İran’da başörtüsünü düzgün takmadığı gerekçesiyle ahlak polisi tarafından gözaltına alındıktan üç gün sonra hayatını kaybeden 22 yaşındaki Mahsa Amini’nin ailesi, mevt tehditleri aldıklarını ve protestolara katılmamaları konusunda uyarıldıklarını açıkladı.
Irak hududunda buluştuğumuz Amini’nin kuzeni Erfan Mortezai, “Ailemiz İslam Cumhuriyeti yetkililerinin büyük baskısı altında. Bu yüzden insan hakları örgütleri ya da İran dışındaki kanallarla konuşmuyoruz ve Mahsa’nın vefatıyla ilgili bir şey söyleyemiyoruz” dedi.
Mortezai, İran rejimine karşı savaşan İran Kürdistan Komala Partisi’nde bir Peşmerge savaşçısı.
İran idaresi Mahsa Amini’nin vefatından sora başlayan ve ülkenin her yerine yayılan protestoların gerisinde “ABD ve İsrail üzere dış güçlerle yerli işbirlikçilerinin olduğunu” söylüyor.
Mahsa Amini, ailesi ve arkadaşları ortasında Kürtçe ismi Jina olarak biliniyor.
Resmi evraklarda isminin Mahsa Amini olarak geçmesinin nedeni İran’da birtakım Kürtçe isimlerin yasak olması.
Mahsa Amini’nin kuzeni Mortezai, protestoların devam edeceğini söylüyor.
“Jina olağan bir insandı. Politik biri değildi. Rejim türlü senaryolar uyduruyor ve dezenformasyon yapıyor. Onlara nazaran Jina benimle irtibat halindeydi. Onu eğittiğimi ve aşikâr faaliyetlerde bulunması için geri gönderdiğimi söylüyorlar. Bu büsbütün palavra.”
Aldıkları tehditler nedeniyle aile üyelerinin can güvenliğinden telaş ettiklerini belirten Mortezai şöyle devam ediyor:
“İslam rejiminin azabı altındalar. Rejim yetkilileri bizi geçersiz Instagram hesaplarıyla tehdit ediyor. İran’daki aile üyelerine, protestolara katılmaları halinde öldürülebilecekleri söylendi. Ben de telefonda daima tehditler alıyorun. Beni kentte görürlerse kaçırıp öldüreceklerini söylüyorlar.”
Mortezai bana Mahsa Amini’nin daha evvel yayımlanmamış birtakım görüntülerini gösteriyor.
Bu görüntülerden birinde Mahsa, bir düğünde dans ediyor, rengarenk şalını sallıyor ve utanarak kameraya gülümsüyor.
Bir öteki görüntüde ise mezarlık başında gözyaşı döken ailesi var. Mezarın üzerindeki pasta Mahsa’nın kutlayamadığı 23’ncü yaşını temsil ediyor.
Mortezai ile buluşabilmek için dağlık İran-Irak sonuna gittim.
Dağ eteklerinin tozlu yollarında eşeklerinin üzerinde sığırlarını güden köylülerle karşılaştım.
Burası İranlıları birinci elden dinleyebileceğiniz az yerlerden biri. Bir minibüsle İran’ın batısındaki Sanandaj’dan gelen bir aileyle tanıştım. Ailelerini ziyaretten dönüyorlarmış.
Konuşmak istiyorlar lakin manzaralarının yayımlanmasının ya da isimlerinin çıkmasının taşıdığı önemli riskler nedeniyle korkuyorlar.
“İran istihbaratı bizi öldürür” diyorlar. Ancak artık değişim istiyorlar. Yolsuzluktan, baskıdan kelam ediyorlar. Başörtüsünden farklı hususlardan bahsediyorlar. Sistemin ruhlarını kararttığını, İran’ı sevdiklerini lakin buradan korktuklarını söylüyorlar.
İran’da daha evvel de protesto dalgaları yaşanmıştı. Lakin rejim geri adım atmadı. Bu yüzden bundan sonra ne olabileceğini kestirmek güç.
Protestolar diğer kentlere de yayılırken Mahsa’nın kuzeni Mortezai, bu kere yakalanan ivmenin kalıcı olacağına inanıyor: