından kalkılması daha da güç noktalara taşıdığını söyledi.
‘Ticari kredi faizleri yüzde 40 bandını aştı’
‘Reeskont şartı eleştirisi’
Reeskont kredilerine getirilen yeni şartlarla ilgili de tenkitlerde bulunan Bahçıvan, şunları söyledi:
Haziran ayı prestijiyle reeskont kredisi kullanmak için döviz gelirinin yüzde 40’ını Merkez Bankası’na, yüzde 30’unu bankalara satma zaruriliği getirilmesi ve izleyen bir aylık devirde döviz almama taahhüdünün koşul koşulması halindeki adımlar ihracatçılarımızı gerek kaliteli finansmana erişimi zorlaştırması, gerekse de kur ziyanı yaratması ve yeniden gerekse de önemli manada operasyon yükü getirmesi nedeniyle epey olumsuz tarafta etkilemiştir.
Unutulmamalıdır ki; endüstrimiz, üretim ve ihracatı için gerekli hammadde ve orta malını ithal etmek ve gerekli yatırımları hayata geçirmek için dövize muhtaçlık duymaktadır. İhracattan elde edilen gelirin çok büyük kısmının bu alanlar için harcandığını, endüstrimizin hiçbir vakit dövizden gelir elde etmeyi amaçlamadığını, fakat üretim ve ihracatını sürdürebilmesi bu döviz gelirinin hayati ehemmiyet taşıdığını bilhassa vurgulamak istiyorum.
‘Eximbank kredi musluklarını büyük oranda kıstı’
Temmuz ayı başında yaptığı Eximbank ile ilgili çıkışına bu toplantıda da devam eden Bahçıvan, “Eximbank bir an evvel finansman fonksiyonlarına kavuşmalıdır” dedi.
Son periyotta Eximbank’ın kredi musluklarını büyük oranda kısmasının firmaları son derece olumsuz etkilediğini belirten Bahçıvan alternatif piyasalarda aslında ziyadesiyle kaynak kasveti çeken ihracatçı açısından Eximbank kaynaklarına ulaşamamanın, telafi edilemeyecek boyutta sıkıntıları giderek artırdığını tabir etti.
‘Reeskont şartları esnetilmeli’
İSO Lideri Bahçıvan’ın konuşmasında öne çıkan başka somut talepleri şunlar oldu:
“Sanayiciler olarak genel beklentimizin öncelikle kredi ve finansman imkanlarında olağanlaşma sağlanması ve gerçek kesim gerçeklerine uymayan uygulamaların sona erdirilmesi yahut esnetilmesi olduğunu bir sefer daha belirtmek istiyorum. Bankaların kredi imkanları üzerindeki kısıtlayıcı karşılık kararları da esnetilmelidir. Misal halde TCMB, TL cinsi reeskont kredilerindeki döviz bulundurmaya ve bozdurmaya ait şartlarını esnetmelidir.
Merkez Bankası kaynaklı yatırım avans kredisini çok değerli bir finansal enstrüman olarak görmekteyiz. Lakin bu kapsamdaki yatırımcı müracaatlarına ait süreçlerin çok daha süratli bir biçimde işletilmesi, yatırımcı firmalarımızın bu finansman aracına daha aktif bir formda eriştirilmesi büyük kıymet taşımaktadır.
Reeskont kredisi asıllarının belirlendiği tarihten evvel doğmuş finansal borçlar için şirketlerin döviz satın alarak ödeme yapabilmesine dair bir istisna getirilmelidir.
‘Kredi limitlerinde aşınma yaşanıyor’
Kurların yükselmesi ve enflasyon nedeniyle şirketlerin bankalardaki kredi limitlerinde aşımlar yaşanmaktadır. Üretim ve ticaretin tıkanmaması için şirketlerin bankalardaki kredi limitlerinin revize edilmesine gereksinim vardır.
Rusya’ya uygulanan memleketler arası yaptırımlar nedeniyle bu ülkeye yapılan ihracat bedellerinin dolar yahut euro cinsinden ülkemize gelmesi mümkün olmamaktadır. Türkiye ile Rusya ortasındaki ticaretin ruble ile yapılabilmesi bu probleme tahlil olabilecektir. İhracatçılarımız eser bedelleri ruble olarak Türkiye’ye geldiğinde, rublenin Türk bankacılık bölümünde hızlıca TL’ye çevrilebilmesi gerekmektedir.
27 Temmuz’da yayınlanan Cumhurbaşkanı kararı ile KKM’deki istisna şirketlerin 30 Haziran tarihli bilançolarındaki yabancı para ile hudutlu tutulmuştur. Meğer, Merkez Bankasını 6 Temmuz tarihli bildirimi, şirketlerin 30 Haziran tarihine kadar rastgele bir tarihte kur muhafazalı mevduata geçebilmelerine imkan tanımıştır. Kur muhafazalı mevduat sisteminin daha aktif çalışması için vergi istisnasına getirilen bu kısıtlamanın kaldırılması gerektiği düşünülmektedir.