İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Nasır Kenani, yaptığı yazılı açıklamada, taslak mutabakat metnine ABD’nin verdiği karşılığın Tahran tarafından çeşitli seviyelerde incelendiğini ve hazırlanan yanıtın müzakerelerin koordinatörüne gönderildiğini açıkladı.
Kenani, “Gönderilen metin, müzakereleri sonuçlandırmak gayesiyle yapan bir yaklaşıma sahiptir” tabirini kullandı.
ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcü Yardımcısı Vedant Patel hususla ilgili yazılı açıklamasında, “İran’ın karşılığını aldığımızı teyit edebiliriz. Bunu inceliyoruz, cevap vereceğiz lakin ne yazık ki yapan değil” değerlendirmesinde bulundu.
Nükleer mutabakat ve müzakere süreci
İran ile Birleşmiş Milletler Güvenlik Kurulu’nun (BMGK) daimi üyeleri ABD, Rusya, Çin, İngiltere ve Fransa ile Almanya (5+1) ortasında 2015’te yaptırımların kaldırılması karşılığında Tahran’ın nükleer faaliyetlerinin düzenlendiği ve kontrol altına alındığı bir mutabakat imzalanmıştı. Washington, eski Lider Donald Trump periyodunda, 2018’de mutabakattan tek taraflı çekilerek İran’a yine yaptırım uygulamaya başlayınca Tahran da mutabakattaki taahhütlerini kademeli olarak durdurmuş ve yine yüksek seviyede uranyum zenginleştirme dahil bir dizi adım atmıştı.
Anlaşmanın tekrar uygulanmasını sağlama ve ABD’nin muahedeye dönüşü için Nisan 2021’den beri Avrupa Birliği’nin (AB) koordinatörlüğünde Viyana’da yapılan müzakereler 8 Ağustos’ta sona ererken müzakerelerin koordinatörlüğünü üstlenen AB’nin sunduğu taslak mutabakat metni sonrasında taraflar son muahedeye varma konusunda evvelki aylara göre çok daha olumlu işaretler vermişti.
Anlaşma taslağına dair birinci görüşler
İran, AB tarafından sunulan ve nükleer müzakerelerde en son yol haritası olarak kabul edilen muahede taslağına ait görüşlerini 15 Ağustos’ta AB’ye iletmişti. Müzakerelerin Koordinatörü ve AB Dış Bağlantılar ve Güvenlik Siyasetleri Yüksek Temsilcisi Josep Borrell, İran’ın karşılığını “makul” olarak nitelemişti.
ABD de İran’ın görüşlerine ait karşılığını 24 Ağustos’ta göndermişti. İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Buyruk Abdullahiyan, 31 Ağustos’ta yaptığı açıklamada, nükleer mutabakat için yaptırımların kaldırılması ve ABD’nin tekrar muahededen ayrılmayacağına ait daha güçlü garantiler istediklerini belirtmişti.