İstanbul Su ve Kanalizasyon Yönetimi (İSKİ), 30 Ocak 2023’te barajlardaki doluluk oranının son on yılın en düşük düzeyi olan yüzde 28.92’ye kadar indiğini açıkladı. 20 Mart 2013 tarihinde barajların doluluk oranı yüzde 87,16 iken, 20 Mart 2023 tarihinde ise bu oran yüzde 36,63 olarak kaydedildi.
İSKİ Genel Müdür Yardımcısı Bülent Solmaz, yağışların mevsim normallerinin altında olmasına karşı muhtemel su krizinin olup olmadığına açıklık getirdi. Solmaz ile İstanbul’daki barajların düşmesi, önümüzdeki aylarda mümkün bir kuraklık krizine yönelik hangi hazırlıkların yapıldığını konuştuk…
Barajların doluluk oranı geçtiğimiz günlerde yüzde 30’ların altına kadar düştü. Bu 2013’ten bu yana en düşük düzey. Beklenen yağmurun yağmaması halinde İstanbul’un kaç günlük suyu var?
İSKİ Genel Müdürlüğü olarak kentimize verdiğimiz suyun tamamına yakınını yüzeysel su kaynaklarından karşılıyoruz. Yüzeysel su kaynaklarımız doğal olarak yağış azlığından etkileniyor. Yaşanmakta olan kuraklık döneminin çok fazla uzaması durumunda yalnızca İstanbul için değil birçok kent ve ziraî üretim için de su krizi gündemde olacaktır. “İstanbul’un kaç günlük suyu var?” formunda bir yaklaşım kelam konusu olamaz. İstanbul‘a su temini kesintisiz olarak sürdürülüyor.
Olası bir kuraklık alarmında İstanbul’un susuz kalmaması için ne tıp tedbirler alındı? Önümüzdeki vakit diliminde bu türlü bir durumda İstanbul’un su muhtaçlığı nasıl karşılanacak? Hangi projeler hayata geçirilecek?
🔸Melen ve Yeşilçay havzalarının bulunduğu Asya Yakası’ndan Avrupa Yakası’na daha fazla su transferi sağlanması hedefiyle Melen Terfi Merkezinin kapasitesi arttırılarak ek 590.000m³/gün suyun Ömerli Barajı ve Cumhuriyet SAT’a aktarılması sağlanmıştır.
🔸Cumhuriyet SAT’a hamsu ileten Ömerli Sal Pompa Tesisinin kapasitesi 250 bin m³/gün arttırılmıştır.
🔸Cumhuriyet SAT’ın arıtma kapasitesi, yapılan revizyonlarla yüzde 20 arttırılmıştır. Ayrıyeten Cumhuriyet Terfi Merkezi kapasitesi de arttırılarak 150 bin m³/gün daha fazla suyun Kağıthane TM Depolarına iletilmesi sağlanmıştır.
🔸Su kayıplarının düşürülmesi için çalışmalarımız sürmektedir. 2021 yılında yüzde 20.52 olan kayıp-kaçak oranı 2022 yılında yüzde 19.45 düzeyine düşürülerek yıllık 10 milyon m³ su tasarrufu sağlanmıştır. 2023 yılında bu oranın yüzde 19 düzeylerinin de altına düşürülmesi hedeflenmektedir.
İlerleyen günlerde barajların doluluk düzeyi düştüğünde su kesintileri olacak mı? Yahut barajlar hangi düzeye düştüğünde su kesintisi için basamaklı tedbirler alınacak?
İdaremizce yapılacak, su tasarrufu konusunda bilinçlendirme, su kayıplarının azaltılması istikametindeki faaliyetler ve Asya Yakası’ndan Avrupa Yakası’na daha fazla su transferinin sağlanması çalışmalarıyla birlikte İstanbul’a kesintisiz su arzının sağlanması hedefleniyor. Bu yılki yağış azlığına bağlı olarak genel bir su kesintisi planımız yoktur. Yönetim olarak evsel kullanım haricinde, şebeke suyu kullanımlarının kısıtlanması yoluna gidilecek. Örneğin; yeşil alan sulamalarında şebeke suyu kullandırılmayacak, araç istasyonlarının yahut fazla su tüketen işletmelerin kullanımına kısıtlamalar getirilecek.
