İran’da 22 yaşındaki Mahsa Amini‘nin “başörtüsü kurallarına” uymadığı gerekçesiyle ahlak polisi olarak bilinen “İrşad Devriyeleri” tarafından gözaltına alınarak gördüğü şiddet sonucu hayatını kaybetmesi ülkede protesto dalgalarının fitilini ateşlemişti. Aylardır devam eden protestoların gölgesinde Katar’da düzenlenen Dünya Kupası’nda yer alan İran Ulusal Kadrosu’nun Amerika Birleşik Devletleri (ABD) karşısında mağlup olması ise ülkede rejim karşıları tarafından kutlandı.
İnsanların sokaklara döküldüğü, havai fişeklerle kutladığı bu yenilgi kısa müddet içerisinde gerginliğe dönüştü ve şovlar esnasında bir kişi başından vurularak hayatını kaybetti. Hayatını kaybeden kişinin ise ulusal grupta forma giyen bir futbolcunun çocukluk arkadaşı olduğu ortaya çıktı.
‘Direkt maksat alındı’
İnsan hakları aktivistlerine nazaran 27 yaşındaki Mehran Samak, Tahran’ın kuzeybatısında, Hazar Denizi kıyısındaki Bandar Anzali kentinde İran’ın Dünya Kupası’ndan elenmesini kutlayan kalabalıkların ortasındaydı ve arabasının kornasıyla eşlik ederken başında vurularak öldürüldü.
Norveç merkezli İran İnsan Hakları (IHR) kümesi, Samak’ın “milli ekibin Amerika karşısında aldığı mağlubiyetin akabinde güvenlik güçleri tarafından direkt gaye alındığını ve başından vurulduğunu” kaydetti.
ABD maçında İran ekibinde forma giyen ve İranlı orta saha oyuncusu Sayed Ezatolahi, öldürülen Samak’ı tanıdığını açıkladı ve genç futbol kadrosunda birlikte çektirdikleri bir fotoğrafı yayınladı.
Kuruluş, resmi twitter hesabından Samak’ın cenazesinden çekilmiş bir görüntü yayınladı. 27 yaşındaki gencin yakınlarının “Diktatöre Ölüm” sloganları attığı görüldü.
Ezatolahi, “Bir gün maskeler düşer ve gerçekler açığa çıkar. Gençlerimiz ve ulusumuz bunu hak etmiyor” notunu düştü.
İran Ulusal grubu Dünya Kupası’ndaki birinci maçında İngiltere’ye karşı oynamış ve İran’daki hükümet aksisi protestolara takviye gayeli ulusal marşı okumamıştı.
40 yıllık kopuş
İran Ulusal ekibi Dünya Kupası’ndaki birinci maçında İngiltere’ye karşı oynamış ve İran’daki hükümet aykırısı protestolara dayanak emelli ulusal marşı okumamıştı.
Aralarındaki diplomatik bağların yaklaşık 40 yıl evvel koptuğu İran ve ABD ortasında oynanan maç günler öncesinden dünya gündeminde yerini bulmaya başlamıştı. Sözkonusu karşılaşma 16 Eylül’de 22 yaşındaki Amini’nin gözaltında öldürülmesinden bu yana İran genelinde devam eden hükümet aykırısı protestoların alevlenmesini önlemek maksadıyla artırılan güvenlik tedbirleri altında oynandı.
İran’ın, Dünya Kupası’nda ABD’ye 1-0 yenilerek turnavadan elenmesi sonrasında İranlı gazeteci Masih Alinejad Twitter’da kutlama görüntülerini paylaşarak şunları yazdı: “İran, insanların futbola tutkuyla bağlı olduğu bir ülke. Artık ise Sanandaj kentinde sokaklara döküldüler ve futbol gruplarının ABD karşısında aldığı yenilgisi kutluyorlar. Hükümetin kanlı rejimini olağanlaştırmak için sporu kullanmasını istemiyorlar”
Iran is a country where people are very passionate about football. Now they are out in the streets in the city of Sanandaj & celebrate the loss of their football team against US.
They don’t want the government use sport to normalize its murderous regime.pic.twitter.com/EMh8mREsQn pic.twitter.com/MqpxQZqT20— Masih Alinejad 🏳️ (@AlinejadMasih) November 29, 2022
Ayrıca Amini’nin memleketi Sakkız’da havai fişeklerin patlatıldığı bir görüntü da yayınladı.
Al Jazeera’nin aktardığına nazaran, İranlı bayanların 40 sonra birinci sefer 2019 yılında maçları izlemek için stadyuma girmelerine müsaade verilmişti. O da birkaç ulusal maç ile sonluydu.
Gazeteci Alinejad, İran’ın batısındaki Kirmanşah’taki kutlamaların yer aldığı bir görüntüyü, “İslam Cumhuriyeti 40 yıl boyunca bayanların stadyumlara girmesini yasakladı ve artık beşerler Dünya Kupası’ndan elenmelerini kutlamak için ‘kadın, hayat, özgürlük’ sloganları atıyor” notuyla paylaştı.
The Islamic Republic banned women from entering stadiums for 40 years and now people are chanting “Woman, life, Freedom” to celebrate being booted out of the World Cup.
This is the city of Kermanshah.#MahsaAminipic.twitter.com/D0sqqpVsK4— Masih Alinejad 🏳️ (@AlinejadMasih) November 29, 2022
Futbolcuları aileleriyle tehdit ettiler
ABD merkezli CNN International ise oyuncuların bir sonraki maçta ulusal marşa katılmaması halinde, ailelerinin mahpus ve azap ile tehdit edildiğini aktarmıştı. Bunun üzerine futbolcular Amerika Birleşik Devletleri maçından evvel ulusal marşı okumuştu.
Ne olmuştu?
İran’da 22 yaşındaki Mahsa Amini’nin gözaltında ölmesi, aylardır idare zıddı sloganlarla protesto ediliyor.
halktv.com.tr // Dış Haberler