İran, ABD ve Avrupa Birliği (AB) ortasındaki İran nükleer muahedeye geri dönüş müzakereleri aylar sonra tekrar Avusturya’nın başşehri Viyana’da başladı. İran basınında yer alan haberlere nazaran, İran’ın baş müzakerecisi Ali Bakıri Kani, AB Dış İlgiler Servisi Genel Sekreter Yardımcısı ve Siyasi Yöneticisi Enrique Mora ile bir ortaya geldi. Öbür görüşmelerde de olduğu üzere ABD, İran ile direkt müzakere etmeyecek. Taraflar bunun yerine Mora aracılığıyla konuşacak.
“BEKLENTİLERİMİZ DENETİM ALTINDA”
ABD’nin İran Özel Temsilcisi Robert Malley mevzuya ait toplumsal medya hesabından yaptığı açıklamada, “Beklentilerimiz denetim altında” sözlerini kullandı. Mora ayrıyeten görüşmelerde Moskova’yı temsil eden Rusya’nın Birleşmiş Milletler (BM) Viyana Ofisi Nezdinde Daimi Temsilcisi Büyükelçi Mikhail Ulyanov ile de görüşme gerçekleştirdi. Ulyanov tarafından yapılan açıklamada, “Her vakit olduğu üzere, kalan problemlerin üstesinden gelmenin yolları ve usulleri hakkında açık, pragmatik ve yapan bir görüş alışverişinde bulunduk” denildi. Ulyanov akabinde Kani ile de bir ortaya geldi.
İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Nasır Kenani dün yaptığı açıklamada, İran’ın Baş müzakereci Ali Bakıri Kani ve heyetinin Viyana’ya gideceğini söyleyerek, nükleer müzakerelerin yine başlayacağını duyurmuştu. Görüşmelerin AB koordinatörlüğünde devam edeceğini kaydeden Kenani, “Bu görüşmelerde tarafların müzakerelere ait son teklifleri pahalandırılacak. Halkımızın çıkarlarını gözeten ve koruyan bir mutabakat için hazırız” demişti. Kenani, “Anlaşmaya taraf olan öteki ülkeler müzakerelerde gerçekçi bir yaklaşım stantlar ve karar alırlarsa süratli ilerleme kaydedebiliriz” tabirlerini kullanmıştı.
İran ile ABD ortasında 2015 yılında imzalanan nükleer muahedeye geri dönüş için yapılan nükleer müzakerelerde, ABD idaresinin muahedeye ait son teklifi görüşülecek. Son olarak Katar’da yapılan nükleer müzakereden sonuç çıkmamış ve ABD idaresi İran’ı siyasi karar almamakla suçlamıştı. Nükleer muahedeye geri dönmeye hazır olduğunu belirten İran idaresi ise ABD’den muahedenin tekrar ihlal edilmeyeceğine ait garanti istiyor.
NÜKLEER MUAHEDEYE DÖNÜŞ MÜZAKERELERİ
Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Kurulunun 5 daimi üyesi (İngiltere, ABD, Çin, Fransa, Rusya) ve Almanya ile İran ortasında 2015 yılında “Kapsamlı Ortak Hareket Planı” ismi verilen ve İran nükleer faaliyetlerinin denetlenmesini içeren muahede imzalanmıştı. Eski ABD Lideri Donald Trump’ın 2018 yılında tek taraflı olarak muahededen çekilmiş, İran idaresi de nükleer faaliyetlerini mutabakat öncesine döndürmüştü. Bunun üzerine ABD idaresi, İran’ı ağır ekonomik yaptırımlarla maksat almıştı. Nükleer mutabakata dönüş için Avusturya’nın başşehri Viyana’da Nisan 2021’de İran, Fransa, Rusya, Çin, İngiltere ve Almanya ortasında müzakerelere başlanmıştı. ABD Lideri Joe Biden’ın Kasım 2021’de vazifeye başlamasıyla ABD’nin de mutabakata dönmesi için görüşmeler yürütülüyordu. Lakin müzakereler, geçtiğimiz Mart ayında farklı nedenlerle durdurulmuştu.