İstanbul’da on baraj var. Şu anda hangi barajlar alarm veriyor?
İstanbul‘un içme suyu entegre bir sistem. Bu sebeple kimi barajların düzeyinin çok düşmesi genel sistemimizi etkilememekle birlikte, bu yıl özelinde Avrupa Bölgemizde yağışın çok daha az olması su temini konusunda bizi zorlamakta, bu açığı da Asya Yakası’ndan çok daha fazla su transferi ile çözmeye çalışmaktayız.
Maraş’taki zelzelelerin akabinde kanalizasyon atıklarının yeraltı sularına karışması ve şebekelerin ziyan görmesi nedeniyle susuzluk meydana geldi. Misal senaryo İstanbul’da olması halinde alınacak yahut alınan değerler nelerdir?
İsale ve şebeke sınırlarımıza rastgele bir yeraltı suyunun yahut kanalizasyon suyunun karışması kelam konusu olamaz. Vatandaşlarımızın musluğuna ulaştırdığımız şebeke suyumuz her vakit standartlara uygundur ve uygun olması da sağlanacaktır.
İstanbul için en makûs senaryo nedir ve buna yönelik nasıl bir hazırlık yapılıyor?
İdaremizce kısa ve uzun vadeli planlamalar daima olarak yapılmaktadır. Bu planlamalarda geçmiş yıllarda gerçekleşen en az yağış bilgileri ve bu yağışların rezervlerimize tesiri baz alınarak farklı çeşitli simülasyonlar üretilmekte ve bu doğrultuda su dağıtım planlaması yapılmaktadır. Yeniden bu çalışmalar sonucunda evvelden tedbirler alınarak yatırımlar yapılmaktadır.
İstanbul’da yağışın az düşmesinin nedeni nedir? Betonlaşmanın bundaki katkısı ne kadar? İlerleyen yıllarda bu durum devam edecek mi? Bunla ilgili uzmanların öngörüsü nedir?
Uzun yıllar geçmiş meteorolojik bilgilere nazaran İstanbul’da ortalama bir yağış yüksekliği var. Bu bedel de yaklaşık 730 kg civarında. Ülkemiz üzerine düşen yağış ölçüsünde Kuzey Atlantik Salınımı, Arktik Salınım, El Nino-La Nina üzere global atmosferik olayların dolaylı tesirleriyle artış-azalış görülebilmektedir. Global iklim değişikliği tesiriyle de birtakım bölgelerde yağış ölçüleri artarken birtakım bölgelerde yağış ölçüsü azalabilmektedir. Betonlaşma, sanayi, nüfus artışları da lokal olarak kent ısı adası tesiri oluşturabileceğinden ötürü dolaylı olarak yağış ölçüsü ve çeşidine tesir edebilmektedir.
Suyun denetimli kullanımı için teklifiniz neler?
İSKİ olarak şuurlu su tüketimi konusunda toplumsal medya ve başka irtibat araçları ile daima vatandaşlarımız bilgilendiriliyor. Ayrıyeten öğrencilere yönelik eğitim seyahatleri vasıtasıyla daha küçük yaşlarda su tüketimi konusunda hassasiyet oluşturulması istikametinde çalışmalar yapılıyor. Tüm su kullanılan faaliyetlerde suyumuzu koruyacak önlemler alınmalı, muhtaçlık kadar kullanılmalı. Su tasarrufuna azami ihtimam gösterilmeli. Bahçe sulama, araç yıkama, halı yıkama üzere faaliyetlere bir mühlet orta verilmesi kıymet arz ediyor. Bu hususta bağlantı araçları vasıtası ile kamu spotu yayınları başlatılması da yararlı olacaktır.