İran, nükleer programıyla ilgili Milletlerarası Atom Gücü Ajansı (UAEA) ile iş birliğini sürdürdüğünü ve nükleer tesislerinde 2015’te imzalanan nükleer muahedenin ötesinde rastgele bir kontrole müsaade vermeyeceğini açıkladı.
İran devlet televizyonuna nazaran, Atom Gücü Kurumu Lideri Muhammed İslami, başşehir Tahran’da düzenlenen kabine toplantısı sonrası basına yaptığı açıklamada ülkesinin nükleer programını kıymetlendirdi.
Tahran’ın, nükleer alandaki tüm faaliyetlerini memleketler arası standartlara ve düzenlemelere nazaran yürüttüğünü söyleyen İslami, “İran, NPT’ye (Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Anlaşması) bağlıdır ve bu doğrultuda UAEA, kontrollerinde rastgele bir uygunsuzlukla karşılaştığını sav edemez” dedi.
Ülkesinin nükleer programına ait ortaya atılan savların ve memleketler arası soruşturmaların İsrail’in düzmece suçlamalarından kaynaklandığını savunan İslami, “20 yıldır durmadan temelsiz suçlamalarda bulunuyorlar. Siyonist rejim, İran’ın nükleer faaliyetlerini ortadan kaldırmak için ruhsal ve terör planları yürütüyor. Son günlerde bu planlarını tekrarladılar” diye konuştu.
İslami, yine nükleer muahedeye varılması halinde 2015’teki muahedede belirtildiği üzere İran’ın nükleer programıyla ilgili “asılsız soruşturmaların” kapatılması gerektiğini tabir etti.
İran’ın, sav edildiği üzere UAEA’ya bildirmediği kapalı bir nükleer tesisinin olmadığını ve bu argümanların İsrail tarafından uydurulduğunu söyleyen İslami, “Daha evvel kabul ettiğimiz nükleer muahede çerçevesindeki kontrollere bağlıyız. Muahedeye geri dönülürse, (2015’teki nükleer anlaşmada) taraflarca kararlaştırılana bağlı kalacağız. Ne bir söz eksik, ne bir söz fazla” halinde konuştu.SÜREÇ 2018’DE TIKANMIŞTI
İran ile Birleşmiş Milletler Güvenlik Kurulunun (BMGK) daimi üyeleri ABD, Rusya, Çin, İngiltere ve Fransa ile Almanya (5+1) ortasında 2015’te yaptırımların kaldırılması karşılığında Tahran’ın nükleer faaliyetlerinin düzenlendiği ve kontrol altına alındığı bir muahede imzalanmıştı.
Washington, eski Lider Donald Trump periyodunda, 2018’de muahededen tek taraflı çekilerek İran’a tekrar yaptırım uygulamaya başlayınca Tahran da mutabakattaki taahhütlerini kademeli olarak durdurmuş ve tekrar yüksek seviyede uranyum zenginleştirme dahil bir dizi adım atmıştı.
Anlaşmanın yine uygulanmasını sağlama ve ABD’nin mutabakata dönüşü için Nisan 2021’den beri Avrupa Birliğinin (AB) koordinatörlüğünde Viyana’da yapılan müzakereler 8 Ağustos’ta sona ererken müzakerelerin koordinatörlüğünü üstlenen AB’nin sunduğu taslak muahede metni sonrasında taraflar son mutabakata varma konusunda evvelki aylara göre çok daha olumlu işaretler vermişti.
İran Dışişleri Bakanlığı, AB tarafından sunulan ve nükleer müzakerelerde sonuncu yol haritası olarak kabul edilen muahede taslağına ait görüşlerini 15 Ağustos’ta AB’ye iletmiş ve taslak metne verdikleri karşılığa karşılık ABD’nin karşılığını beklediklerini açıklamıştı.
İran’ın cevabını “makul” olarak niteleyen AB Dış Bağlantılar ve Güvenlik Siyasetleri Yüksek Temsilcisi Borrell, dün mevzuyla ilgili açıklamasında, ABD’den olumlu cevap gelmesi halinde bu hafta sonu İran ile nükleer muahedeye varılabileceğini söylemişti.
Washington, Tahran’ın mutabakattaki taahhütlerine geri dönmesini, İran ise muahededen ayrılan taraf olarak öncelikle ABD’nin muahedeye dönerek tüm yaptırımları kaldırmasını ve mutabakattan tekrar ayrılmayacağına dair teminat vermesini talep ediyor. İran ayrıyeten son muahede için nükleer programıyla ilgili memleketler arası “siyasi soruşturmaların” kapatılmasını istiyor.
İran Atom Gücü Kurumu Lideri İslami, 21 Ağustos’ta yaptığı bir açıklamada, dünyadaki nükleer faaliyetlerin sadece yüzde 2’sinin İran’da gerçekleşmesine karşın memleketler arası teftişlerin yüzde 25’inin İran’da yapıldığını söylemişti.